Murat Atik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
muratatik@mamusavirlik.com.tr

Akaryakıt Sektöründe Şarta Bağlı Satışlarda Fatura Düzenleme Zamanı ve KDV Tahakkuku

Akaryakıt sektöründe yer alan firmaların ihale yolu ile Kamu kurum ve kuruluşlarına da akaryakıt teslimleri olmaktadır. Bu ihaleler özü itibari ile alıcının şartına bağlı olduğu için Zilyetliğin devri ise söz konusu malların ihale tarafınca kabul edildiği tarih itibariyle gerçekleşmektedir. Lakin 531 nolu tebliğ ile yapılan düzelmeler kapsamın da bazı düzenlemeler yapmış olsa da bu düzenlemelerin hem uygulamada birçok zorluğu beraberinde getirdiği hem de 3065 sayılı KDV kanunun teslim ile ilgili hükümlerine aykırı işlem tesis ettiği görüş ve kanaatindeyiz.  Yazımızın konusunu da  aykırı olduğunu düşündüğümüz bu düzenleme oluşturmaktadır.

Bilindiği üzere 2 Eylül 2021 tarihli ve 31586 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 531 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile; 30 Nisan 2021 tarihli Resmî Gazete ‘de yayımlanan 7318 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yapılan değişikliklere ilişkin açıklamalar yapılmış ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslar belirlenmişti.

Bu çerçevede 531 nolu tebliğ ile yapılan düzelmelerle İdare bu yetkilerini kullanarak, akaryakıt ve LPG piyasasında fatura düzenleme süresinde ve teminat uygulamasına ilişkin aşağıda belirtildiği şekilde düzenlemeler yapmıştı.

Buna göre 01.01.2022 Tarihinden İtibaren Fatura düzenleme süresi

(1) Tebliğde yapılan düzenleme ile ihrakiye teslimleri hariç olmak üzere, faturanın aşağıdaki hallerde teslim anında düzenlenmesi uygun bulunmuştur.

a) 5015 sayılı Kanun ve 5307 sayılı Kanun kapsamında lisansa tabi faaliyetlerde bulunanların (rafinerici, dağıtıcı, bayi, serbest kullanıcı gibi) kendi aralarında yaptıkları akaryakıt ve LPG teslimi.

b) Tankerlerle veya özel nakliye araçlarıyla taşınmak suretiyle akaryakıt ve LPG otogaz bayii veya istasyonu dışında müşterinin istediği mahalde (yürüttükleri faaliyetlerindeki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla fabrika, şantiye, nakliye filosu işletmeleri ve benzeri yerlerde) yapılan akaryakıt ve LPG teslimi.

(2) Birinci fıkra kapsamındaki teslimlerde, alıcının tamamen veya kısmen akaryakıt ve LPG alımından vazgeçmesi ya da söz konusu teslimlere ilişkin olarak düzenlenen faturada gösterilen miktardan daha az akaryakıt ve LPG teslim edilmesi halinde, bu durumun ortaya çıktığı anda;

Alıcının 213 sayılı Kanunun 232 nci maddesine göre fatura düzenleme zorunluluğu bulunanlar kapsamında olması halinde, alıcı tarafından satıcı adına fatura,

Alıcının 213 sayılı Kanun uyarınca belge düzenleme yükümlülüğü bulunanlar kapsamında olmaması halinde ise satıcı tarafından 213 sayılı Kanunun 234 üncü maddesinde belirlenen asgari bilgileri içerecek şekilde gider pusulası, düzenlenecektir. Bu kapsamda düzenlenen belge üzerinde, işlemin mahiyetine ilişkin açıklama ile, ilgili faturanın tarih ve numarasına da yer verilecektir.

Diğer yandan akaryakıt sektöründe yer alan firmaların ihale yolu ile Kamu kurum ve kuruluşlarına da akaryakıt teslimleri olmaktadır.  Bu ihaleler özü itibari ile alıcının şartına bağlıdır. Yani; satılan akaryakıtın kabulü TSE Standartlarına ve TÜPRAŞ spesifikasyonlarına uygun olması, Akaryakıt ürünleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hava kirliliğini önleme ve diğer konularda her yıl için kullanılmasını öngördüğü özellikleri taşıması vb şartlara bağlıdır.

Bu durumda söz konusu kamu kurum ve kuruluşlarına yapılacak olan şarta bağlı akaryakıt tesliminde malın tesliminin ne zaman gerçekleşeceği ve faturanın ne zaman düzenleneceği hususunda uygulamada tereddüt hasıl olmuştur.

Özü itibari ile Kamu Kurumları ile akaryakıt sektöründe yer alan firmaların gerçekleştirmiş oldukları ticaret özü itibari ile Alıcının Kabul (Tecrübe ve Muayene) şartına bağlı satışlardır. Bizim anlayışımıza göre ihale yolu ile yapılan satın almalarda, şartnamede malların satın alınmasının kabule bağlı olduğunun belirtilmesi kaydıyla, teslimin malların, komisyon tarafından kabul edildiği tarih itibari ile teslimin gerçekleştiğinin kabulü ve faturanın o tarihte düzenlenmesinin kabulü gerekmektedir.

Zira 3065 sayılı KDV kanunun 2/1. Maddesinde yapılan tanıma göre, teslimde ana unsur mal üzerindeki tasarruf etme hakkının yani mülkiyet hakkının devredilmesi olmaktadır. Anılan işlemin teslim olarak kabul edilmesi için tasarruf hakkının herhangi bir sınırlama ya da süreye tabi olmaksızın sınırsız olarak devredilmesi gerekir. İş bu sebeple bir malın ödünç olarak verilmesi ya da kiralanmak suretiyle kullanıma terk edilmesi teslim sayılmamaktadır

Diğer yandan ticarete konu olan mallar menkul mal niteliğinde olup Türk Borçlar Kanunu’nun, satış sözleşmesine ilişkin 207 ve müteakip maddelerinde yapılan düzenlemeler doğrultusunda menkul satışlarında mülkiyetin devri, zilyetliğin devri ile gerçekleşmektedir. Dolayısı ile, taraflar arasında varılan anlaşma uyarınca zilyetliğin devri ile menkul mallar üzerindeki tasarruf hakkı da alıcıya intikal ettiği için KDV kanunu açısından da teslim gerçekleşmiş sayılmaktadır. Bu açıdan baktığımızda, sadece satış sözleşmesinin yapılmış olması teslim için yeteli olmayıp, bunun için mutlaka zilyetliğin devride gerekmektedir. Zilyetliğin devri ise söz konusu malların ihale tarafınca kabul edildiği tarih itibariyle gerçekleşmektedir.

 Nitekim maliye bakanlığının 23.05.1995 tarih ve 27255 sayılı özelgesi, 28.06.1990 tarih ve 61178 sayılı özelgesi , 28.04.1993 tarih ve 27056 sayılı özelgesi ile Danıştay 11. Dairesinin 22.04.1996 tarih ve E:1996/2943 K:1996/1662 sayılı kararı da bu yöndedir.

Diğer yandan Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen E-77058783-105[VUK.ÖZ.22.01]-155773 sayı ve 22.06.2022 tarihli güncel özelgede “  Buna göre, şirketinizin ihale yolu ile kamu kurum ve kuruluşlarına yaptığı ve alıcının kabulüne bağlı akaryakıt teslimleri için kamu kuruluşlarınca verilen siparişlerde söz konusu kamu kuruluşlarına gönderilmek üzere akaryakıtın nakliyesinin başlatılması 3065 sayılı Kanunun (2/1) inci maddesine göre teslim sayılacağından, dolayısıyla bu işleme ilişkin KDV açısından vergiyi doğuran olay akaryakıtın nakliyesinin başlatılması ile meydana geleceğinden bu tarih itibariyle KDV hesaplanması gerekmekte olup, bu teslimlerde faturanın da, akaryakıtın nakliyesinin başlatılması anında düzenlenmesi icap etmektedir.”

Yönünde aksi bir görüş bildirmiş olsa da yukarıda kanuni dayanakları ile arz ettiğimiz üzere ihale yolu ile yapılan satın almalarda, şartnamede malların satın alınmasının kabule bağlı olduğunun belirtilmesi kaydıyla, teslimin malların, komisyon tarafından kabul edildiği tarih itibari ile teslimin yani zilyetliğin gerçekleştiğinin kabulü ve faturanın o tarihte düzenlenmesinin kabulü gerekmektedir.

01.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.