Muhammet Fatih Bozan
Sosyal Güvenlik Denetmeni
mfbozan@sgk.gov.tr

Sosyal Güvenlik Mevzuatında Evlenme(Çeyiz) Ödeneği

5510 sayılı kanunun 37. Maddesinde düzenlenen Evlenme ödeneği halk arasında çeyiz parası olarak bilinmektedir. Bu ödenek kendisine Ölüm geliri ve aylığı bağlanan kız çocuklarının yalnızca evlilik nedeniyle aylık ve gelirlerinin kesilmesini gerektiren durumlarda bir defaya özgü olmak üzere, evlenme tarihindeki gelir veya aylığının iki yıllık tutarının peşin olarak ödenmesini ihtiva eden bir sosyal yardım türü olarak mevzuatımızda yer almaktadır.

 Detaylara girmeden önce Ölüm geliri ve aylığı kavramlarının birbirinden farklı olduklarını ölüm gelirinin İş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine yapılan sürekli ödemeyi kapsadığını, ölüm aylığının ise Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile vazife malûllüğü halinde yapılan sürekli ödemeyi kapsadığını hatırlatmakta fayda var.

 Bu kapsamda incelendiği zaman evlenme ödeneği yani çeyiz parasını yalnızca kendisine ölüm geliri ve aylığı bağlanan Kız çocukları alabilmektedir. Bu aşamada ölüm geliri ve aylığı bağlanan erkek çocukları evlenme ödeneğinden faydalanamamaktadır. Diğer yandan Ölüm aylığı ve geliri bağlanan kız çocuklarının bu ödenekten faydalanabilmeleri için kendilerine bağlanan gelir ve aylıkların yalnızca evlenmeleri nedeniyle kesilmesini gerektiren durumlarda evlenme ödeneğine hak kazanabilmektedirler. Evlenme ödeneği hak sahiplerine evlenme tarihindeki gelir ve aylığın tutarı ne kadar ise onun üzerinden hesaplanacak ve 2 yıllık tutarı peşin olarak ödenmektedir.

Evlenme Ödenekten faydalanmak isteyen hak sahiplerinin ödenekten faydalanmaları için. Yazılı bir şekilde tahsis talep belgesi ile birlikte başvurması gerekmektedir. Resmi şekilde evlendiklerine dair kayıtların kişi nüfus kütük sistemlerine işlenmediği veya sistemsel olarak gözükmediği durumlarda hak sahiplerinin evlilik cüzdanının bir nüshasının düzenleyecekleri dilekçe ile birlikte sosyal güvenlik kurumuna sunmaları yeterlidir.

Konu ile ilgili olarak genel soru ve cevaplar;

1- Ölüm aylığı veya geliri almakta iken evlenmem nedeniyle çeyiz ödeneğinden faydalandım fakat evliliğimi 2 yıllık süre dolmadan sonlandırmak zorunda kaldım, aylık veya gelirimi ne zaman almaya devam ederim?

Cevap : Evlliğin sonlandırıldığı tarihte tekrardan hak sahibi sıfatına haiz olacaksınız ancak hak sahipliği sıfatınız olsa da evlendiğiniz tarihten iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmayacak olup iki yıllık süre dolduktan sonra aylığa tekrar hak kazanacaksınız. Bu süre boyunca 5510 sayılı kanunun 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacaksınız.

2- Babamdan kalan ölüm aylığı nedeniyle ben ve bir adet kardeşim aylık almaktayız. Evlenmem nedeniyle çeyiz parası uygulamasından faydalandım. Benim aylığım kesildiği için kardeşimin aylığında herhangi bir değişme olur mu ?

Cevap : Evet olacaktır. Evlenme ödeneği verilen kız çocuklarının gelir veya aylıkları, evlenme tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren durdurulur. Gelir veya aylıklar, durdurulduğu tarihten iki yıl sonra da kesilir, diğer hak sahiplerinin gelir veya aylıkları, gelir veya aylığın kesildiği tarihten itibaren yükseltilir.

3- Evlenme ödeneğinden bir kere faydalandıktan sonra eşimden ayrıldım ilerleyen dönemlerde yeniden evlilik yapmak istediğimde tekrar çeyiz ödeneği alabilirmiyim ?

Cevap: Hayır, 5510 sayılı kanunun 37. Maddesinde belirtildiği üzere evlenme ödeneği yalnızca bir defaya mahsustur.

4- Eski eşimle yeniden evlenmek istiyorum ilk evlendiğimiz zaman herhangi bir aylık ve gelir almadığımdan dolayı çeyiz ödeneği almamıştım, ikinci evliliğimden dolayı çeyiz ödeneği alabilirmiyim

Cevap : Evet alabilirsiniz. Evliliğinizin sayısı ile ilgili olarak bir sınırlama bulunmamaktadır yalnız ödenek bir defa ödenecektir.

5- Çeyiz Parası almak için herhangi bir yaş sınırı var mı ?

Cevap: Hayır herhangi bir yaş sınırı bulunmamaktadır.

6- Evlenme ödeneğine başvuru yapmayı unuttum, zaman aşımı var mı ?

Cevap : Evlenme Ödeneğinin alınması için gereken süre 5 yıldır. Hak sahipleri, resmi evliliklerinin ardından 5 yıl içerisinde çeyiz parası alma talebinde bulunmalıdır. Aksi halde 5 yıllık süre geçer ise evlilik ödeneğinden faydalanılmaz.

7-  Anne ve babamdan ayrı ayrı Hem ölüm geliri Hem de ölüm aylığı almaktayım çeyiz ödeneğine başvuracağım iki dosyadan da evlenme ödeneği alabilir miyim?

Cevap : Evet hem ölüm aylığı hem de ölüm geliri aldığınız dosyalardan evlenme ödeneğiniz ayrı ayrı hesaplanacaktır.

15.03.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.