Muhammet Asa
SGK Müfettişi
asa.trt@gmail.com

Down Sendromlu Bireyleri Çalıştıran İşverene Ücret Desteği

Engelli bireyler bulunduğu şartları gereği ekonomik ve sosyal bakımdan güvence altına alınması gereken gruplardır. Son yıllarda başta Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olmak üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlar ile belediyeler tarafından sosyal ve ekonomik şartları iyileştirme amaçlı birçok düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeler arasında sayılabilecek hususlardan biri de engelli bireylerin işgücü piyasasına kazandırılması ve istihdamının artırılmasına yönelik işverene sağlanan ücret desteğidir.

5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunun 14 üncü maddesi ile birlikte Engellilerin iş gücü piyasası ve çalışma ortamında sürdürülebilir istihdamı için kendi işini kurmaya rehberlik ve mesleki danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi de dâhil olmak üzere gerekli tedbirlerin alınacağı hüküm altına alınmış, engellilik durumları sebebiyle iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engellilerin istihdam edildiği korumalı işyerlerinin statüsü ve bu işyerleriyle ilgili usul ve esasların Çalışma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Aile Bakanlığınca müştereken çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir. Bu kapsamda 26/11/2013 tarihinde yayımlanan Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik ile 30/04/2016 tarihinde yayımlanan Korumalı İşyerlerinde Çalışan Engellilerin Ücretlerine Karşılık İşverene Yapılacak Ödeme Hakkında Yönetmelik ile birlikte işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan zihinsel veya ruhsal engelli bireylere istihdam oluşturmak amacıyla açılan işyerlerine korumalı işyeri statüsü verilerek Devlet tarafından ücret desteği sağlanmaktadır.

Korumalı İşyeri Statüsü için İşverence Yapılacak Başvuru

Türkiye İş Kurumuna kayıtlı, 15 yaşını bitirmiş ve en az %40 oranında zihinsel veya ruhsal engelli, en az 8 kişinin çalıştığı işyerinin işvereni, korumalı işyeri statüsünün kazanılması için Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne gerekli belgelerle birlikte başvuruda bulunmalıdır. Bu işyerlerinde çalışacak engelli bireylerin sayısının toplam işçi sayısına oranı %75’ten az olmamalıdır. Örneğin 20 çalışan bulunan işyerinde, en az 15 zihinsel veya ruhsal engelli çalışan olmalıdır. Çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınacak olup kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülecektir.

Başvuruya istinaden yapılan değerlendirme

Yapılan başvuru neticesinde talepler, işyerinde gerekli tespit ve incelemeleri yapmak suretiyle en geç otuz gün içinde Valilik bünyesinde oluşturulan komisyon tarafından değerlendirilmekte ve uygun görülen işyerlerine Valilikçe, Korumalı İşyeri Statüsü Belgesi düzenlenmektedir.

Çalışacak personelin niteliği

Korumalı işyerinde; işyeri yöneticisi ile mesleki ve teknik eğitim alanında yükseköğrenim görmüş veya usta öğreticilik yeterliliğine sahip eğitici personel istihdam edilmeli ve ayrıca işyerinin kapasitesine göre teknik, idari ve yardımcı personel ile ihtiyaç duyulabilecek diğer personel çalıştırılabilecektir.

İşyerine ilişkin hususlar

İşyerinin, yönetmelikte belirtildiği şekilde; emniyet ve trafik güvenliği, yangından korunma ve elektrik tertibatı, fiziksel koşulları engelli bireylerin kullanımına uygun olmalıdır. İşyeri, işe aldığı engelli bireyleri en geç bir ay içinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ve Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirmekle yükümlü olup aylık personel durum çizelgesini takip eden ayın ilk haftasında düzenleyerek Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne göndermelidir. Ayrıca herhangi bir sebeple iş sözleşmesi sona eren engelli bireyin ayrılış nedenlerini 15 gün içinde yine Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirmelidir.  

İşverene yapılacak ödemeye ait hususlar ile 2018 yılında yapılacak ödeme tutarı

Korumalı işyerlerinde çalıştırılan zihinsel veya ruhsal engellilere işverenlerince zamanında ödenmiş olan ücretlerinin;

• Çalışan her engelli için 2022 sayılı kanunun (65 yaş aylığı) 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince ödenen aylık tutarı kadarı, (2018 yılı için 598 TL ödeme yapılacaktır.)
• 5084 sayılı kanunun 2 nci maddesi kapsamındaki gelişmişlik düzeyi az olan illerde kurulmuş bulunan korumalı işyerlerinde çalışan her engelli için ilaveten (a) bendi ile belirlenen tutarın yüzde yirmisi, (2018 yılı için 598 TL + 119,6 TL = 717,6 TL ödeme yapılacaktır.)
• Çalıştırılması zorunlu olan sayıdan daha fazla engelli çalıştıran işyerlerinde zorunlu sayının üstünde çalıştırılan her engelli için ilaveten (a) bendi ile belirlenen tutarın yüzde yirmisi, (2018 yılı için 598 TL + 119,6 TL =717,6 TL ödeme yapılacaktır.)

ücretlere ilişkin yasal yükümlülüklerin de tam ve zamanında karşılanmış olması kaydıyla, Aile ve Sosyal Politikalar tarafından işverene ödenmektedir. Ayrıca işveren tarafından prim ve vergi borcu olmadığına ilişkin belge, çalıştırdığı engellilerin ücretlerini tam ve zamanında ödediğini gösteren belge ve korumalı işyeri formu ile birlikte Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne başvurulmasıyla ücret iade işlemleri yapılmaktadır.

Peki Down Sendromu nedir?

“Down sendromu, genetik bir farklılık, bir kromozom anomalisidir. En basit anlatımı ile sıradan bir insan vücudunda bulunan kromozom sayısı 46 iken Down sendromlu bireylerde bu sayı üç adet 21. kromozom olması nedeniyle 47 olmaktadır. Down sendromu tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil, genetik bir farklılıktır. Ülke, milliyet, sosyo-ekonomik statü farkı yoktur. Ortalama her 800 doğumda bir görülür. Tüm dünyada 6 milyon civarında Down sendromlu birey yaşamaktadır. Türkiye’de tam veri olmamakla birlikte yaklaşık 70 000 Down sendromlu kişi olduğu tahmin edilmektedir. Hafif veya orta seviye zihinsel ve fiziksel gelişim geriliğine sebep olmaktadır.[1]”

Bu bağlamda geçtiğimiz günlerde 21 Mart Dünya Down Sendromu Farkındalık Günü kapsamında bir dizi etkinlik yapılarak gerek sosyal medyada gerekse görsel ve yazılı basında Down sendromlu bireyler için farkındalık oluşturuldu. Yukarıda da açıklandığı üzere Down Sendromlu ve hatta Otizm gibi zihinsel veya ruhsal engellilik kapsamında değerlendirilebilecek bireylerin çalışma hayatına kazandırılması ve ekonomik açıdan uygun gelir düzeyine sahip olmaları oldukça önemli olup işverene, şartları sağlamaları halinde, ücret desteği sağlanmaktadır. Böylece bireyler iş gücü piyasasına kazandırılırken işverene de maddi destek sağlanmış olacaktır.

 

---

[1] https://www.downturkiye.org (Türkiye Down Sendromu Derneği)

30.03.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.