Murat Kalyoncu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
mkalyoncu2002@yahoo.com

Deprem Bağışları Gider Olarak Kabul Edilebilir Mi?

06.02.2023 Pazartesi günü sabaha karşı Pazarcık merkezli 7.7 büyüklüğündeki deprem yalnızca Türkiye’yi değil, tüm dünyayı üzüntüye boğdu. Birbiri adına gelen başsağlığı ve geçmiş olsun dileklerinin yanı sıra arama – kurtarma ekiplerinin gönderilmesi, insanlığa savaşların bir gün biteceği, barış içinde yaşama konusunda bir umut ışığı vermesi anlamında önemlidir. Ancak ateş düştüğü yeri yakar. Acının merkezi ateşin yandığı yerdir.  Bununla birlikte; yaşanan acılar geçmişten günümüze Türk ulusunu daha da kenetleştiren, senin acın benim acım diyerek adım atarak, yardım için birbirleriyle yarışan, dayanışma içerisinde bir olmanın örneğini göstermiştir.

Bu son yaşadığımız 10 ili kapsayan büyük deprem için de yurttaşlarımız, kurumlarımız, nakdi yardım olsun, ayni yardım olsun ellerinden geleni ihtiyaç duyulan bölgelere göndermek için seferber oldular.

Bu noktada yapılan konuya teknik olarak incelersek,  deprem bağışları gider olarak yazılıp vergi matrahından düşülebilir mi sorusu akıllara gelecektir.  Diğer bir deyişle; deprem bağışları, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (GVK)Madde 2’de sayılan, gelir unsurlarının tespitinde indirilebilir nitelikte midir?

Gelir unsurlarının ilk sırasında sayılan ticari kazançlarda buna evet diyebiliriz.

193 sayılı GVK’nın Diğer indirimler başlıklı Madde 89’a göre, gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden, Madde 89/10’da belirtilen “Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı” ile

Madde 89/11’de “İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı” indirim olarak düşülebileceği belirtilmiştir.

Eğer bağış ve yardımın nakden değil de ayni olarak yapılması durumunda ise;  89. maddenin son  fıkrası uyarınca, “bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınacağı” düzenlenmiştir.

Ayrıca 1 no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin 10.3.2.4 no’lu Doğal Afetlere İlişkin Bağış Ve Yardımlar maddesine göre “Bakanlar Kurulunca* yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık* aracılığı ile makbuz karşılığında yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamı kurum kazancından indirilebilecektir.”  olarak açıkça ortaya konmuştur.

Bununla birlikte bağışların gider olarak kaydedilebilmesinin en önemli koşullarından biri de; yapılan bağışların belgelendirilmesidir.

Nakdi bağışların indirilebilmesi, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla veya bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi bir koşul olarak aynı tebliğin 10.3.2.2.4 no’lu Bağış Ve Yardımın Belgelendirilmesi maddesinde belirtilmektedir.

Örneğin, bağış yapacak ticari kazanç elde eden kurum ya da gelir vergisi mükellefleri,  T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) yayınladığı ibanlara ya da Türkiye Kızılay Derneğine nakdi bağışın yatırılmasından sonra alınacak dekont, bağışın belgelendirmesi açısından yeterli olacaktır.

Ayrıca ayni nitelikte yapılacak bağışların hem işletme aktifinden hem de dışarıdan satın alınarak yapılmasına da ilgili koşulları sağlanması durumunda olanak tanınmıştır.

Bununla birlikte ticari kazançlardan gider olarak indirilebilen bu bağış ve yardımlar diğer gelir unsurlarının tespitinde indirilecek giderler arasında sayılmamıştır. Bu noktada yasa koyucu, ticari kazancı, ilgili maddelerinde yapmış olduğu tanım itibariyle diğer gelir unsurlarından daha yüksek düzeyde ve daha kapsayıcı gelir getirici bir kazanç olarak görüp, elde edilen yüksek geliri,  sosyal sorumluluk türü işlemlerin (bağış ve yardımlar gibi) önünü açmak yoluyla görece gelir dağılımını düzeltmeyi amaçlamış olabilir.

Böyle felaketlerle bir daha karşılaşmamak umuduyla, ulusumuza başsağlığı diliyorum.

*Tebliğde güncellenmemekle birlikte 16 Nisan 2017 tarihindeki halkoylamasından sonra yürürlüğe giren anayasa değişiklikleriyle Başbakan ve Bakanlar Kurulu kurumları kalkmış ve bu kavramlar yerine Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Cumhurbaşkanı olarak bakmak yerinde olacaktır.

Yararlanılan Kaynaklar

-193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

-1 no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

07.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.