Muhammed Kutub Bağırgan
Yeminli Mali Müşavir
EMA YMM A.Ş.
muhammed.bagirgan@emaymm.com.tr

“Biz Bize Yeteriz Türkiye” Kampanyası Kapsamında Yapılacak Bağış ve Yardımlar Beyan Edilen Kazançtan İndirilebilecektir

Aralık 2019’da Çin Halk Cumhuriyetinde başlayan ve dünya genelinde Birleşmiş Milletler tarafından pandemi (epidemilere) ilan edilen Covid-19 (Koronavirüs) virüsü nedeniyle birçok ülke doğal refleks göstererek olağanüstü önlemler almış, vatandaşlarının sokağa çıkmamaları yönünde kimi yerde telkin kimi yerde ise zorunluluk kapsamında hükümet kararları alınmıştır.

Bununla beraber, ani kapanmanın etkisiyle piyasalarında yaşanabilecek sıkıntıların etkisini kırabilmek adına, her bir ülke ekonomi paketlerini de birbiri ardına açıklamışlardır. Ülkemizde de hükümetimizce salgın ile mücadele ve olası resesyonun önüne geçmek adına bir dizi ekonomi kararlar seri şekilde alınmış ve nihayetinde uygulanmaya başlanmıştır.

Son olarak da ulusal birlik, beraberliğin ve kenetlenmenin önünü açmak adına Cumhurbaşkanlığımızca yerinde ve bir o kadar anlamlı “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyası başlatılmıştır.

Makalemizin konusu, Cumhurbaşkanlığının başlattığı yardım kampanyası ve ilgili kurum ve kuruluşlara ülkemiz sınırları içinde gerek tam gerekse dar mükellef, gerçek kişi veya kurumlarca yapılacak ayni veya nakdi, bağış ve yardımların vergisel boyutunu ele almak olacaktır.

BAĞIŞ VE YARDIMLAR, KAZANÇ BULUNMASI HALİNDE BEYANNAMEDE GÖSTERİLEN KAZANÇTAN İNDİRİLEBİLECEKTİR

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince Cumhurbaşkanlığınca başlatılan yardım kampanyasına veya ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak ayni veya nakdi bağışlar, “Diğer İndirimler” başlıklı GVK 89. Madde ve KVK 10. Madde kapsamında beyannamede gösterilmesi şartıyla ve kazanç bulunması halinde indirilebilecektir.

İlgili Kurum Veya Kuruluşlara Yapılacak Bağış Ve Yardımlar:

Gelir Vergisi Kanunu 89/1-4 ile Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1-c madde hükümleri göre: Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin ve kurum kazancının % 5'ini aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar kazanç bulunması halinde beyannameden indirilebilecektir.

Ayrıca gelir vergisi mükelleflerinin yapacakları bağış ve yardımların konusunu, kalkınmada öncelikli yörelerin oluşturması halinde indirim % 10 olarak uygulanacaktır. Yine kurumlar vergisi mükelleflerince de bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlarına yapılacak bağışlarda geçerli olacaktır.

Yani salgınla mücadele kapsamında valilikler, belediyeler, kamuya yararlı dernekler ve vergi muafiyetli vakıflarca başlatılacak yardım kampanyaları veya kampanya olmaksızın makbuz karşılığı yapılacak nakdi yardımlar ile yine makbuz veya fatura mukabili dezenfektan, maske, plastik eldiven vb. sağlık kitleri gibi ayni yardımlar gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince bağışlanabilecektir.

Peki, gelir vergisi mükellefleri için kanun maddesinde hüküm altına alınan “beyan edilen gelir” nedir. Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 3 no.lu GVK sirkülerine göre beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları toplamından önceki tutarın esas alınması gerektiği belirtilmiştir. Yani gelir vergisi beyannamesinde indirim ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önce, o yıla ait beyannamede 26 no.lu satırda yer alan tutarın esas alınması gerekmektedir.

1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğine göre de, kurumlar vergisi mükellefleri için, madde hükmünde geçen %5’lik indirim oranının hesaplanacağı kurum kazancı ise o yıla ait zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutar olarak açıklanmıştır. Yine mezkur tebliğde %5’lik indirimin hesaplanacağı kurum kazancı aşağıdaki gibi formüle edilmiştir:

[Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)]

Cumhurbaşkanlığınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Bağış Ve Yardımlar:

Yine Gelir Vergisi Kanunu 89/1-10 ile Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1-e madde hükümleri göre: gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince, Cumhurbaşkanlığınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamını beyannamelerinde göstermek suretiyle kazanç bulunması halinde indirebileceklerdir.

Valiliklerin, belediyelerin, vakıf ve derneklerin başlatacağı kampanyalara veya kampanyasız olmak üzere yapılacak bağış ve yardımlar için beyan edilen gelir/kurum kazancının %5 ile sınırlı (kalkınmada öncelikli yörelerde gelir vergisi mükellefleri için %10) indirim imkanı tanınmışken; Cumhurbaşkanlığının başlatmış olduğu “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasına yapılacak bağış ve yardımlarda ise mükellefler için oran sınırlaması olmaksızın kazanç bulunması halinde tamamını beyannamede indirilebilme imkanı tanınmıştır.

Ortak Hükümler:

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince yapılacak olan ayni veya nakdi bağışlar makbuz karşılığı olması, karşılıksız yapılması, sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi ve beyannamede ayrıca gösterilmesi gerekmektedir.

Mükelleflerce yapılacak bağışın, ayni bağış olması halinde ve işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması gerekmektedir.

Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda ise bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunacaktır.

Bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hak gibi ayni değerlerin bedeli olarak ise ise maliyet bedeli veya kayıtlı değerinin (gelir vergisi mükellefleri için ise mukayyet yani muhasebe kayıtlarında görülen hesap değeri), bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değerinin esas alınması gerekmektedir.

Nakdi bağışların indirilebilmesi ise, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla veya bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi şartıyla mümkündür.

Mükelleflerce ilgili yılda kazanç olmaması nedeniyle indirilemeyen tutarlar, gelecek yıllara devredilemeyecektir.

YAPILAN BAĞIŞ VE YARDIMLAR K.K.E.G.’DİR

Gelir vergisi mükellefleri için elde edilen hasılatlardan indirilebilecek giderler; ticari kazançlarda GVK 40. madde, zirai kazançlarda 57. ve 40. madde, serbest meslek kazançlarında 68. madde gayrimenkul sermaye iradlarında 74. madde ve menkul sermaye iradlarında ise 78. madde de hüküm altına alınmıştır. Kurumlar vergisi mükellefleri için ise 6. madde bağlamında GVK 40. ve KVK 9. madde hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir.

Gelir vergisi mükellefleri için ticari kazanç dışında kalan kazanç ve iradlarda, takvim yılı içinde yapılan bağış ve yardımların hiçbiri safi kazanç ve iradın tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır.

Gelir vergisi mükelleflerinden ticari ve zirai kazancı bilanço esasına göre tespit edilen mükellefler ile kurumlar vergisi mükellefleri ise, dönem içine yapılan bağış ve yardımların kazancın elde edilmesi ve idamesi ile illiyet bağının olmaması nedeniyle gider yazılamayacak ve yapılan bağış ve yardımlar K.K.E.G. olarak muhasebe hesaplarında izleneceklerdir.

K.K.E.G. hesaplarında izlenen bu tutarlar ticari/zirai ve kurum kazancına eklenecek ve neticede beyannamede gösterilen bu bağış ve yardımlar kazanç olması halinde indirilebilecektir.

BAĞIŞ VE YARDIMLAR GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMELERİ ÜZERİNDE DE İNDİRİLEBİLECEKTİR

Kurumlar Vergisi Kanunu 32. Maddesinde, câri vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre ve câri dönemin kurumlar vergisi oranında geçici vergi ödeneceği belirtilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu mükerrer 120. Maddesi ve buna istinaden yayımlanan 217 seri no.lu GVK genel tebliği hükümlerine göre, kurumlar ile ticari ve serbest meslek kazancı elde eden mükellefler dönemsellik esasına uymak şartıyla, yararlanabilecekleri tüm indirim ve istisnaları geçici vergi dönemlerinde dikkate alabileceklerdir.

217 seri no.lu GVK genel tebliği hükümlerine göre, indirim ve istisnalardan yararlanma belirli şartlara bağlanmış ise, bu şartların yerine getirilip getirilmediği, ilgili geçici vergi döneminin son günündeki duruma göre belirleneceği belirtilmiştir. Ayrıca söz konusu maddelerde yer alan indirim oranları dikkate alınarak, geçici vergiye esas kazanca uygulanmak suretiyle indirim konusu yapılabilecek tutar belirlenecektir. Yıllık beyannamede beyan edilen kazanç olmaması veya yetersiz olması halinde, geçici vergi dönemlerinde indirilen bağış ve yardım tutarının, yıllık beyannameye göre yararlanılması mümkün olan kısmı; gelir vergisi mükelleflerince beyan edilen gelirden indirilecek, kurumlar vergisi mükelleflerince gider olarak dikkate alınacaktır. Kalan kısım, gelir vergisi mükelleflerince indirim konusu yapılamayacak, kurumlar vergisi mükelleflerince ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

Netice itibariyle mükelleflerce dönem içinde bağışlanan ayni veya nakdi yardımlar için, geçici vergi dönemlerinde de kazanç olması halinde indirimden yararlanabileceklerdir.

KDV KANUNU AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

Mükelleflerce yapılan nakdi bağışlar KDV kanunun konusunu oluşturmamakla beraber, ayni bağış ve yardımların teslimi açısından ise KDV kanunu 17/2-b maddesinde; genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasî partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının KDV’den istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.

Yine aynı kanunun 30/a bendine göre mükelleflerin vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifaları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği, indirilemeyen bu KDV’nin ise KDVK’nun 58. Maddesine göre gider/maliyet olarak dikkate alınabileceği hüküm altına alınmıştır.

Ancak 7104 sayılı Kanunun 9’uncu maddesi ile KDV Kanununun 30/a maddesine 01/01/2019 tarihinden geçerli olmak üzere (Bu Kanunun 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (b)…… bendi uyarınca katma değer vergisinden istisna edilen işlemler hariç) parantez içi hüküm eklenmiştir.

23 Seri No.lu Tebliğ ile 1 seri no.lu KDV Genel Uygulama Tebliğinin Kanunun 30/a maddesi uyarınca indirilemeyecek KDV’ye ilişkin bölümünün birinci paragrafının (a) bendinin sonuna “Ancak aynı maddede bu hükmün, Kanunun 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (b) ……. bendi uyarınca katma değer vergisinden istisna edilen işlemler için uygulanmayacağı belirtilmiştir.” ifadesi eklenmiştir.

Sonuç olarak KDV Kanunu 30/a bendinin parantez içi hükmü gereği, mükelleflerce yapılan ayni bağış ve yardımlara ilişkin edinim/üretim sırasında yüklenilen KDV tutarları indirilebilecek ve yüklenilen KDV’ye ilişkin herhangi bir düzletme yapılmayacaktır.

BAĞIŞ VE YARDIMLARA İLİŞKİN MUHASEBE KAYITLARI

Mükelleflerce, Cumhurbaşkanlığınca başlatılan “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasına yapılacak nakdi veya ayni bağışlar ile GVK 89/4 ve KVK 10/1-c maddelerine göre  %5’lik indirim kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak bağışların nazım hesap kayıtlarında farklılık bulunmaktadır. Bağış ve yardımlara ilişkin örnek muhasebe kayıtları aşağıdaki gibidir:

b- Nakdi Bağış ve İşletme Dışından Temin Edilen Ayni Mal Bağışlarına İlişkin Örnek Muhasebe Kaydı:

689-Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar	xxx
689.9- Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
102-Bankalar Hesabı		xxx

 

 

 

 

 

Cumhurbaşkanlığınca başlatılan “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasına yapılacak nakdi bağış ile ilgili yapılacak Nazım hesap kayıtları aşağıdaki gibidir:

9.. Nazım Hesap	xxx
9.. Tamamı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
9.. Nazım Hesap		xxx

Beyan Edilen Gelirin/Kurum Kazancının %5 ile sınırlı yapılacak nakdi bağış ile ilgili yapılacak Nazım hesap kayıtları aşağıdaki gibidir:

9.. Nazım Hesap	xxx
9.. %5 İle Sınırlı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
9.. Nazım Hesap		xxx

b- İşletme Stoklarından Yapılan Ayni Bağışa İlişkin Örnek Muhasebe Kaydı:

Mükelleflerin işletme stoklarında yer alan ayni malların bağışının yapılması halinde ise, üretilen veya satın alınan mallar ilgili stok grubundan çıkarılacak, alımda veya üretimde yüklenilen KDV’sinin ise indirimine ilişkin herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.

689-Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar	xxx
689.9- Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
152-Mamuller/153- Ticari Mallar		xxx

Cumhurbaşkanlığınca başlatılan “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasına yapılacak ayni bağış ile ilgili yapılacak Nazım hesap kayıtları aşağıdaki gibidir:

9.. Nazım Hesap	xxx
9.. Tamamı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
9.. Nazım Hesap		xxx

Beyan Edilen Gelirin/Kurum Kazancının %5 ile sınırlı yapılacak ayni bağış ile ilgili yapılacak Nazım hesap kayıtları aşağıdaki gibidir:

9.. Nazım Hesap	xxx
9.. %5 İle Sınırlı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
9.. Nazım Hesap		xxx

Kaynakça:

1. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu,
2. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu,
3. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu,
4. 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği,
5. 217 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği,
6. 1 Seri No.lu KDV Uygulama Genel Tebliği,
7. 3 Sıra No.lu GVK Sirküleri,

03.04.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.