Muhammed Orhan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
muhammedorhan61@gmail.com

Vergiden Kaçınma ve Amortismanlar Arasındaki İlişki

Vergiden kaçınma tanım olarak, vergiden kaçınma, uluslar arası ve yerel vergi mevzuatında yer alan istisna, muafiyet ve indirimlerden faydalanarak yasal sınırlar içerisinde verginin ötelenmesi veya azaltılmasdır. Bu sayede yasalara uygun olarak işletmelerin vergi yükü hafifletilir. Amortisman ise, maddi duran varlıkların aşınma, yıpranma veya eskime payını ifade eder. İşletmeler, kullanılmak üzere aldığı duran varlıkları normal şartlarda bir yıldan uzun sürelerde kullanırlar. Bu nedenle, maddi duran varlıkların ekononik ömrü boyunca gider yazılması gerekir.

1. Amortisman Ayırma Şartları:

• İşletmede bir yıldan fazla kullanılabilir olması
• Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması

• Değerleme gününde envantere dahil ve kullanıma hazır olması
• İktisadi kıymetin değerinin 1.200 TL’yi (2019 yılı için) aşması

2. Amortisman Konusunun Kanuni Dayanağı:

Vergi Usul Kanunu 315.maddesine göre; “mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığı’nın tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa ederler” hükmü gereğince belli tutarı aşan iktisadi kıymetler için amortisman listeleri hazırlanır ve bu listelere göre iktisadi kıymetler itfa edilirler.

3. Amortisman Yöntemleri:

• Normal Amortisman : Maliye Bakanlığı’nın açıklamış olduğu faydalı ömür ve orana göre iktisadi kıymetler itfa edilirler.
• Azalan Bakiyeler Usulüyle Amortisman : Bu usulde uygulanacak amortisman oranı %50’yi geçmemek üzere normal amortismanın iki katıdır.
• Kıst Amortisman : İşletmelere ait binek otomobillerin aktife girdiği hesap dönemi ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Ayrılmayan süreye isabet eden, tutar itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir.

4. Amortisman ve Vergiden Kaçınma:

• Normal amortisman yöntemi kullanılıyorsa, yeni alınacak iktisadi kıymetler için azalan bakiyeler usulü amortisman yöntemi tercih edilebilir. Bu da ilk yılda ayrılacak amortisman tutarının daha fazla olmasını sağlayacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus işletmenin kar da mı zararda mı olduğuna bakmak gerekir. Zira işletme zarardaysa azalan bakiyeler usulü zararı arttırıcı bir faktör olacağından tercih edilmez. Karlı bir durum sözkonusu ise o yılda alınan iktisadi kıymetler için azalan bakiyeler usulü tercih edilebilir.

Örnekle konuyu açıklamak gerekirsek; işletme 01.12.2018 tarihinde 20.000 TL + KDV değerinde bir demirbaş satın almıştır. Demirbaşın ekonomik ömrü 4 yıldır.

------------------------------------------------01.12.2018-----------------------------

255 Demirbaşlar               20.000

191 İndirilecek KDV        3.600

                                                               320 Satıcılar                        23.600

Demirbaş alım kaydı

------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------31.12.2018-------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri      5.000

                                                               257 Birikmiş Amortismanlar        5.000

Normal amortisman ayrılması

--------------------------------------------31.12.2018---------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri      10.000

                                                               257 Birikmiş Amortismanlar        10.000

Azalan bakiyeler usulü amortisman ayrılması

Örnekte görüleceği üzere Azalan Bakiyeler Usulü Amortisman uygulandığında daha fazla gider yazılabilmektedir.

5. Binek Otomobillerdeki KDV ve ÖTV’nin Durumu :

Katma Değer Vergisi Kanununun 23 Nolu Tebliği’nde “Ancak mükelleflerin işletme amacı dışında iktisap ettikleri binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin evvelce olduğu gibi indirimi mümkün değildir. İndirim konusu yapılamayan bu vergi, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir” ve Vergi Usul Kanunu 270.maddesinde “Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında mükellefler serbesttirler” bilgisi dâhilinde binek otomobillerin KDV’sinin ya aracın maliyetine ya da direkt gider yazılmak suretiyle giderleştirilebilmesi mümkündür.

Örnek: ABC A.Ş. 01.01.2018 tarihinde 50.000 TL + 10.000 TL ÖTV ve 9.000 TL kdv ödeyerek binek otomobil satın almıştır. Taşıtın ekonomik ömrü 5 yıldır.

•           Binek aracın ÖTV ve KDV’sinin gidere atılması ve amortisman kaydı

-----------------------------01.01.2018---------------------------------------------------------

254 Taşıtlar                              50.000

770 Genel Yönetim Giderleri      19.000

                                               320 Satıcılar      69.000

Taşıt alış kaydı

-----------------------------31.12.2018-------------------------------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri      10.000

                                               257 Birikmiş Amortismanlar       10.000

Yıl sonuna kadar ayrılacak amortisman tutarının kaydı

-------------------------------------------------------------------------------------------------

 

•           Binek aracın ÖTV ve KDV’sinin maliyete atılması ve amortisman kaydı

-----------------------------01.01.2018----------------------------------------------------

254 Taşıtlar                              69.000

    254.01 Taşıt Bedeli 50.000

    254.02 ÖTV            10.000

    254.03 KDV              9.000

                                               320 Satıcılar      69.000

Taşıt alış kaydı

-----------------------------31.12.2018-----------------------------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri      13.800

                                               257 Birikmiş Amortismanlar       13.800

Yıl sonuna kadar ayrılacak amortisman tutarının kaydı

----------------------------------------------------------------------------------------------

Örnekte de görüleceği üzere binek aracın ÖTV ve KDV’sinin gider yazılmasıyla ve buna göre amortisman ayırdığımızda toplamda 29.000 TL’lik gider yazabilmemiz mümkündür. Maliyete atıp buna göre amortisman ayırdığımızda ise 13.800 TL’lik gider yazabiliyoruz.

Sonuç olarak, vergiden kaçınma konusu işletmelere göre değişiklik arzdebileceğinden yapılacak işlemlerin işletmenin mali yapısının gözünönde bulundurularak yapılması gerekmektedir.

17.01.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.