Muhammet Asa
SGK Müfettişi
asa.trt@gmail.com

Çocuk Çalıştıran İşverenler Dikkat!!!

Çocukların zihinsel, bedensel, ruhsal ve sosyal gelişimlerini olumsuz yönde etkileyen çocuk işçiliği, ülkelerin önemli sorunların başında yer almaktadır. Bu kapsamda geçtiğimiz şubat ayında yürürlüğe giren 19/02/2018 tarihli ve 2018/3 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile birlikte 2018 yılı “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” olarak ilan edilmiş ve ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak tüm çalışmalarda çocuk işçiliği ile mücadele hususuna öncelik verilmesi ve gerekli her türlü destek ve yardımın titizlikle sağlanması kararlaştırılmıştır. Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı (2017-2023)” ile de çocuk işçiliğinin önlenmesi amaçlanmıştır.

İş Mevzuatına göre Çocuk ve Genç işçi tanımı nedir?

4857 sayılı İş Kanununun 71 inci maddesinin “Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı” başlığı altında yasal düzenleme yapılmış ve belirtilen kanun maddesine dayanarak “Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” ile de çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler ve çalışma koşullarına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Söz konusu mevzuat kapsamında;

• Çocuk işçinin, 14 yaşını bitirip 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi,
• Genç işçilerin ise, 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiler ile çalışabilecekleri işler açısından da 16 yaşını doldurmuş 18 yaşını bitirmemiş kişiler,

olarak tanımlandığı görülmüştür.

            Çocuk ve Genç işçiler hangi işlerde çalıştırılabilirler?

 Kanun hükmü gereği 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak 14 yaşını doldurmuş, 15 yaşını bitirmemiş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocukların; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabileceği hüküm altına alınmıştır. Bunun yanı sıra işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınmalı ve yaptığı iş okula gitmesine engel olmamalıdır.

Çocuk ve genç işçilerin hangi işlerde çalışabileceği, ilgili yönetmeliğin ekinde belirtilmiş ve buna göre çocuk işçilerin çalışmasına izin verilen hafif işler Ek-1’de, genç işçilerin çalışmasına izin verilen işler Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabileceği işler ise Ek-3’te düzenlenmiştir. Ayrıca çocuk işçiler Ek-1’de, genç işçiler Ek-1 ve Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçiler ise Ek-1, Ek-2 ve Ek-3’te yer alan işler dışında çalıştırılmamalıdır. Ancak mesleki ve teknik eğitim okullardan mezun olan 16 yaşını doldurmuş genç işçiler, bu sınırlamalara bağlı olmadan mesleklerine uygun işlerde çalışabileceklerdir.

Günlük ve haftalık çalışma saatleri ne kadardır?

Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların, çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten fazla olmamalı ancak 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar olabilecektir. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olmalıdır.

Ara dinlenme süresi ne kadar olmalıdır?

Çocuk ve genç işçilere, iki saatten fazla dört saatten az işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate kadar işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat ara dinlenmesi verilmelidir.

Hafta tatili izni süresi ne kadar olmalıdır? Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılır mı?

Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olmamalı ve ayrıca ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılmamalıdır. Hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti bir iş karşılığı olmadan ödenmelidir. Bunların yanı sıra yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olmamalı ve izinler okulların tatil olduğu dönemde kullandırılmalıdır.

Hangi işveren veya işveren vekilleri çocuk ve genç işçi çalıştıramaz?

Çocuklara karşı işlenmiş suçlardan ve yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyen işveren veya işveren vekili, çocuk ve genç işçi çalıştıramaz.

İşverenin yerine getirmesi gereken yükümlülükleri nelerdir?

İşveren, çocuk ve genç işçinin velisine, çalıştırılacağı iş, karşılaşabileceği riskler ve alınan önlemler hakkında bilgi vermeli ve okula devam edenlerden çalıştırmaya başlamadan önce öğrenci olduğuna dair belge isteyip bunu özlük dosyasında saklamalıdır. Ayrıca velisi ile yazılı sözleşme yapmalıdır. Son olarak çalıştırmaya başlamadan önce işyerindeki riskler, uyum ve kanuni hakları ile işin niteliğine göre gerekli işbaşı eğitimlerini vermelidir.

14 yaşını doldurmamış çocuklar hangi işlerde çalıştırılabilir?

 Bu kategorideki çocuklar bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitimine devam edenlerin okullarına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılmalıdır.

Kanuna ve yönetmeliğe aykırı olarak çocuk işçi çalıştırılması halinde yaptırım uygulanır mı?

Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağına aykırı hareket ettiği tespit edilen işveren veya işveren vekiline, 4857 sayılı İş Kanununun 104 üncü maddesi gereği, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından 2018 yılı için 1.853,00 TL idari para cezası verilecektir.

Sonuç olarak, Başbakanlık Genelgesi ile birlikte 2018 yılı “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” olarak ilan edilmiş ve ilgili kurum ve kuruluşlara mücadele edilmesi için bu konuda görev ve sorumluluk verilerek çocuk işçiliğin önlenmesi hususuna önem verildiği anlaşılmakta ve bu konuda denetimlerin arttırılacağı da dikkate alındığında işverenlerin, çocukları yaşlarına uygun ve yönetmelik ekinde belirtilen işlerde çalıştırmaları, çalışma süreleri ile haftalık izin süresine riayet edip uygun dinlenme süreleri vermeleri ve kanun ve yönetmelikte belirtilen çocuklarla ilgili diğer yükümlülüklere uygun hareket etmelidirler. Aksi halde idari para cezası ile karşı karşıya kalmaları kaçınılmaz olacaktır.

22.03.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.