Murat Çancı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
muratcanci@gmail.com

E - Defterlerin Denetimi Hakkındaki Önemli Hususlar

Gelişmiş dünya için 1980’li yıllarda başlayan ve altyapısını oluşturdukları ‘bilgi ekonomisi’ süreci günümüzde artık tamamen hizmetimize sunulmuş bir tüketim malzemesi niteliğinde. Bu konuda söylenecek, yazılacak çok şey var. Ancak benim bu yazıda değinmek istediğim konu, vergi ve muhasebe açısından elektronik uygulamaların işleyişleri hakkında olacak. Bunlardan biri E-defter uygulaması.

Çıkan her yeni uygulamayı bir yük olarak omuzlarında hisseden sevgili meslek mensuplarının E-defter konusuna da mesafeli olduğunu biliyorum. Ancak işleyiş konusunda bazı yenilikler getiriyor. Bu yeniliklere en kısa zamanda uyum sağlayabilmek birçok meslek mensubu ve işletmeler için oldukça önemli. Zira çok yakın zamanda kapsam genişleyerek daha fazla mükellef bu sisteme dâhil edilecek.

E-defter uygulaması muhasebe ve vergi boyutu açısından hiçbir değişiklik getirmiyor. E-defter tutan mükellefler farklı bir muhasebe sistemi kullanmıyorlar. Sadece her işlem için yeni fiş açılması gerekiyor. Bunun dışında vergilendirme yöntemi konusunda da bir yenilik içermiyor. E-defter tutan mükellefler için vergi muafiyetleri olmuyor örneğin. Mali mühür, beratların yüklenmesi, zaman damgası, yazılımların uyumlu olması gibi konular artık herkes tarafından biliniyor, uygulanıyor. Ben işin o kısmından bahsetmek istemiyorum. Ancak bu e-defterlerin denetimi konusu henüz birçok kişinin yaşamadığı bir tecrübe. Şimdilik oldukça dar bir kapsamı olan ve belki de her sorumuza cevap alamadığımız bu defterlerin denetimi konusu ilerleyen zamanda denetimde yeni birçok uygulamanın görüleceği bir denetim alanı oluşturacak gibi duruyor.

E-defterde aylık olarak yapılan muhasebe işlemleri izleyen 3. ayın sonuna kadar imzalanıp mühürlenerek sisteme yüklenir ve berat oluşturulur. Bu aşamadan sonra artık o aya ilişkin değişiklik yapma imkânınız yok. Berat oluştuktan sonraki süreçte o aya ilişkin yeni bir durum ile karşılaşılırsa (yeni fatura gelmesi ya da yanlış bir kaydın yapıldığının tespiti gibi) ilgili düzeltme kaydı, içinde bulunulan ayda yapılır. Beyannameye de bu şekliyle eklenir. Hiçbir şekilde geçmiş aya ilişkin düzeltme yapılamaz. Eğer beratı oluşturduktan sonra o berata ilişkin nokta değişikliği bile yapılmış olsa... Değişiklik geçersiz sayılacaktır.

İşin belki de en önemli tarafı gönderdiğiniz beratların içeriğinde muhasebe kayıtlarının GİB’e yüklenmiyor olması. Dolayısıyla gönderdiğiniz beratlar üzerinden herhangi bir incelemenin yapılması mümkün değil. Bu durumda mükellef açısından E-defter olarak oluşturulmuş verilerin saklanması ve muhafaza edilmesi gibi bir sorumluluk ortaya çıkıyor. Mükellef hem vergi kanunlarında hem de Türk Ticaret Kanunu’nda belirtildiği süreler boyunca muhafaza edilmesi gereken dosyalar, oluşturulan defterler, beratlar ve GİB onaylı beratları saklamalı ve muhafaza etmeli. Gerektiğinde ve istenildiğinde yetkili denetim elemanlarına sunmalı. Bu sorumluluk eskiden olduğu gibi mükelleflere aittir.

Eskiden yazılı ve noter tasdikli olarak sakladığımız defterler, bu uygulamada elektronik ortamda saklanıyor. Sakladığımız bu defterlerin kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya kaybolması mücbir sebep sayılmıyor. Elektronik Defter Genel Tebliği madde 7/a’da kayba uğrayan, bozulan ya da silinen bu defterlere ilişkin GİB’e ayrıntılı bir düzeltme planı ile bilgi verilmesi gerekiyor.

E-defter uygulaması gelecekte kesinlikle yaygınlaşacak bir uygulama. Şimdiden hazırlıklara başlamak gerekli. Bu uygulamanın hem Maliye nezdinde hem de mükellef nezdinde birçok avantajı bulunmakta. Denetimin daha hızlı ve etkili yapılabilmesi elbette Maliye açısından en önemli konu. Mükellef açısından defter tasdiklerinin maliyetlerinden kurtulmak bir avantaj. Ayrıca daha sistemli ve disiplinli bir muhasebe sisteminin mükelleflerce uygulanması da önemli bir avantaj olarak sayılabilir. Bence uzun vadede işletmelerin en azından mali açıdan kurumsallaşmasına da önemli katkı sağlayacak bir uygulama olarak görmek mümkün.

KAYNAK:

-          Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No:1)
-          Elektronik Defter Genel Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Genel Tebliğ (Sıra No:2)

09.05.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.