Musa Albayrak
Sosyal Güvenlik Denetmeni
albayrak_musa@hotmail.com

Ramazan Ayı ve Yıllık İzin Talebi

Ramazan ayının gelmesiyle işçiler tarafından yıllık izin talepleri artmakta hatta tüm iznini Ramazan ayında kullanmak isteyen işçiler bulunmaktadır. Bu talepler işveren tarafından kabul edilmediğinde ise işçiler, hakları olan yıllık izinlerin kullandırılmaması gerekçesiyle kafa karışıklığı yaşamaktadır.  Yıllık izin her ne kadar işçinin kanuni hakkı olsa da işverenin, istenilen her dönemde yıllık izin kullandırma zorunluluğu yoktur. 

 4857 sayıl Kanunun 53. maddesinde, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verileceği ve yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemeyeceği belirtilmektedir. Bu hükümden de anlaşılacağı üzere yıllık izin kullanmak çalışanın en doğal hakkıdır. Yıllık izinden feragat edilemez yani çalışan istemese dahi işverenin, çalışanı yıllık izne çıkarabilme yetkisi vardır.

Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da pandemi ortamında bir Ramazan ayı geçirmekteyiz. Bu durum, işçi ve işveren açısından olumsuz sonuçlar doğuruyor. Çalışma hayatını çok etkileyen pandemi döneminde genel olarak işverenler, kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin gibi yöntemlerle çalışanların bir kısmını çalıştırmadı ya da onlara ücretli izinlerini kullandırttı. Çünkü yıllık izin zamanını belirleme noktasında işçi kadar işveren de baş aktörlerden birisidir. Nasıl ki izin kullanmak istemeyen bir çalışana, işveren tarafından zorunlu izin verilebiliyorsa; işçinin her talebine de olumlu cevap verilmeyebilir. Pendemide zaten dışarı çıkmak istemeyen çalışanlar, en azından Ramazan ayını evinde geçirmek için yıllık izinlerini kullanmak istemekte. 

Yıllık izin, çalışanın yasal hakkı evet ama işveren de işlerin aksamasını gerekçe göstererek işçiyi her talepte izne göndermeyebilir. Bu gibi olaylarla karşılaşan işçiler, işveren tarafından yasal olmayan bir şekilde izin hakkının çiğnendiğini düşünebilmektedir. İşçinin yıllık izne ne zaman ayrılabileceği ve istediği zaman izin kullanıp kullanamayacağı konusunda 4857 sayılı İş Kanununda herhangi bir düzenleme yoktur. Ancak, Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinin 5. maddesinde "İşveren veya işveren vekilleri, bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde belirtilen izin kurulu veya 18 inci maddeye dayanılarak bunun yerine geçenlere danışmak suretiyle işyerinde yürütülen işlerin nitelik ve özelliklerine göre, yıllık ücretli izinlerin, her yılın belli bir döneminde veya dönemlerinde verileceğini tayin edebilir. Bunu işyerinde ilan eder."

6. maddesinde ise, 

"Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. 

Bu iznin 53 üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur. 

Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere (Değişik ibare:RG-18/8/2017- 30158) bölümler halinde kullanılabilir.

İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.

İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır." hükümlerine yer verilmiştir. 

Aynı yönetmeliğin İzin İsteğinin Zamanı başlıklı 7. maddesinde "İşçi yukarıdaki maddelere göre hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir.

İşveren veya işveren vekilleri, bu istekleri Yönetmeliğin 15 inci maddesinde sözü geçen izin kuruluna veya 18 inci maddesinde belirtilen kişilere bildirir."

Söz konusu yönetmelikte "İşçi yıllık izin isteminde, adını soyadını, varsa sicil numarasını, iznini hangi tarihler arasında kullanmak istediğini ve ücretsiz yol izni isteyip istemediğini yazar. İzin kurulu veya işveren, işçinin istediği izin kullanma tarihi ile bağlı değildir. Ancak, izin sıra ve nöbetleşmesini göstermek üzere söz konusu kurulca düzenlenecek çizelgeler işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak hazırlanır. Aynı tarihe rastlayan izin isteklerinde; işyerindeki kıdem ve bir önceki yıl iznini kullandığı tarih dikkate alınarak öncelikler belirlenir." denilmiştir. 

Yukarıdaki yönetmelik hükümlerine göre işçi her ne kadar izin talebini işverene iletse de işveren yönetim hakkı gereği işçinin bu talebini kabul etmeyebilir. Burada şunu da unutmamak gerekir. Eğer işçi ile işveren anlaşırsa yani işveren işçinin talebini kabul ederse, işçi istediği tarihte yıllık izne ayrılabilir. Yıllık iznin tarafların anlaşması ile bölünebilmesi mümkün iken; işçinin, işverenin de onayını alarak bir defada izninin tamamını kullanabilmesi de mümkündür. Anlaşma sağlanamazsa işçinin yıllık iznini kullanabileceği tarih işverenin de belirleyeceği zaman dilimi dikkate alınarak kullanılır. 

Bu nedenlerle işçilerin, "Yıllık izin benim kanuni hakkım. İşveren hakkım olan iznimi kullanmama izin vermiyor." gibi bir düşünceye kapılmamaları gerekir. 

19.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.