Murat Sercan Karslıoğlu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
mkarslioglu@sftmusavirlik.com

Ar-Ge Merkezleri ve Teknoloji Geliştirme Bölgesi İşletmelerinin Sermaye Desteği Aktarım Yükümlülüğü

3 Şubat 2021 tarihinde yayımlanan 7263 sayılı Kanun ile birlikte 5746 ve 4691 sayılı kanunlarda çok köklü bir değişiklik meydana gelmiştir. Bu değişiklik Ar-ge teşvik mekanizmasını oluşturan 5746 ve 4691 sayılı kanunlarda ilk defa uygulanacak olup yine kanundaki ifadesi ile 01.01.2022 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacaktır. Bu değişiklik ile birlikte;

1. 2021 yılı Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde yararlanılan Ar-ge İndirim veya Teknoloji Geliştirme bölgesinden elde edilen kazanç istisnası değeri 1.000.000 TL ve üzerinde olan işletmeler yararlanılan bu değerin %2’lik kısmını GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM FONU, GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIKLARI veya KULUÇKA MERKEZLERİNE sermaye desteği olarak aktarmak ile yükümlüdür.
2. Bu aktarım için 2021 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesi üzerinde yararlanılan Ar-ge İndirimi veya Kazanç istisnası değerinin %2’lik kısmı pasifte geçici bir hesaba alınarak 31.12.2022 tarihine kadar aktarımın yapılması beklenecektir.
3. Bu kapsamda aktarım yükümlülüğü yılık bazda 20.000.000,00 TL ile sınırlı olacaktır.
4. Söz konusu aktarımın 31.12.2022 tarihine kadar yapılmaması durumunda Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın %20’si indirime konu edilemeyecektir.

Yukarıdaki ifadelerden anlaşılacağı üzere;

1- Ar-ge Merkezi faaliyetleri sonucu ortaya çıkan Ar-ge İndirim değeri veya Teknoloji geliştirme bölgelerinden elde edilen kazanç değeri 1.000.000 TL ve üzerinde olan işletmeler beyannameleri üzerinde yararlandıkları bu istisna değerinin %2’lik kısmını 31.12.2022 tarihine kadar herhangi bir Girişim sermayesi yatırım fonu veya Girişim sermayesi yatırım ortaklığına veya kendilerinin belirleyeceği herhangi bir kuluçka merkezine sermaye desteği olarak aktarmak zorundadırlar. Aktarımın yapılacağı fon veya kuluçka merkezini işletmeleri kendileri belirleyeceklerdir.

Örnek Olay-1 ;

X. A.Ş. 2020 yılında Ar-ge Merkezi belgesini almış ve projelerini Ar-ge merkezi içerisinde yürütmeye başlamıştır. 2020 yılı için toplamda 800.000,00 TL ar-ge indirim değerini Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde indirim konusu yapmıştır. 2021 yılı içerisinde ise Ar-ge İndirimine konu edebileceği 1.500.000,00 TL harcama gerçekleştirmiş ve bu harcama değerinin tamamını 2021 yılı Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde Ar-ge indirimi olarak göstermiştir.

X. A.Ş. 2021 yılında yararlanmış olduğu 1.500.000,00 TL ar-ge indirimi sebebi ile;

( 1.500.000,00 x 0,02 ): 30.000,00 TL

30.000,00 TL’lik tutarı 31.12.2022 tarihine kadar herhangi bir GSYF, GSYO veya Kuluçka Merkezine sermaye desteği olarak aktarım yapması gerekmektedir.

Örnek Olay-2;

 Y. A.Ş. 2020 yılında Ar-ge merkezi faaliyetine başlamış olup 2020 yılı Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde 1.100.000,00 TL ar-ge harcamasını ar-ge indirimine konu etmiştir. 2021 yılı faaliyet dönemi içerisinde ise ar-ge harcamaları 2020 yılına göre düşüş göstermiş olup 850.000,00 TL olarak hesaplanmış ve 2021 yılı Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde de harcamanın tamamı olan 850.000,00 TL ar-ge indirimine konu edilmiştir.

Yukarıda yer alan örnek olayda 2021 yılı Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde yararlanılan Ar-ge indirim değerinin 1.000.000,00 TL’lik alt sınırın altında kalması sebebi ile ( 2021 Yılı Ar-ge indirim tutarı 850.000,00 TL ) Y. A.Ş. %2 oranında ki sermaye aktarım zorunluluğunu taşımamaktadır.

Örnek Olay-3 ;

Z LTD.ŞTİ. Ankara sınırları içerisinde bulunan bir teknoloji geliştirme bölgesi içerisinde faaliyet göstermektedir. Faaliyetleri dönemi içerisinde Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde Kazanç istisnasına konu edebileceği 2.800.000,00 TL hesaplamıştır. Bu değeri 2021 yılı Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde Kazanç istisnası olarak gösteren Z. LTD.ŞTİ. yararlanmış olduğu bu istisna değeri üzerinden hesaplayacağı %2 oranındaki tutarı GSYF , GSYO veya Kuluçka merkezine sermaye desteği olarak aktarmak zorundadır.

2.800.000,00 x 0,02 : 56.000,00 TL aktarılması gereken tutar olarak hesaplanacaktır.

Not: 1. Ve 2. örnek olay için faaliyet dönemi içerisinde yapılan harcamaların tamamının Ar-ge indirimine konu edilebilecek harcamaları ifade ettiği varsayılmıştır.

3. Örnek için bildirilen değer Nitelikli Harcama/Toplam Harcama sonucu ortaya çıkan oran kadar indirime konu edilen Kazanç İstisnası değerini ifade etmektedir.

2- Yasal aktarım zorunluluğu olan 1.000.000,00 TL sınırın üzerinde Ar-ge İndirimi veya Kazanç istisnası kullanan işletmeler sermaye desteği olarak aktarım yapacakları %2’lik tutarı Bilançonun pasifinde geçici bir hesaba alarak aktarımın yapılacağı tarihe kadar bu hesapta bekletmeleri gerekmektedir.

Örnek Olay ; 2021 yılı içerisinde 4.000.000,00 TL Ar-ge indirimi kullanan bir işletme için ;

4.000.000,00 x 0,02 : 80.000 TL aktarım yapılması gereken tutar.

01.05.2022 Tarihli Pasifte Geçici Hesaba Alma Kaydı
570-Geçmiş Yıl Karları	80.000
529-Diğer Sermaye Yedekleri		80.000

 

01.01.2022 Tarihli Yatırım Kaydı
242-İştirakler	80.000
102-Bankalar		80.00

Not:  Mevzuatta çerçevesince

“…bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır.” İfadesi yer alması sebebi ile kanun gerekçesinde de şirketlerin bu tutarı kar dağıtımına konu etmeyip yatırıma yönlendirmesi beklendiği için,  düzenleyici hesaptan ziyade geçmiş yıl karlarından  kar dağıtımına konu edilemeyecek bir fon hesabına bu tutarı aktarmak çok daha doğru olacaktır.

3- Ar-ge faaliyetleri sonucu ortaya çıkacak olan; Ar-ge merkezleri için Ar-ge indirimi ve Teknoloji geliştirme bölgeleri işletmeleri için Kazanç istisnası tutarlarının %2’lik kısmının sermaye desteği olarak aktarılması gerekliliğini yerine getirmeyen işletmeler 2021 yılı Beyannamesi üzerinde yararlandıkları Ar-ge İndirimi veya Kazanç istisnası değerlerinin %20’lik kısmından feragat etmek durumunda kalacaklardır.

Oransal anlamda bakıldığında aktarımın yapılması çok daha makul tutarlara tekabül etmektedir. Ancak Ar-ge İndirimi , Kazanç istisnası dışında başka bir konu başlığında indirim hakkı bulunan işletmeler ( Örn ; İndirimli Kurumlar ) sermaye aktarımını tercih etmeyip feragat edilecek olan %20’lik kısmı diğer indirim başlıklarından tolere edebilmektedir.

Örnek Olay ;

X A.Ş. Araştırma ve Geliştirme faaliyetlerini bünyesinde bulunan Ar-ge Merkezi içerisinde sürdürmektedir. Bu faaliyetleri kapsamında 5746 sayılı kanun kapsamındaki teşviklerden faydalanan X. A.Ş. 2021 yılı Ocak-Aralık Faaliyet dönemi içerisinde 1.800.000,00 TL’lik Ar-ge Harcaması gerçekleştirmiştir.  X. A.Ş.  2021 dönemi kurumlar vergisi hazırlıkları aşamasında yapılan 1.800.000,00 TL’lik harcamanın 1.500.000,00 TL’lik kısmının Ar-ge indirimine konu edilebileceğini belirlemiş ve 2021 yılı Kurumlar vergisi beyanını yaparken Ar-ge indirim tutarını 1.500.000,00 TL olarak beyan etmiştir. Bu beyanı kapsamında X. A.Ş.’nin ;

1.500.000,00 x 0,02 : 30.000 TL’lik tutarı GSYF , GSYO veya kuluçka merkezine sermeye desteği olarak aktarması gerekmektedir. Bu aktarım yapılmaz ise 1.500.000,00 TL’nin %20’lik kısmından feragat etmek gerekecektir. ( 1.500.000,00 x 0,20 ): 300.000 TL.

Yukarıdaki örnekten de anlaşılacağı üzere ya 30.000 TL sermaye desteği olarak aktarılacak ya da 300.000 TL’lik Ar-ge indiriminden feragat edilecek. 300.000 TL’lik Ar-ge indiriminin vergisel karşılığı ise ;

300.000,00 TL x 0,23 : 69.000 TL olacaktır.

30.000 TL sermaye aktarımında bulunmak mı ? 69.000 TL vergi ödemek mi ? Karar siz değerli işletmelerin.

Not: İşletmelerin 2021 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesi üzerinde vergiye tabi matrahları oluşmadıysa Sermaye desteği aktarım zorunlulukları bulunmamaktadır. Vergiye tabi matrah oluşmadığı durumda beyanname üzerinde Ar-ge İndirimi veya Kazanç İstisnası bildirilmeyeceği için bu işletmeler için aktarım zorunluluğu bulunmayacaktır.

Sonuç olarak;

5746 ve 4691 sayılı Kanunlar için çok köklü bir yenilik olan bu değişiklik ile Ar-ge faaliyetleri sonucu teşviklerden faydalanan işletmelerin yararlandıkları teşvikler üzerinden Ar-ge faaliyetlerinde bulunmaya çalışan ancak sermayeye ihtiyaç duyan Kuluçka Merkezi işletmelerinin desteklenmesi amaçlanmıştır. Kuluçka Merkezlerine ve doğru projelere yapılacak olan bu yatırımlar ilerleyen zamanlarda katma değerli projelerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

GSYF veya GSYO üzerinden yapılacak olan yatırımlarda piyasaya hareket kazandıracaktır.

Yatırımın kötüsü olmaz. Önemli olan doğru adres , Doğru proje.

23.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.