Mucip Avcu
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E.SGK Müfettişi
mucipavcu@gmail.com

Torba Kanunla Sosyal Güvenlikte Neler Değişti?

 Torba kanunla birlikte sosyal güvenlik mevzuatında başlıca altı konuda düzenleme yapılmıştır. Biz bu başlıkları aşağıda tek tek ele alacağız.

 

1-      Ek ikramiye

Bilindiği gibi, Anayasa Mahkemesinin 25/12/2014 tarihli iptal kararının 07/01/2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra emekli olan devlet memurlarına, ikramiyeye esas hizmet sürelerinin her tam yılı için süre sınırı olmaksızın emekli ikramiyesi ödenmeye başlanmıştı. Ancak Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürümediği için, 07/01/2015 tarihinden önce emekli olan ve hizmetlerinin sadece 30 yılı için ikramiye almış olan memurlara, hizmetlerinin geri kalan (30 yılı aşan) kısmı için ikramiye verilememekteydi.

 

İşte 6770 sayılı Kanun 1.maddesiyle 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa eklenen Geçici 226.maddeyle bu sınırlama kaldırıldı.

 

Buna göre, daha önce emekli olup, hizmetlerinin 30 yılı için ikramiye alan memurlar, 30 yılı aşan hizmetlerinin her tam yılı için de ek ikramiye alabilecekler. Bunun için Kanunun yürürlüğe girdiği 27/01/2017 tarihinden itibaren bir yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapılması gerekir. Bu bir yıllık süre hak düşürücü süre olup bu süreyi kaçıranlar ek ikramiye alamayacaklardır.

 

İkramiye nasıl hesaplanacak?

İkramiye tutarı, kişinin emekli aylığının başladığı tarihteki kat sayılar üzerinden hesaplanacak olup, her bir yıl için en az 50 TL, toplamda da en az 100 TL ödeme yapılacaktır.

 

İkramiye 7.500 TL’yi aşarsa.

İkramiye tutarının 7.500 TL’yi aşması durumunda, 7.500 TL’ye kadar olan kısmı başvuru tarihinden itibaren 3 ay içerisinde ödenecek, varsa aşan kısmı da 2018 yılının aynı ayında ödenecektir. Yalnız 2018 yılında ödenecek ikramiye için, başvuru tarihinden itibaren faiz işletilecektir.

 

Özel sektörde geçen hizmet süreleri ne olacak?

Diğer taraftan, ilgili mevzuat dikkate alındığında emekli ikramiyesine esas hizmet sürelerine;

Özel sektörde geçen SSK (4/1-a) hizmetleri,

Bağ-Kur (4/1-b) hizmetleri,

506 sayılı Kanunun Geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda geçen hizmetler,

5434 sayılı Kanunun mülga 36 ve 37 inci maddeleri ile 5510 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi ve 3160 sayılı Kanunun 15 inci maddesi kapsamında hak kazanılan itibari hizmet süreleri,

Resmi sektörde geçen ve kıdem tazminatı ya da iş sonu tazminatı ödenmiş süreler veya kıdem tazminatına ya da iş sonu tazminatına hak kazanmayacak şekilde sona eren SSK (4/1-a) hizmetleri,

Yurtdışı hizmetler (2147 ve 3201 sayılı Kanunlar kapsamında borçlanılan hizmetler dahil),

gibi süreler (ikramiyeye konu olmayan süreler) madde kapsamında yapılacak emekli ikramiyesi ödemelerinin hesabına dahil edilmeyecektir.

 

Daha önce başvuru yapanlar, dava açanlar.

Daha önce dava açmadan başvuru yapmış olanlar, tekrar başvuru yapmayacaklar.

Aynı şekilde dava açanlar da tekrar başvuru yapmayacak ve bunların daha önce idareye yapmış oldukları başvuru esas alınarak, bu tarihten itibaren faiz hesaplanacaktır.

Daha önce açılmış olan davalar kapanacak ve daha masrafları idare üzerinde kalacak, vekalet ücretinin de dörtte birine hükmedilecektir.

Başvurular da en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine yapılacaktır.

 

2-      BES kapsamı genişletildi

4632 sayılı Kanunun ek 2.maddesinde yapılan değişiklikle,

506 sayılı Kanunun geçici 20.maddesi kapsamında kurulmuş olan sandık iştirakçileri de BES kapsamına alındı.

 

3-      Yapılandırması bozulanlar tekrar yararlanabilecek

03/08/2016 tarihli ve 6736 sayılı bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin kanuna eklenen Geçici 2.madde ile,

Yapılandırma başvurusunda bulunduğu halde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle borcunu ödemeyerek yapılandırmayı ihlal edenler, geç ödenen tutarları geç ödeme zammı ile birlikte 2017 yılı mayıs ayı sonuna kadar ödemeleri şartıyla yapılandırmadan yararlanmaya devam edebilecekler.

Taksitler dörder ay ertelendi.

Ayrıca, 2017yılının Ocak ayından itibaren ödenmesi gereken taksitlerin ödeme süreleri de, taksit ödeme sürelerinin bitim tarihinden itibaren dörder ay uzatılmıştır.

 

4-      Asgari ücret desteğine devam

2016 yılında asgari ücretin % 30’a yakın zamlanmasıyla birlikte işverenleri desteklemek amacıyla, günlük brüt kazancı 85 TL ve altında olan çalışanlar için günlük 3,33TL’den 100 TL’lik destek verilmişti.

Yeni torba kanunla asgari ücret desteği bu yıl da devam edecek. Ancak prime esas günlük kazanç üst sınırı ve günlük tutarın ne kadar olacağı Bakanlar Kurulunun inisiyatifine bırakılmıştır. Dolayısıyla Bakanlar Kurulunun vereceği karara göre işverenlere sağlanacak destek tutarı da belirlenmiş olacaktır.

 

5-      Primler ertelendi

5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 72.madde ile,

4/1-(a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran özel sektör işverenlerinden,

2016 yılı Aralık, 2017 yılı Ocak ve Şubat ayları için Hazine katkısına müstehak olanların, ilgili aylarda dikkate alınacak prim ödeme gün sayısının günlük 60 TL ile çarpımı ile bulunacak spek üzerinden hesaplanacak 2016 yılı Aralık, 2017 yılı Ocak ve Şubat aylarına ait sigorta prim tutarlarını sırasıyla,

2017 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarında Kurumca belirlenen tarihe kadar ödemeleri halinde bu aylara ilişkin primler süresinde ödenmiş sayılacağı, bu kapsamda, 2016 ve 2017 yılında ilk defa 5510 sayılı Kanun kapsamına alınan işyerleri için sigorta primlerini yasal süresinde ödenme şartı aranmayacağı belirtilmişti.

 

Primlerin son ödeme tarihi

Nihayet Kurum tarafından yapılan duyuruyla ertelenen primlerin ödeneceği son tarih de belli oldu.

Buna göre, işverenlerin 2016/Aralık ayı ile 2017 Ocak ve Şubat aylarında müstehak oldukları asgari ücret destek tutarına esas gün sayısının, günlük 20,70 TLsigorta primi tutarı ile çarpımı sonucunda hesaplanacak sigorta primi  borçları sırasıyla 2017 Ekim, Kasım ayı sonu ile 26 Aralık 2017 tarihine kadar ertelenmiştir.

 

Teşvikten yararlananlar

Öte yandan ertelenen bu primler ödenmiş sayıldığından gerek 5 puanlık indirimden gerekse diğer kanunlardan doğan teşviklerden yararlanmanın önünde bir engel bulunmamaktadır. Ancak primlerin ödenmiş sayılabilmesi için en geç yukarıda belirtilen tarihlere kadar ödenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde primler süresinde ödenmiş sayılmayacağından, şayet bu aylarda teşvikten yararlanılmışsa teşvikler yanacak ve primler de geriye dönük yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecektir.

 

Ertelenen primler, vergi kanunlarına göre gider yazılabilecek mi?

5510 sayılı Kanunun 88.maddesinin on birinci fıkrasında, ‘Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılmaz’ hükmü yer almaktadır. Burada fiilen ödenme şartı ibaresi olduğu için bir duraksama söz konusu olabilir ancak 6770 sayılı Kanun, ertelenen bu primleri kanunun açık lafzıyla ödemiş saydığından, kanaatimizce bu primler vergi mevzuatı açısında gider yazılabilecektir.

 

6-      İş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğünde süre uzadı

Düzenlemeden önce,

- çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, 01/01/2018 tarihine kadar (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi ve;

- tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, 1/1/2017 tarihine kadar (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılıyordu.

Ancak piyasada yeteri kadar (A) ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanı bulunmadığından, süre ikişer yıl uzatıldı. Buna göre düzenlemeyle birlikte,

- çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı yerine 01/01/2020 tarihine kadar (B) sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi durumunda yükümlülük yerine getirilmiş sayılacak.

Yine aynı şekilde,

- tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde de (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı yerine 01/01/2019 tarihine kadar (C) sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi durumunda da yükümlülük yerine getirilmiş sayılacaktır.

03.02.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.