Muhammed Kutub Bağırgan
Yeminli Mali Müşavir
EMA YMM A.Ş.
muhammed.bagirgan@emaymm.com.tr

7417 Sayılı Kanun İle Vergi Kanunlarında Yapılan Değişiklikler (Hap Bilgi Şeklinde Vergili Varlık Barışı Dahil)

7417 Sayılı “Devlet Memurları Kanunu ilke Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı KHK’de Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” İle 6183, 213, 71, 5520, 6102 Sayılı Kanunlarda Değişiklikler yapılmıştır. Düzenlemelerden en önemlisi, yeni “Vergi Varlık Barışı” müessesesidir. Ancak bu yazımızda, yapılan değişiklikleri yoruma girmeden salt, basit bir anlatımla değişikleri bilginize sunmak istiyorum.

7417 Sayılı “Devlet Memurları Kanunu ilke Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı KHK’de Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” İle;

1- 6183 SAYILI KANUNDA KEFALET SENETLERİNİN TEMİNAT OLARAK KABUL EDİLMESİ YÖNÜNDE DÜZENLEME YAPILMIŞTIR

6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 10. Maddesinde yapılan değişiklikle beraber, bankalar tarafından verilen süresiz teminat mektuplarının yanında sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen KEFALET SENETLERİ de, idare tarafından amme alacağı karşılığı teminat olarak kabul edilebilecektir.

Ayrıca düzenleme ile birlikte, menkul kıymet satışına iştirak edeceklerin vermeleri gereken teminat türlerine ilave olarak, Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından düzenlenen kefalet senetlerinin de teminat olarak alınabilmesine imkân tanınmıştır.

Düzenleme, 05.07.2022 tarihinden itibaren geçerlidir.

2- VERGİ USUL KANUNUNDA GERÇEK FAYDALANICI BİLDİRİMİNE İLİŞKİN YETKİ DÜZENLEMESİ YAPILMIŞTIR

VUK’nun mük. 257. Maddesinde yapılan düzenleme ile birlikte, 529 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile getirilen gerçek faydalanıcı bildirimi kapsamında, bu bilginin temin edilmesi ve  getirilen yükümlülüklere uymayanlara mevcut cezalardan farklı ceza uygulanabilmesine yönelik Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yetki verilmiştir.

Düzenleme, 05.07.2022 tarihinden itibaren geçerlidir.

3- VERGİ USUL KANUNUNDA ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARINA İLİŞKİN DÜZENLEME YAPILMIŞTIR

Düzenleme ile birlikte, VUK 353. Maddesinin 1 ve 2 no.lu fırkalarında yer alan özel usulsüzlük ceza hadleri artırılmıştır.

Söz konusu düzenleme sonrası;

1. Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227, 231 ve 234 üncü(*) maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine uygulanacak olan ceza haddi 500.000,00 Türk lirasını geçmemek ve 1.000,00 Türk lirasından az olmamak üzere, her bir belge için %10,
2. Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin, gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin veya elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlendiğinin tespiti ya da bu belgelerin bu Kanunun 227 nci maddesine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde, her bir tespit için 50.000,00 Türk lirasını, bir takvim yılı içinde ise 500.000,00 Türk lirasını geçmemek üzere, her bir belge için 1.000 Türk lirası,

özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.

Yukarda yer verilen düzenleme, 01.08.2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

Yine düzenleme ile birlikte, VUK Mük. 355. Maddesine göre uygulanan özel usulsüzlük cezasının artırılarak kesilmesi yönünde de düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre;

1. Elektronik ticarette vergi güvenliğini sağlamak amacıyla, bilgi ve bildirimlerin elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi yükümlülüğünü yerine getirmeyen yahut uygulamayan mükelleflere uygulanması gereken ceza tutarı, (Mük. 355/1 ve 2 no.lu bentler için) 5 kat,  (Mük. 355/3 no.lu bent için) 2 Kat,
2. Gerçek faydalanıcı bildirim ve muhafaza zorunluluğunu yerine getirmeyen mükelleflere uygulanması gereken ceza tutarı, (Mük. 355/1 no.lu bent için) 3 kat,

Olarak uygulanacaktır.

Yine yukarda yer verilen düzenleme de, 01.08.2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

4- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU EKLİ (II) LİSTEDE ELEKTRİK MOTORLU ARAÇLARA YÖNELİK DÜZENLEME YAPILMIŞTIR

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nuna ekli II sayılı Listenin 87.03 GTİP numarasında yer alan “Diğerleri – Sadece Elektrik Motorlu Olanlar” satırı altındaki mallar ve özel tüketim vergisi oranlarında değişikliğe gidilerek, daha düşük oranda ÖTV uygulanmasının önü açılmıştır.

Bu düzenleme, 05.07.2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

5- TÜRK TİCARET KANUNUNDA ZAYİ BELGESİNİN ALINMASINA YÖNELİK DAVA AÇMA SÜRESİ DEĞİŞTİRİLMİŞTİR

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun “Belgelerin saklanması, saklama süresi” başlıklı 82. maddesinin yedinci fıkrasında yer alan “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir” hükmü içindeki 15 günlük dava açma süresi, 30 gün olarak belirlenmiştir.

Buna göre, yasal defter ve belgelerin, yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebepleriyle zayi olması halinde tacir/mükellef olanlar, zayi olayını öğrendiği tarihten itibaren 30 gün içinde işletmenin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvurarak zayi belgesi alması gerekmektedir.

Bu düzenleme, 05.07.2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

6- KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA ÖNEMLİ DÜZENLEMELER VE DEĞİŞİKLİKLER YAPILMIŞTIR

6.1- “NAKİT SERMAYE ARTIRIMINDA İNDİRİM” MÜESSESİYLE İLE İLGİLİ YAPILAN DÜZENLEME

Kurumlar Vergisi Kanunun 10/1-ı bendinde yer alan ve sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden hesaplanan nakit sermaye artırımı indirimi müessesinde önemli değişiklik yapılmıştır. Değişiklik öncesinde, ilgili firma tarafından herhangi bir sermaye azaltımına gidilmediği müddetçe, şirketin ömrü boyunca bu indirim müessesinden faydalanılabiliyordu. Değişiklik sonrası bu indirim hakkı, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi dikkate alınarak sınırlandırılmaktadır.

Örneğin, firma tarafından Haziran/2022 dönemi içinde yapılan sermaye artırımına dair sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı için, hem 2022 hesap dönemine dair verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde hem de takip eden dört hesap dönemi için (2023, 2024, 2025 ve 2026) verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde bu indirimden kazanç olması halinde faydalanılabilecektir. Ancak bu dönemler içinde kazanç olmaması nedeniyle yararlanılamayan bir indirim tutarının kalması halinde, beş yıllık hesap dönemini (2026 yılından sonrada) takip eden dönemlerde bu indirim ilgili dönem beyannamelerinde indirim unsuru olarak kullanılabilecektir.

DİKKAT!!! Bununla birlikte, kanunun yürürlük tarihini barındıran (2022 hesap dönemi) dönemden önceki yıllarda nakit sermaye artırımı yapan ve indirim mekanizmasını kullanan firmalar için de, bu indirim imkanı 2022 yılı dahil bu dönemi izleyen dört hesap döneminde (2023, 2024, 2025 ve 2026) kullanılabilecektir.

6.2- GEÇİCİ MADDE İLE “VERGİLİ VARLIK BARIŞI” MÜESSESESİ İHDAS EDİLMİŞTİR

Daha önce Gelir Vergisi Kanununda geçici maddeler ile ihdas edilen varlık barışı müessesi, bu kez Kurumlar Vergisi Kanunu geçici 15. Maddede düzenlenerek, gerçek veya tüzel kişilerin kullanımına sunulmuştur.

6.2.1- Yurt Dışı Varlık Barışı:

• Kimler Yararlanabilir: Gerçek veya tüzel kişiler.
• Hangi Kıymetler: Para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları.
• Hangi Tarihe Kadar: 31 Mart 2023 tarihine kadar.
• CB’nın Uzatma Hakkı Var mı: Hayır.
• Nereye Bildirilecek: Banka veya aracı kurumlara.
• Vergi Oranı: 1- 30.09.2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1,

2- 01.10.2022-31.12.2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2,

3- 31.3.2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3.

Not: Ancak, ; bildirilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl süreyle tutulması halinde vergi oranı %0 olarak uygulanacaktır.

• Ödeme: Peşin olarak tahsil edilecektir. Banka ve aracı kurumlar, peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın 15. günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan eder ve aynı sürede öderler.
• Ödenen Vergi Gider Yazılabilir mi: Ödenen vergi, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemeyecektir.
• Diğer Hususlar: Söz konusu varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 05.07.2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31 Mart 2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu durumda, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanılacaktır.

05.07.2022 tarihi itibariyle kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 05.07.2022 tarihinden önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların en geç 31 Mart 2023 tarihine kadar defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılması mümkündür.

6.2.2- Yurt İçi Varlık Barışı:

• Kimler Yararlanabilir: Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri.
• Hangi Kıymetler: Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlar ile taşınmazlar.
• Hangi Tarihe Kadar: 31 Mart 2023 tarihine kadar.
• CB’nın Uzatma Hakkı Var mı: Hayır.
• Nereye Beyan Edilecektir: Gelir ve Kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairelerine.
• Vergi Oranı: Varlıkların değeri üzerinden %3.
• Ödeme: Tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar.
• Ödenen Vergi Gider Yazılabilir mi: Ödenen vergi, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemeyecektir.
• Taşınmazların işletmeye Devrinde Vergi/Harç Var mı: Beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, Harçlar Kanunu uyarınca harç alınmayacak, bu taşınmazların işletmeye devri Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesi uygulamasında elden çıkarma sayılmayacak, dolayısıyla değer artış kazancı ortaya çıkmayacaktır.
• Taşınmaz Üzerinden Amortisman Ayrılabilir Mi: Hayır. Beyan edilen taşınmaz ile ilgili amortismana ilişkin hükümler uygulanmaz.

6.2.3- Varlık Barışı İçin Ortak Hükümler:

• Bildirilen Varlıklar Açısından İnceleme ve Tarhiyat Yapılacak Mı: Daha önceki varlık barışı müesseselerine nazaran bu düzenleme de, varlık barışının incelemeye ve tarhiyata tesiri daha belirgin şekilde kanun metninde düzenlenmiştir. Son dönemde ortaya çıkan yargı kararlarının da bu düzenlemede etkili olduğu kanaatindeyiz.

Düzenlemeye göre, Bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

Diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan matrah farkının madde kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda matrah farkına ilişkin tarhiyat yapılmayacaktır.

Ancak bulunan matrah farkının, bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespitine rağmen söz konusu varlık tutarlarından büyük olması durumunda sadece aradaki fark tutar üzerinden vergi tarhiyatı yapılacaktır.

Vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararları sonucunda bildirim veya beyana konu edilen varlıklar dışındaki nedenlerle matrah farkı tespit edilmesi (örneğin KKEG tespiti yahut fazladan indirim ayrılması gibi) durumunda, bu madde kapsamında bildirilen veya beyan edilen tutarlar, bulunan matrah farkından mahsup edilmeksizin tarhiyat yapılacaktır.

Bildirilen yurtdışı varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmemesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmemesi ile bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen vergilerin süresinde ödenmemesi ve bu maddede yer alan diğer şartların yerine getirilmemesi hallerinde, inceleme ve tarhiyat yapılmamasına yönelik hükümlerden yararlanılması söz konusu olmayacaktır.

Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra bu madde kapsamında yapılan bildirim ve beyanlar dolayısıyla söz konusu inceleme veya takdir komisyonu kararları sonucunda yapılacak tarhiyatlar için de inceleme ve tarhiyat yapılmamasına yönelik hükümleri uygulanmayacaktır.

• Tahakkuk Eden Verginin Takibi: Tahakkuk eden verginin vadesinde ödenmemesi vergi aslının gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Kanun uyarınca takip ve tahsiline engel teşkil etmez. Tahsil edilmiş olan vergiler red ve iade edilmez.
• Bildirim Sonrası Düzeltme Yapılabilir Mi: Bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin düzeltme yapılması mümkün değildir.
• Kanuni Defterlere Kayıt Zorunlu mu: Önceki varlık barışı müesseselerinin aksine, bu düzenlemede, bildirilen yurt dışı varlıklar ile beyan edilen yurt içi varlıkların kanuni defterlere kaydı zorunludur. Mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kıymetler kanuni defterlere kaydedilir. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu madde hükümleri uyarınca kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açarlar. Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstermek zorundadırlar.
• Kıymetler İşletmeden Çekilebilir mi: Önceki varlık barışı müesseselerinin aksine, bu düzenlemede, özel fon hesabında bulunan kıymetler, bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilemez, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamaz, işletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmez.
• Varlıklar Dönem Kazancının Tespitinde Dikkate Alınır Mı: Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaz ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilir.
• Gelir Ve Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti Bulunmayanlar Yararlanabilir Mi: Önceki varlık barışı müesseselerinin aksine, bu düzenlemeden, gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da, beyan dışındaki diğer şartlar aranmaksızın madde hükümlerinden yararlanabilirler.
• Kıymetlerin Elden Çıkarılması Halinde Ortaya Çıkan Zararların Durumu: Varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmez.

07.07.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.