Mevlüt Köküş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Antalya S.M.M.M ve Bağımsız Denetim A.Ş.
mevlut.kokus@antsmmm.com.tr

“Kasasını” Düzeltecek Bazı Şirketler, İflas Riski Taşıyor!

Ülkemizde yatırımların ve istihdamın artırılması, üretimin teşvik edilmesi, araştırma-geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi ve ülkemizin cazip bir yatırım merkezi haline getirilmesi amaçlarına hizmet etmek üzere, belli stratejik hedefler gözetilerek hazırlanan Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildi. Resmi Gazetede yayımlanması ile yürürlük kazanacak yasada;

1-       Kesinleşmiş Alacaklar, (mükellef açısından vadesi geçmiş ve dava açma hakkı kalmayan borçları ifade etmekte)

2-       Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar, ( inceleme aşamasında ve yargı süreci devam eden alacaklar)

3-       Matrah ve Vergi Arttırımı

4-       İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi

5-       Kesinleşmiş S.G.K Alacakları, 

6-       Ön Değerlendirme, Araştırma, veya Tespit Aşamasında olan Eksik İşçilik  Primleri (S.G.K)

olmak üzere,  altı ana başlık altında düzenlenmiş bulunmaktadır. Halk arasında “af yasası” olarak adlandırılan yasa da kesinleşen vergilerin aslı silinmiyor,  30.06.2016 tarihine kadar işleyen yasal faiz yerine,  Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarına göre yeniden hesaplanıyor.  Yani; faiz yeniden hesaplanıyor, buna göre oluşan yeni borç toplam tutarı üzerinden  taksitlendirme yapılıyor.  Yasa ile Maliye, sadece “ihtilaflı olunan hallerde” vergi aslından belirli oranlar dahilinde  vazgeçebiliyor.  

Bu yazımızda,  “İşletme kayıtlarının düzeltilmesi” başlığı altında yer alan Kasa ve Ortaklardan alacaklar hesabının düzeltilmesi ve düzeltme işlemi sonrasında ortaya çıkabilecek bir takım sorunlara değinmeye  çalışacağız.

KASA DÜZELTMESİNİN ŞARTLARI NEDİR?  

 a) Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2015 tarihi itibariyle düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.

b) Bu fıkranın (a) bendi kapsamında beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.

c) Bu fıkra kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz. Bu fıkra kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2016 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri bu fıkrada öngörülen beyanname verme süresi içinde yapılır ve düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz.  

YAPILACAK İŞLEMLER VE BİR ÖRNEK

Yapılacak işlemlerin başında kasa fazlasının hesaplanması yer almakta. Sırasıyla, hesaplanan kasa fazlasının kanunda belirlenen oranda vergilendirilmesini sağlayacak beyannamenin, işletmenin bağlı bulunduğu vergi dairesine verilmesi, yevmiye kayıtlarının oluşturulması, son olarak da verginin yasal süresinde ödenmesi yer almaktadır. 

Örnekle açıklamak gerekirse: Borca Batmaya Müsait İşletme A.Ş.’in

 Duran Varlıklar Toplamı                                  :   12 milyon 310 bin.-TL.

Dönen Varlıklar Toplamı                                  :     7 milyon 560 bin.-TL.

Kısa Vad.Yab.Kaynaklar                                 :     16 milyon 480 bin.- TL.

Uzun Vad.Yab.Kaynaklar                               :       2 milyon 250 bin.-TL.

Özkaynaklar Toplamı                                  :       1 milyon 140 bin.-TL.’dır.

Öz Kaynaklar toplamı 1.140.000 TL olan, işletmenin kasa hesabında  2 milyon TL para görünmekte, gerçekte kasada olan mevut para 10 bin TL olsun, ödenecek verginin hesabı ve  yevmiye kayıtları aşağıdaki gibi olacak.     

Düzeltilecek kasa bakiyesi    2 milyon-10 bin = 1 milyon 990 Bin TL.

Beyan tutarı                                                                 1. 990.000 TL

Hesaplanan vergi               :      (1.990.000 x %3=)               59.700 TL

 

1- Bilançoda  Görülmekle Birlikte İşletmese Bulunmayan Kasa Mevcudunun, Kasa Hesabından Düşülmesi:

---------------------------------------------------10/08/2016---------------------------------------------------

 689 Diğer Olağandışı  Gider ve  Zararlar           1.990.000 TL

                                           100 Kasa                                  1.990.000 TL

------------------------------------------------------------/---------------------------------------------------------

2- Verginin   Hesaplanması:

---------------------------------------------------10/08/2016---------------------------------------------------

 689 Diğer Olağandışı  Gider ve    Zararlar             59.700 TL

                                          360 Ödenecek Vergi ve Fonlar           59.700 TL

------------------------------------------------------------/---------------------------------------------------------

3- Bilançoda  Görülmekle Birlikte İşletmese Bulunmayan Kasa Mevcudundan Kaynaklanan Giderlerin Nazım Hesaplara (Kanunen Kabul  Edilmeyen  Gider  Olarak) Kaydı :

---------------------------------------------------10/08/2016---------------------------------------------------

 950 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler           2.049.700 TL      

  951 Kanunen Kab. Edilmeyen Giderler Alacak                       2.049.700 TL                         

------------------------------------------------------------/---------------------------------------------------------

Gerek yeni çıkacak olan yasa, gerekse geçmişte aynı yönde çıkan yasalar ile gerçekte kasada olmayan  fiktif paranın bilançodan çıkartılması, işletmelerin mali tablolarını gerçeğe uygun  hale getirmekte. Bu anlamda  faydalı bir düzenleme olduğu yadsınamaz. Yalnız bu durum  bazı işletmeler için  faydalı olduğu gibi, aynı zamanda olumsuzluk yaratabilecek  hallerin ortaya çıkmasına sebebiyet  verebiliyor..

OLUMSUZLUK  NERE DE?

Düzeltme işlemi sonucunda görüldüğü üzere kasa hesabından 1 milyon 990 bin TL çıkarken, karşılık hesabında, (Diğer Olağan Dışı Gider ve zararlar hesabı) borçlanmakta. Yine ödenecek verginin tahakkuku neticesinde Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı, ödenecek vergi tutarı kadar artmakta. İşlem sonucunda işletmenin kasasından çıkan para aktif toplamı azaltmaktadır. Azalan tutar kadar  zarar  doğmakta.Bir anda  doğan zarar neticesinde, sermayesi yeterli olmayan işletmeler, T.T.K 376.maddesine göre borca batık duruma düşebiliyor.

ŞİRKET BORCA  BATIK  DURUMA  NASIL MI  DÜŞÜYOR ?

Duran Varlıklar Toplamı                                  :  10 milyon 320 bin.- TL.

Dönen Varlıklar Toplamı                                 :    7 milyon 560 bin.- TL.

Kısa Vad.Yab.Kaynaklar                                :    16 milyon 480 bin.- TL.

Uzun Vad.Yab.Kaynaklar                               :     2 milyon 250 bin.- TL.

Özkaynaklar Toplamı                                     :     1 milyon 140 bin.- TL.

Kasa düzeltmesi sonucu oluşan zarar            :    - 2 milyon 049  bin 700 TL.

Özkaynaklar Toplamı                                :                 -909 bin 700-TL.

Kasa fazlasının zararlar hesabına aktarılması neticesinde, işletmenin ÖZ KAYNAKLARI  1.140.000.-TL’sından -909.700.- TL’sına düşmekte. Örnekte olduğu gibi,  sermayesi yeterli olmayan İşletmeler Ticaret Kanunun 376. maddesine göre; teknik iflas durumuna düşebiliyor. Teknik İflas: Şirketin mali tablolarına göre borçlarını ödeyemez durumda görünmesi denilebilir. Bu durum işletme sahip ve yöneticilerine, borca batıklık halin çözümü noktasında yük getirmekte. Sadece bununla kalmıyor!  İşletme dış kaynaklardan sağladığı finansman ihtiyacını karşılayamaz hale geliyor. Çünkü borca batık işletmeye kredi ve finans kuruluşları para vermiyor.   

SONUÇ VE ÖNERİLER

Af yasası kapsamında kasa ve ortaklardan alacaklar hesabının düzeltilmesi işlemi olumlu sonuçlar verdiği gibi olumsuz sonuçlara da yol açabilmektedir. Mali kar/zarar anlamında işletmeler açısından  negatif bir  sonuç vermez iken, ticari kar/zarar anlamında bilançoya negatif etki etmektedir.  Bu anlamda yapılacak olan işlemlerin sonucunda, işletmelerin borca batık hale gelip gelmeyeceğinin önceden hesap edilmesi,  olası olumsuz sonuçları önleyecektir.

Öz Kaynakları yetersiz olan  işletmeler, ortaklar ve kasa hesabının düzeltilmesi işlemini yapmadan önce, Öz Kaynaklarını arttırıcı nitelikte işlemler yapmaları gerekmektedir.  Ne yapılabilir ? Ortaklar sermaye arttırımına gidebilir. Sermaye artışının nakdi olması şart değil, ayni olarak da yapılabilir. Yine yasa kapsamında, işletmelerinde yer aldığı halde kayıtlarında yer almayan stoklarını, makine teçhizatlarını ve demirbaşlarını kayıt altına alabilirler.

08.08.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.