Muhammed Kutub Bağırgan
Yeminli Mali Müşavir
EMA YMM A.Ş.
muhammed.bagirgan@emaymm.com.tr

Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı İşlemlerinin Raporlanmasında Önemli Değişiklik

Son yıllarda Vergi, Gümrük, Kambiyo ve Sosyal Güvenlik mevzuatı gibi vatandaşları ve bilhassa üretim yapan, istihdam sağlayan, katma değer yaratan mükellefler ile ilgili önemli değişiklikler baş döndürücü hal almıştır. En son yayımlanan torba yasanın ikincil mevzuatı tam manasıyla yayımlanmamışken, gözden kaçan veyahut üzerinde tahlil yapma imkanı bulunmayan bir değişikliği Cumhurbaşkanı 25/02/2020 tarihinde 31050 sayılı resmi gazetede yayımlayarak yapmıştır.

Söz konusu resmi gazetede yayımlanan 2020/2151 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararında, Kurumlar Vergisi Kanunun 13. Maddesinde hüküm altına alınan Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımının belgelendirilmesi yani raporlanması hususunda çok önemli değişiklikler yapılmıştır.

DEĞİŞİKLİK ÖNCESİ BELGELEME/RAPORLAMA

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13/9 maddesinin verdiği yetkiye dayanarak daha önce alınan 2007/12888 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararında mükelleflerin ilişkili kişilerle yapmış olduğu işlemlere yönelik hangi raporun, kimler tarafından ne zamana kadar hazırlanacağına dair hususlar karar altına alınmıştı. Bu kararı 2008/13490 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı takip ederek Serbest Bölgede Faaliyette bulunan mükelleflerin ilişkili kişilerle olan işlemlerinde de neler yapılacağı karara bağlanmıştı. Alınan kararlara göre aşağıdaki mükelleflerce yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu hazırlanması gerekmekteydi.

 

Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Mükellefleri	Yurt İçi ve Yurt Dışı İlişkili Kişilerle Olan İşlemleri
	Serbest Bölgelerdeki Şube Ve İlişkili Kişiler Ve                   Yurt Dışı Şubelerle Olan İşlemleri
Diğer Tüm Kurumlar Vergisi Mükellefleri	Yurt Dışı İlişkili Kişilerle Olan İşlemleri
	Serbest Bölgelerdeki Şube Ve İlişkili Kişiler Ve                       Yurt Dışı Şubelerle Olan İşlemleri
Serbest Bölgelerde Faaliyette Bulunan Kurumlar Vergisi Mükellefleri	Yurt İçi İlişkili Kişilerle Olan İşlemleri

Yukarda belirtilen mükellefler, ilişkili kişilerle olan transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı konusuna giren işlemlerde, Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu hazırlamak ve istenmesi halinde Maliye Bakanlığı ve/veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz etmek zorundaydılar. Söz konusu raporda ilişkili kişilerle olan işlemlerin muhteviyatı hakkında bilgiye ve istenmesi halinde detaylarına yönelik diğer bilgilere ilişkin özet bilgilerin yer alması gerekmekteydi.

CB KARARI SONRASI BELGELEME/RAPORLAMA

Söz konusu alınan yeni karar ile birlikte raporlanması ve sunulması gereken rapor çeşitleri artırılarak, yapılan işlemlerin çok uluslu şirketler ile konsolide finansal tablo düzenleyen firmalar tarafından detaylandırılması amaçlanmıştır.

Söz konusu rapor çeşitleri aşağıdaki gibidir:

1. Genel Rapor
2. Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu
3. Ülke Bazlı Rapor

GENEL RAPOR

Karara göre, söz konusu rapor ÇOK ULUSLU İŞLETMELER tarafından ilk raporlama 2019 hesap dönemine ilişkin olmak üzere devam eden hesap dönemleri için hazırlanacaktır.

Yine karara göre, çok uluslu işletme tanımına uyan firmalardan yalnızca bir önceki hesap dönemi (2019 hesap dönemi için 2018 hesap dönemi) Aktif Toplamı İle Net Satışları toplamı 500 Milyon-TL haddini aşan kurumlar vergisi mükellefleri bu raporu hazırlayacaklardır.

Ayrıca söz konusu rapor sade istenmesi halinde Bakanlığa ve/veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara sunulacaktır. 

YILLIK TRANSFER FİYATLANDIRMASI RAPORU

Esasen hazırlanacak bu rapor daha önce hazırlanması gereken raporla aynı amaca hizmet etmektedir.  2007/12888 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2008/13490 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden belirlenen mükelleflerce, ilgili hesap dönemine ilişkin ilişkili kişilerle yapılacak işlemler nedeniyle kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresine kadar hazırlanacak ve istenmesi halinde Bakanlığa ve/veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara sunulacaktır. 

ÜLKE BAZLI RAPOR

Yapılan değişiklikle beraber hazırlanması ve en önemlisi istenip istenmemesine bağlı kalınmaksızın Gelir İdaresi Başkanlığına sunulması zorunlu olan rapordur.

İlk olarak 2019 hesap dönemi için hazırlanacak olan bu rapor, 31 Aralık 2020 tarihine kadar Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda sunulması gerekmektedir.

Daha önce de söylediğimiz gibi, bu değişiklikte çok uluslu işletmelerin aktif olarak faaliyet yürüttüğü ülkeler nezdinde gerçekleştirdiği ilişkili işlemlerinin detaylandırılması en önemli amaçtı. Bu sayede ilgili ülkede faaliyette bulunana ilişkili firmalara örtülü kazanç dağıtımının var olup olmadığı hususunda yapılacak araştırmaya bu raporlar data sağlayacak ve risk analiz merkezlerine kapsamlı veri oluşturacaktır.

Söz konusu rapor, raporlama döneminden önceki hesap dönemi (2019 hesap dönemi için 2018 hesap dönemi) toplam konsolide grup geliri, 750 milyon-Avro ve üzerinde olan çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’de mukimi olan nihai ana işletme tarafından hazırlanarak yıl sonuna kadar Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda sunulacaktır.

BELGELEMEDE/RAPORLAMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUS

2020/2151 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla getirilen ve detaylarına bu makalede yer verilmeyecek olan yeni raporlar, işletmelerin ilişki kişileriyle olan işlemlerinde, karşılıklı belirlenen fiyat politikalarının, belirlenen emsal bedellerin, karşılıklı elemine edilmesi gereken işlemlerin, karşılaştırılabilirlik analizinin, varsa yapılan düzeltme işlemlerinin mevzuat hükümlerine uygunluğu noktasında hem idareye hem de vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara fikir vermektedir.

Özellikle firmalarca, vergi inceleme elemanlarına sunulan raporlar, Kanunun, Bakanlar Kurulu ve CB kararlarının ve alt mevzuatın amacına/hedefine çoğu kez hizmet etmemektedir. Hatta mükelleflerin kimi zaman, sadece beyannamede yapılan bildirimle yetindikleri veyahut hazırlanan raporda, kopyala-yapıştır ile data sunulduğunu biliyoruz.

Söz konusu Cumhurbaşkanı kararının 19/A maddesinde “Transfer fiyatlandırmasına ilişkin belgelendirme yükümlülüklerinin tam ve zamanında yerine getirilmiş olması kaydıyla, örtülü olarak dağıtılan kazanç nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş veya eksik tahakkuk ettirilmiş vergiler için vergi ziyaı cezası %50 indirimli olarak uygulanır.” kararı yer almaktadır. Kararın devamında belgelendirme yükümlülüklerinin tam ve zamanında yerine getirilmediğinin İdare veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından tespit edilmesi durumunda, söz konusu mükelleflerin ceza indiriminden yararlanamayacağı belirtilmiştir.

Yukarda belirtilen ceza indiriminden faydalanmanın asli şartı raporlamanın/belgelendirmenin zamanında ve en önemlisi tam olarak yani eksiksiz, bilgiden noksan olmaksızın yapılması gerekmektedir. Vergi inceleme elemanlarınca, örtülü kazanç dağıtımına yönelik yapılacak incelemelerde, mükelleflerin ilişkili kişilerle olan işlemlerin tam olarak belgelendirilmediği kanaatine varılması halinde, mükellefler ilave 0,5 kat daha vergi ziyaı cezası ile muhatap olacaklardır.

Kaynakça:

1. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
2. 2007/12888 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
3. 2008/13490 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
4. 2020/2151 Cumhurbaşkanı Kararı

10.03.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.