Murat Çancı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
muratcanci@gmail.com

Kurumlar Vergisi Matrahının Tespitinde Nakdi Sermaye Artışı Faiz İndirimi

Son yıllarda şirketler finansmana erişimde sorunlar yaşamaktadır. Faiz oranlarının da sürekli artış göstermesi sebebiyle finansman maliyeti, firmaları zor duruma sürükleyebilmektedir. Bu durumdan bir çıkış yolu olarak kimi sermaye şirketleri, nakit sermaye artışı yoluna gitmektedir. Ortakların şirkete nakdi olarak koyduğu sermaye şirketin zorlu ekonomik koşullardaki direncini artırabilmektedir.

Bunun yanı sıra, uzun yıllardır faaliyet gösteren bazı şirketlerin ödenmiş sermayesinin, işletme hacmine oranla yetersiz kaldığı da bir piyasa gerçeğidir. Elbette ki bu durum özkaynak yapısının zayıflığından kaynaklı olarak enflasyon düzeltmesi uygulamasında, özkaynakların değerlenmesi sonucu gider etkisini azaltmakta ve şirketlerin daha fazla vergi yükü ile karşı karşıya kalmalarına sebep olabilmektedir.

Bu bağlamda şirketlerin sermaye yapısının güçlenmesini ve nakit sermaye girişini avantajlı hale getirmek için 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 10/ı maddesinde bir düzenleme yapılmıştır.  

Düzenlemeye göre, yeni kurulan veya nakit olarak sermayelerini artıran şirketlerin artırılan tutar üzerinden TCMB piyasa faiz oranının %50’sine (yurtdışından getirilen sermaye için %75) isabet eden tutarı kurumlar vergisi matrahından indirebilmektedirler.

İndirimden yararlanabilmek için özel durumlar şu şekilde sıralanabilir

• Yeni kurulan şirketlerin sermayesinin nakit ödenen kısmı için indirim yapılabilir.
• Mevcut sermaye şirketlerinde ticaret siciline tescil edilmesi ve sermayenin nakit ödenmesi şartıyla indirim uygulanır.
• Bu indirimden finans, bankacılık ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren kurumlar vergisi mükellefleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere tüm sermaye şirketleri yararlanabilir.
• İndirim tutarı hesaplanırken ödenmemiş sermaye tutarı veya ayni olarak ödenen sermaye tutarları dikkate alınmaz.
•  Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde yapılan sermaye artışları için indirim uygulanamaz.
• Şirketlerin birleşme, devir ve bölünme sebebiyle oluşan sermaye artışları indirim uygulamasından yararlanamaz.
• Özkaynaklar hesaplarının (geçmiş yıl karları, fon hesapları gibi) sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları indirimden yararlanamaz.
• Sermaye olarak hisse senedi, tahvil ve bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle yapılan sermaye artışları bu uygulama kapsamında değildir.
• Ortaklarca veya Kurumlar Vergisi Kanununun 12’nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları için indirim uygulanmaz.
• Sermaye artışı kararından önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmesi ve avansın banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunulan hesap döneminde sermaye artış kararının ticaret siciline tescil edilmesi şartıyla sermaye avansları için de indirim hesaplanır.
• TCMB tarafından yıl için açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından geçici vergi dönemleri için değil sadece yıllık hesap dönemi itibariyle indirimden yararlanılabilir.

İndirim Tutarının Hesaplanması ve Dönemi

İndirim uygulamasında, artırılan sermayenin hesap dönemi içerisinde ortaklarca nakit olarak ödendiği (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanır.

Söz konusu indirim, 7417 sayılı Kanunun 49 uncu maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 10.maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği 5/7/2022 tarihinden itibaren yapılacak sermaye artırımları için sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi dâhil olmak üzere beş hesap dönemi için ayrı ayrı uygulanacaktır.

Sermaye şirketleri tarafından nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarının kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili olduğu hesap dönemine ait matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaması halinde bu indirim tutarları, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Sermaye şirketleri, indirim uygulamasından, 5/7/2022 tarihinden itibaren gerçekleştirdikleri nakdi sermaye artışları üzerinden, nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanabileceklerdir.

Kurum kazancından indirilebilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanır

Kurum kazancından indirilebilecek tutar

=

Nakdi sermaye artışı tutarı

x

Ticari krediler faiz oranı

x

İndirim oranı

x

Süre

ÖRNEK: Ece A.Ş. 6 Haziran 2023 tarihinde sermayeyi 12.000.000,00 TL tutarında artırım karası almıştır. Şirket, kararı 1 Temmuz 2023 tarihinde ticaret siciline tescil ettirmiş ve ortaklar tutarın tamamını şirketin banka hesabına nakdi olarak temmuz ayında yatırmışlardır.

2023 yılı için TCMB ticari kredi faiz oranı %53,11’dir. 2024 yılı için de %55 olduğunu varsayarak 2023 ve 2024 yıllarında matrahtan indirilecek tutarları hesaplayalım.

2023 YILINDA KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLECEK TUTAR
1.593.300,0000	=	12.000.000,0000	X	%53,11	X	%50	X	6/12
2024 YILINDA KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLECEK TUTAR
3.300.000,0000	=	12.000.000,0000	X	%55,00	X	%50	X	12/12

Şirket 2023 yılı haziran ayında karar almış olmasına rağmen ticaret siciline tescil ettirdiği ve sermayenin nakdi olarak ödendiği ay temmuz ayı olduğu için 6 aylık indirim hesaplanması gerekir. 2024 yılı için ise tüm yıl için indirim tutarı hesaplanır. Bu şirket 2023 yılından itibaren beş yıl boyunca açıklanan yeni faiz oranları üzerinden indirim tutarı hesaplayabilecek ve bu tutarı matrahından indirebilecektir.

Ayrıca nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarının kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili olduğu hesap dönemine ait matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaması halinde bu indirim tutarları, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Sonuç olarak yeni kurulan şirketlerin veya mevcut şirketlerin nakdi olarak yatırdıkları sermaye tutarları matrahın tespitinde önemli bir indirim sağlamaktadır. Özellikle faiz oranlarının yüksek olduğu şu dönemlerde vergi planlaması açısından göz ardı edilmemesi gereken bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca artırılan sermaye enflasyon düzeltmesi yapılırken gider etkisi de yaratacağından sağlanan vergi avantajı daha da önem etmektedir.

Kaynak:

• 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
• 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

11.11.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.