Mevlüt Köküş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Antalya S.M.M.M ve Bağımsız Denetim A.Ş.
mevlut.kokus@antsmmm.com.tr

Çalışma Hayatında Arabulucuk

İş Mahkemeleri Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte çalışma hayatında işçi işveren arasındaki itilaflı konulardan bazıları için direk dava açma yolu kapandı.  01.01.2018 tarihinden itibaren dava açmadan arabulucuya gitme şartı getirildi. Kanunun yürürlüğe girmesiyle Bölge Çalışma Müdürlüklerine şikayet dönemi de sona erdi. 

Arabulucu genel anlamda: Bir anlaşmazlıkta tarafları uzlaştıran kimse, aracı, uzlaştırıcı şeklinde tanımlanmaktadır. Diğer hukuki uyuşmazlıklarda olduğu gibi İş Hukuku açısından da arabuluculuk yetkisi en az 5 yıllık kıdeme sahip hukuk fakültesi mezunlarına verildi.

ARABULUCUYA GİTMEK ZORUNLU MU?

Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.

Ücret , prim, ikramiye, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, mobbing tazminatı  kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve benzeri alacaklar için dava açmadan arabulucuya gitmek zorunlu…

İşçi yada işveren dava şartına uymadan yani arabulucuya başvurulmadan dava açar ise  mahkemeler herhangi bir işlem yapmaksızın davayı usulden reddedecek.

ZORUNLU OLMAYAN HALLER

Tarafların birbirine hakaret etmeleri, işçinin işyerindeki mal ve demirbaşlara zararından doğan tazminat talepleri, iş kazası ve meslek hastalığından kaynaklı maddi manevi tazminat vb. davaları kapsam dışında.  

ARABULUCULAR BELGE İSTMEYECEK

Arabulucular belge üzerinden bir inceleme yapmayacak. Yani önceden bölge çalışma müdürlüklerinin istemiş olduğu gibi işverenden işçi ile ilgili bilgi ve belge talebi olmayacak. İşçi işveren arasındaki  alacak miktarı üzerinde uzlaşma sağlayacak.

Arabuluculukta ileri sürülen görüşler, konuşmalar, belgeler, teklifler gizli kalıyor ve ileride açılacak bir davada delil olarak kullanılamıyor.

ARABULUCUYA GİTMEK ZORUNLU, ANLAŞMAK ZORUNLU DEĞİL

Yasanın öngördüğü alacaklar için arabulucuya gitmek zorunlu ancak taraflar arabulucu vasıtasıyla anlaşmak zorunda değiller.

Anlaşma sağlanır ise taraflar ve arabulucunun imzası altında bir tutanak düzenlenecek. İmzalanan arabuluculuk anlaşma tutanağı mahkeme kararı niteliğinde sayılacak. Anlaşma sonrasında söz konusu anlaşma konusu alacak ile ilgili dava açılamayacak.

TARAFLARDAN BİRİ TOPLANTIYA GİTMEZ İSE

Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutuluyor. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine hükmedilemeyecek.

Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda taraflar yaptıkları yargılama giderlerini  kendileri ödeyecekler.

ANLAŞMAYA UYULMAZ İSE

Tarafların birinin anlaşmaya uymaması halinde, karşı taraf mahkemeden icra edilebilirlik şerhi talep edebiliyor. Bu şerh ile varılan anlaşma ilam niteliğinde belge sayılarak icra takibine konu olabilir.

ARABULUCUNUN ÜCRETİNİ KİM ÖDEYECEK?

Tarafların arabuluculuk marifetiyle  anlaşmaları hâlinde, ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde ödenecek. 

Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde, iki saatlik ücret tutarı  Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenecek.

İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâlinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde  karşılanacak.

ARABULUCUK ZAMAN VE MASRAF AÇISINDAN AVANTAJLI

Arabuluculuk sisteminin yargı yoluna göre daha hızlı ve masrafsız olduğu aşikar.  Uzlaşı karakterine sahip taraflar için harikulade bir yöntem olduğu söylenebilir. Aynı gün içinde bile uzlaşı sağlanabilir. Ayrıca arabulucuya gidilince kaybeden taraf yok. Yani hüküm verilmiyor. 

Ancak arabulucuya gidilince uzlaşma sağlanacağının garantisi de yok. Davası konusunda haklı ve ısrarcı olanlar açısından biraz zaman kaybı var…

Sonuç olarak; arabuluculuk sistemi sayesinde uzlaşı sağlanırsa, uzun süren yargı yoluna gidilmeden sorunların çözülmesi tarafların menfaatine olacaktır.

16.01.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.