Murat Kalyoncu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
mkalyoncu2002@yahoo.com

İhraç Kayıtlı Satış Yapan İmalatçıların Yüzde 2’lik Hibe Desteği Karşısındaki Durumu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 26.01.2023 tarihinde 2023-05 sayılı yaptığı basın duyurusunda, 2023 Yılı Para Politikası ve Liralaşma Stratejisi kapsamında ticari hayatta liralaşmanın desteklenmesi olduğu vurgulanırken; 

1-Firmaların yurt dışı kaynaklı dövizlerinin TCMB’ye satışı sırasında, firmalar verecekleri taahhüt karşılığında, Türk lirasına çevrilen tutarın yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm desteği alabilecekleri,

2-Firmalar yurda getirdikleri yurt dışı kaynaklı dövizlerinin en az yüzde 40’ını TCMB’ye sattıktan sonra getirilen dövizin kalan kısmını kur korumalı dönüşüm hesabında değerlendirebilecek ve verdikleri taahhüt karşılığında Türk lirasına çevrilen tutarın yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm desteği alabilecekleri,

3-Bu dövizlerin yurt dışı kaynaklı olup olmadığının da tespitini bankalarca yapılacağı belirtilmiştir.

Bilindiği gibi, yurt dışı kaynaklı dövizlerin kaynağı noktasında ilk sırayı doğrudan ihracat alırken, dolaylı ihracatın (ihraç kayıtlı satışlar) da önemli bir yeri vardır.

İhraç kayıtlı satış; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu İstisnalar kısmının birinci bölümü Madde 11/c’de “İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallar” olarak tanımlanmaktadır.

İmalatçı kavramı; Katma Değer Uygulama Tebliği’nin “İhraç Kaydıyla Teslimlerde Tecil-Terkin Uygulaması” altında

-Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesine sahip olması,

-İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,

-Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırması,

-Üretim için gerekli araç parkına sahip olması veya kapasite raporundaki üretim altyapısına sahip olması sıralanırken,

İmalatçı niteliğine sahip gerçek ya da tüzel kişilerin, doğrudan ihracatçılardan farklı olarak, ihraç edecekleri malın ise üretilmiş mamul olması gerekmektedir. Yani piyasadan hazır bir ürün alıp ihraç kayıtlı olarak satılamamaktadır.

Üretim riskini üstlenen imalatçı, diğer taraftan tahsilat riskini de üstlenmek zorunda kalmaktadır.  Çünkü; ihraç kayıtlı satışa konu olan malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur. İhracatın bu 3 aylık süreye uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Oysaki, ihracatçılara yurt dışı ödemelerin geliş süresi için 6 ay süre tanınmıştır. Dolayısıyla eğer müşterisi hazır olmayan ve/veya ayrıcalıklı olmayan mallar için satış riski düşünülerek ihracatçıya taahhüt evrakı imzalatılmaktadır.

Öte yandan Nisan 2022’de yürürlüğe giren, “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ” ile birlikte, tebliğin “Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler” başlıklı 8. Maddesinin 7/a fıkrasında “İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri” hüküm olmasına karşın, Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü’nün 23.06.2022 tarihli görüşünde Türkiye’deki yerleşikler arasında gerçekleşen ihraç kayıtlı saışların dövizle ödeme yapılmamasının uygulamaya yansımasıyla ihraç kayıtlı satışların bedellerinin TL olarak tahsil edilmesini beraberinde getirmiştir.

Bu noktada ürettiği mallarını ihraç etmek yoluyla hem üretim riskini, hem tahsilat riskini yüklenmek zorunda kalan imalatçı firmalar, ödemelerini TL olarak tahsil ettikleri için TCMB’nin bu %2’lik hibe desteğinden yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar yararlanamayacağı anlamı çıkmaktadır. Yurt dışından döviz kazandırıcı faaliyetin merkezinde bulunan ihraç kayıtlı firma bu ne yazık ki, hibe desteğinin dışında kalmıştır.  Buna karşın, ihraç kayıtlı malları alıp yurt dışına satan, hatta yalnızca alım-satım yapan bir aracı firma bile, yurt dışından alacağı dövizlerle birlikte hibe desteğine sahip olacaktır. Bu hibe desteği hem varlığını çoğaltacak hem de rekabet gücünü arttıracaktır. Aynı zamanda tek taraflı sonuçlar doğurabilecek nitelikte olan bu hibe desteği, yurt dışına ulaşamayan, bunun için aracı kullanan ihraç kayıtlı firmalara da sağlanması en azından firmalar arasında bir denge sağlamasına yardımcı olacaktır.

Kaynaklar

-TCMB’nin 26.01.2023 tarih, 2023-05 sayılı “ Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesine İlişkin Basın Duyurusu”

-3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

-KDV Uygulama Tebliği

-T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü’nün 23.06.2022 tarihli yazısı

03.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.