Musa Albayrak
Sosyal Güvenlik Denetmeni
albayrak_musa@hotmail.com

Yeni Düzenleme İle Artık Rapor Parası Alamayacak Mıyım?

5510 sayılı Kanunun 18. maddesinde; “Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla; 

a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için, 

b) 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.” denilmektedir. Bu hükümde herhangi bir değişiklik yoktur.

5510 sayılı Kanunun 17. maddesi ise; “İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içinde 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.” şeklindeydi. 

Örnek: Son 1 yıllık süre içinde 90 gün prim şartını yerine getiren sigortalı 11.04.2021 tarihinde hastalanmış ve kendisine hekim tarafından 10 gün ayakta sağlık raporu verilmiştir. Sigortalının kazanç ve günleri aşağıdaki gibidir.

Dönem	Brüt Kazanç	Gün Sayısı
2020/Eylül	3000	30
2020/Ekim	3000	30
2020/Kasım	3000	30
2020/Aralık	2000	20
2021/Ocak	4000	30
2021/Şubat	4000	30
2021/Mart	2000	15

Eğer sigortalı örnekteki gibi son 1 yıl içinde 90 günlük prim sayısı şartını sağlamışsa ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği; iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son üç ayın kazancının, bu kazançlara esas prim gün sayısına bölünmesi şeklinde hesaplanıyordu. Önceki aylar hesaplamalarda dikkate alınmıyordu. Hesaplayacak olursak;

İş göremezlik 2021/Nisan ayında başlıyor. Hesaplamaya dahil edilecek aylar 2021/Ocak, Şubat ve Mart aylarıdır. Tabloya bakıldığında bu üç ayın toplam kazancı 10.000 TL, sigortalının toplam prim gün sayısı ise 75 gündür. 

Buradan çıkan sonuç ile sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğine esas bir günlük ödenek tutarı 10.000/75= 133,33 TL.

Ayakta tedavide günlük kazancın 2/3’ ü ödeniyor: 

133,33/3*2= 88,89 TL. Hastalık halinde ise ilk iki gün için ödenek ödenmediğinden sigortalıya 88,89*8=711,12 TL ödenek ödenecekti.

Görüldüğü gibi sadece son üç ay üzerinden hesaplama yapılıyor ve önceki aylar dikkate alınmıyordu.

7316 sayılı Kanun ile ne değişti?

15.04.2021 tarihli ve 7316 sayılı Kanunun 9. maddesiyle, hastalık ve analık halinde uygulanan üç aylık ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. Bu Kanun ile 17. madde metninin yeni hali; “İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının olduğu, meslek hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içinde; analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki 80. maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemez.” şeklinde düzenlenmiştir.

Bu düzenleme ile sigortalıların kafasını kurcalayan soru şu: Şimdi, hastalandığımız tarihten önceki 1 yıl boyunca sigortalı değilsek ödenek alamayacak mıyız?

Yukarıda da belirttiğimiz üzere, değişiklik Kanunun 17. maddesi ile ilgili; 18. maddede değişiklik yok. Yani sigortalının iş göremezlik ödeneğine hak kazanabilmesi için son 1 yıl sigortalı olmasına gerek yok. Yine aynı şekilde son 1 yıl içinde 90 gün prim yeterlidir. Değişiklik, ödeneğin hesaplanması ile ilgili. 90 gün prim gün şartı aynı şekilde devam ediyor. 

Şunu da belirtelim iş kazası ve meslek hastalığı şartlarında da değişiklik yok. Hesaplama yine son üç ayın kazancına göre yapılacak. Ancak, hastalık ve analık sigortasında hesaplama değişti. Bu değişikliği bir örnekle somutlaştıralım. 

Örnek: Sigortalı 15.09.2021 tarihinde hastalanmış ve 10 günlük ayakta rapor almıştır.  2020/Eylül-2021/Ağustos arasında sigortalının prim gün sayısı 300, prime esas kazanç toplamı ise 48.000 TL’ dir. 

Burada son üç ay üzerinden değil son 1 yılda elde edilen brüt ücretin yine son bir yıldaki toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi gerekiyor.

48.000/300= 160 TL.

Ayakta tedavide günlük kazancın 2/3’ ü ödeniyor: 

160/3*2= 106,66 TL. Hastalık halinde ise ilk iki gün için ödenek ödenmediğinden sigortalıya 106,66*8=853,28 TL ödenek ödenecektir.

İlk değişiklik bu yönde gerçekleşmiştir.

Peki 7316 sayılı Kanun ile gelen 180 gün şartı nedir?

180 gün şartı herhangi bir değişiklik değil tamamen yeni bir hükümdür. Sigortalının iş göremezliğe uğradığı tarihten önceki 1 yıl içinde 90 gün primi yoksa bu kişi zaten iş göremezlik ödeneği alamıyor.  Şimdiki durumda ise eğer sigortalının iş göremezliğe uğradığı tarihten önceki son 1 yıl içinde 180 günden az primi varsa hastalık ve analık halinde ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük brüt asgari ücretin iki katını geçemiyor. 

Örnek: 2021/Eylül ayında hastalık nedeniyle 12 gün ayakta rapor alan sigortalının son 1 yıl içindeki toplam prim ödeme gün sayısı 150, prime esas kazanç toplamı ise 45,000 TL’ dir. Buna göre sigortalının iş göremezliğe esas günlük kazancı 45.000/150= 300 TL olacaktır.  

2021 yılı günlük brüt asgari ücret; 3577,50/30=119,25 TL’ dir. Sigortalının iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancı 300 TL çıkmıştı. Bu sigortalı 180 gün şartını taşımadığından günlük kazancı 300 TL üzerinden değil, 119,25*2=238,50 TL üzerinden hesaplanacaktır.

Bu durumda 12 gün ayakta tedavi raporu alan sigortalıya ödenecek 10 günlük tutar:

238,50/3*2=159 TL

159*10=1.590 TL olacaktır.

Sonuç olarak;

7316 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme sonrasında iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle ödenecek geçici iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanmasında herhangi bir değişiklik yoktur. Düzenleme hastalık ve analık halleri ile ilgilidir. 

Sigortalının hastalık ve analık hallerinde iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için son 1 yıl sigortalı olmaları gerekmiyor. 90 gün şartı devam ediyor. Eğer hastalandığınız tarihten önceki 1 yıl içinde 90 gününüz varsa ödenek alabiliyorsunuz. 

Düzenleme, ödeneklere esas kazanç hesaplamasında yapılmıştır. Hesaplama yaparken artık son 90 gün değil, son 1 yılın ortalaması alınacaktır.

Kafa karışıklığının giderilmesi amacıyla yazılan makalemizin anlaşılmış olması dileğiyle,

Teşekkür ederim.

26.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.