Muhammet Asa
SGK Müfettişi
asa.trt@gmail.com

1 Mayıs’ta Çalışmak İşçinin Onayına Bağlı!

Bilindiği gibi 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, yani daha eski adıyla İşçi Bayramı, olarak kutlanmaktadır. Ben de bu vesileyle tüm emekçi kardeşlerimizin bayramlarını tebrik eder, bayramın, sorunlarını gündeme getirebilecekleri şekilde farkındalık oluşturmasını temenni ederim. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 2. Maddesinde, 1 Mayıs’ın genel tatil günü olduğu belirtilmekte ve 4857 sayılı İş Kanunu’nda da genel tatil gününde çalışılıp çalışılmayacağı konusu ile işçinin ücretine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.

İşveren işçiyi 1 Mayıs’ta çalıştırması için onayını almak zorundadır!

2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, genel tatil günüdür. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 44’üncü maddesinde, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılacağı, sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde işçinin onayının gerekli olduğu, belirtilmiştir. Bu bakımdan 1 Mayıs’ta çalışılıp çalışılmayacağı konusunda, toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerinde yer alan hükümlere göre hareket edilmesi ve sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde işçinin onayının alınması gereklidir.

İşçi çalışırsa ilaveten 1 günlük ücrete hak kazanır!

4857 sayılı İş Kanunu’nun 47’nci maddesinde, işçilere, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretlerinin tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret ödeneceği, hüküm altına alınmıştır. Örneğin; aylık maktu 3000 TL alan işçinin günlük çalışma karşılığı 100 TL’dir. İşçi 1 Mayıs günü çalışmadığı takdirde yine 3000 TL alacaktır. Çalıştığı takdirde 3100 TL ücrete hak kazanacaktır.

Fazla çalışma yapılırsa dikkat!

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41’inci maddesinde, Fazla çalışmanın, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalar olduğu ve her bir saat fazla çalışma için verilecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödeneceği, hüküm altına alınmıştır. Bu bakımdan 1 Mayıs’ta işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ek olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaktır.

1 Mayıs’ta çalışılan gün karşılığı ücret yerine izin verilemez!

Bu duruma ilişkin Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından 15.01.2018 tarihinde verilen kararda (2015/26859 esas, 2018/84 karar), belirtilen günlerde çalışılması halinde bunun karşılığında ücret ödenmesi gerektiği, çalışma karşılığında izin kullandırılsa bile tatil ücretine hak kazanacağı, tatil çalışmaları karşılığında serbest zaman veya izin verilmesinin yasaya uygun olmadığı ve bu nedenle ulusal bayram ve genel tatil ücret alacaklarının hesaplanıp hüküm altına alınması gerektiği belirtilmiştir. Bu bakımdan 1 Mayıs’ta yapılan çalışmanın karşılığı olarak ücret yerine izin kullandırılması mümkün değildir. Bununla birlikte iş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmanın ücrete dahil olduğu şartı da Yargıtay’ın ilgili diğer kararları gereği geçerli kabul edilmemektedir.

İşveren ceza ile karşı karşıya kalabilir!

Konuya ilişkin idari para cezaları yine 4857 sayılı İş Kanunu’nun 102’nci maddesinde yer almaktadır. Buna göre 1 Mayıs’ta çalıştığı halde işçinin ücret ödemelerini süresi içinde kasten ödemeyen ya da eksik ödeyen işveren, aykırılık tespit edilen her işçi ve her ay için 2019 yılında 236 TL idari para cezası ödeyecektir. Ayrıca 1 Mayıs’ta fazla çalıştığı tespit edildiği takdirde fazla çalışma ücretinin ödenmemesi halinde de her işçi için 416 TL idari para cezası ödemek durumunda kalınacaktır.  

Ücreti ödenmeyen işçi istifa edip tazminatını alabilir!

1 Mayıs’ta çalışan işçi, ilaveten bir günlük ücrete hak kazanmaktadır. Bununla birlikte fazla çalışma olduğu takdirde ayrıca ilave ücrete ek olarak %50 zamlı ücrete de hak kazanacaktır. İş Kanunu hükümleri bu şekilde olmakla birlikte işverenler, çoğu zaman ücret yerine izin kullandırma ya da ücreti ödememe yoluna gitmektedir. Bu durumla karşılaşan işçi haklı nedenle iş sözleşmesini feshedip işyerinde en az 1 yıllık kıdemi varsa kıdem tazminatı da alabilir.

30.04.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.