Metin Eren
E.Vergi Müfettişi
meren0178@gmail.com

Kira Giderlerinin “Ba” Bildirimine Gerek Var Mı?

1- GİRİŞ

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 148, 149 ve Mükerrer 257’nci maddelerinin Maliye Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanılarak, 350 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; mal ve hizmet satışlarını ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs) ile bildirmeleri yükümlülüğü getirilmiştir.

Daha sonra, 362 ve 381 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleriyle de bu yükümlülüğe ilişkin açıklamalar yapılmıştır. 04.02.2010 tarih ve 27483 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 396 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de söz konusu yükümlülüğün 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerinde yerine getirilmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile bildirim hadleri açıklanmıştır. 25.01.2021 tarih ve 31375 sayı ile Resmi Gazete’de yayımlanan 523 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğ ile “elektronik belge olarak düzenlenen belgeler, 2021 yılının Temmuz ayına ilişkin dönemden itibaren Form Ba ve Form Bs bildirimlerine dâhil edilmeyecektir.” şeklinde kapsamlı bir değişikliğe gidilmiştir.

Bu yazımızda, kira ödemelerinin “Ba” bildirimine konu edilip edilmeyeceği, bildirime konu edilmesi halinde BRÜT veya NET üzerinden mi yapılacağı, kira ödemelerin e-dekont şeklinde düzenlenmesi halinde yine bildirime konu edilip edilmeyeceği ve sonuç olarak bu kira ödemelerinin “Ba” bildirimine konu edilmesinin kayıt dışılığı önleme konusunda gerekli olup olması hususunda düşüncemize yer verilecektir.

2-Ba-Bs Formlarının Ortaya Çıkış Amacı:

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun (148, 149 ve Mükerrer 257/4’üncü maddelerinin) Maliye Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanılarak, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflere belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; mal ve hizmet satışlarını ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” ile bildirmeleri yükümlülüğü getirilmiştir.

Söz konusu yükümlülük kayıt dışı ekonominin en büyük sorunu olan SMİYB düzenleme ve kullanma fillerinin tespitine yönelik vergi mükelleflerin çapraz denetime tabi tutularak risk odaklı denetimin yapılmasını sağlamaktır.

3-Ba-Bs Formlarının Bildirme Yükümlülüğü:

Belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; mal ve hizmet satışlarını ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs) ile bildirme yükümlülüğü, bilanço esasına göre defter tutan mükellefleri kapsamaktadır.

Bilanço esasına göre defter tutmakta iken, işletme hesabı esasına geçen mükellefler, işletme hesabına geçtikleri hesap döneminden itibaren bildirimde bulunmayacaklardır. Buna karşın, işletme hesabına göre defter tutmakta iken, bilanço esasına geçen mükelleflerin, bilanço esasına geçtikleri hesap döneminden itibaren bildirim formu verme zorunlulukları bulunmaktadır.

4- Kira Ödemelerinin “Ba” Bildirimi:

Makalemizin konusunu oluşturan kısma gelirsek, öncelikle KDV Kanununun 4’üncü maddesine göre kiralama işlemi bir hizmet ifası olarak tanımlandığı unutulmamalıdır. Bu sebeple, kiraya veren taraf, fatura düzenleme mecburiyetinde ise, kiralama hizmeti için fatura düzenlediğinden bunların “Ba” ve “Bs” bildirim formlarına dahil edileceği hususunda bir tereddüt zaten söz konusu değildir.

Ancak uygulamada; kiraya verenin fatura düzenleyecekler arasında yer almaması halinde ise, kiracı mükellefin (brüt tutarı aylık 5.000 TL ve üzerindeki) söz konusu kira giderlerini “Ba" bildirim formuna aktarıp aktarmayacağı ve eğer aktaracaksa ne şekilde göstereceği konusunda uzun süreli tereddütler yaşandığı da olmuştur. Hali hazırda bildirime konu edenler içinse, kira ödemelerinin bazı muhasebe bürolarında Belge Türü: DİĞER, Belge Sayısı:1 (En kolay şekliyle) şeklinde gerekli kodlama yapmak suretiyle beyan ettikleri bazılarında ise biz hiç beyan etmedik ve etmiyoruz şeklinde söylemlere tanık olmuşuzdur. Ancak, Maliye İdaresinin konuya bakışı net olup, konuya ilişkin verdiği özelgelerden de bu durum rahatlıkla görülebilir. Özelgelerden bazıları şu şekildedir.

ÖZELGE:1[1]

T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı, Büyük Mükellefler Grup Başkanlığı Mükellefler Hizmetleri Grup Müdürlüğü tarafından 11.11.2010 tarihinde verilen özelge:

“….396 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği yayımlanmış olup, söz konusu tebliğin "Bildirime Konu Alış/Satışlar Ve Hadler" başlıklı bölümünün 1.2.1. numaralı bendindeki açıklamalara göre, bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edileceği belirtilmiştir.

Tebliğin, 1.2.2. bölümünde, Mükelleflerin 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerine ilişkin mal ve/veya hizmet alışları ile mal ve/veya hizmet satışlarına uygulanacak had 5.000 TL olarak yeniden belirlenmiştir. Belgelerde gelir vergisi tevkifatına da yer verilen hallerde ise tevkifattan önceki brüt tutarların dikkate alınacağı belirtilmiştir.

Aynı Tebliğin, "2. Bildirimlerin Dönemi ve Verilme Süresi" başlıklı bölümünün 2.2.1 numaralı bendinde ise; bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin 2010 yılı ve müteakip yıllarda Form Ba-Bs bildirimlerini aylık dönemler halinde düzenlemek ve takip eden ayın birinci gününden itibaren son günü akşamı saat 24:00'e kadar sistem üzerinden onaylamak suretiyle göndermekle yükümlü oldukları açıklamalarına yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 268 Sıra No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde; işyeri ve konut kiralama işlemlerinde yapılacak tahsilat ve ödemelerin banka veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğuna ilişkin açıklamalar yapılmış olup;

Söz konusu tebliğ ile konutlarda, her bir konut için aylık 500 TL ve üzerinde kira geliri elde edenlerin, işyerlerinde ise tutarı ne olursa olsun işyerini kiraya verenler ile kiracıların kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerinin 1/11/2008 tarihinden itibaren banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Yine aynı tebliğde, banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü aracı kılınmak suretiyle, para yatırma veya havale, çek veya kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri düzenlendiğinden bu belgelerin tevsik edici belge olarak kabul edileceği ile bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatların da aynı kapsamda değerlendirileceğine ilişkin açıklamalar yer almaktadır.

Buna göre, gerçek kişilere yapmış olduğunuz aylık kira ödemelerinin, 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen tutarı aşması halinde, 268 Sıra No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen tevsik edici belgelere dayandırılarak, "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile bildirilmesi gerekmektedir.” şeklinde beyan edilmiştir.

ÖZELGE:2[2]

T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı, Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü tarafından 08.09.2020 tarihinde verilen özelge:

“………Şahıstan kiralanan şirketiniz bürosu için yapılan kira ödemelerinin “Ba” formu ile bildirilip bildirilmeyeceği, bildirilmesi durumunda brüt veya net tutarın hangisinin dikkate alınacağı, konularında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

Belgelerde gelir vergisi tevkifatına da yer verilen hallerde tevkifattan önceki brüt tutarlar dikkate alınacaktır.'' açıklamalarına yer verilmiştir.

 - Şahıstan kiralamış olduğunuz şirketinizin bürosu için yapılan kira ödemelerinin, brüt tutar üzerinden “Ba” bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.” şeklinde beyan edilmiştir.

ÖZELGE:3[3]

 T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü tarafından 10.08.2010 tarihinde verilen özelge:

“İlgi dilekçenizde; ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz belirtilerek, banka dekontu karşılığında yapılan kira ödemelerinin 5.000,00-TL üzerinde olması halinde “Ba” bildirim formuna dahil edilip, edilmeyeceği hususunda Başkanlığımızdan görüş talep edilmektedir.

…..kira ödemeleri karşılığında alınan banka dekontunun, 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar doğrultusunda “Ba” bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.” şeklinde beyan edilmiştir.

4- Kira Ödemelerinin Dekont&E-Dekont Ayrımı Şeklinde Yapılmasının “Ba” Bildirimine Etkisi:

4.1 Kira Ödemesinin Tevsikine Yönelik Yasal Dayanak:

268 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği gereği,[4] 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257’nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendiyle Bakanlığımıza, mükelleflere muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme yetkisi verilmiştir.

             Bu yetkiye dayanılarak, işyeri ve konut kiralama işlemlerine ilişkin yapılacak tahsilat ve ödemelerin banka veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsikine ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur.

1. Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı

             Bakanlığımıza verilen yetkiye istinaden,

             - Konutlarda, her bir konut için aylık 500 YTL ve üzerinde kira geliri elde edenlerin,

             - İşyerlerinde, işyerini kiraya verenler ile kiracıların

             kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerinin 1/11/2008 tarihinden itibaren banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

4.2. Kira Ödemesi E-DEKONT Uygulaması:

  523 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No:396)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğinin MADDE 1 – 4/2/2010 tarihli ve 27483 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 396)’nin “1-KAPSAM” başlıklı bölümünün 1.1.7. numaralı bendinden sonra gelmek üzere aşağıda yer alan 1.1.8. numaralı bent eklenmiştir.

 “1.1.8. Vergi Usul Kanunu kapsamında elektronik belge olarak düzenlenen belgeler, 2021 yılının Temmuz ayına ilişkin dönemden itibaren Form Ba ve Form Bs bildirimlerine dâhil edilmeyecektir.” hükmü mevcuttur. Bu hüküm gereğince E-Dekont şeklinde ödemenin gerçekleşmesi durumunda tebliğ gereğince beyan edilmemesi gerekir.  

Örnek:1 E-DEKONT ÖRNEĞİ

 

Yukarıda örnekte görüldüğü üzere, e-Dekont uygulamasında kullanılan elektronik belge formatı, üzerinde mali mühür taşımaya, belge üzerinde doğrulamaya, görüntülemeye, istenen işlenebilir veri formatını taşımaya ve kâğıt baskı almaya imkân veren genel tanınırlığa sahip bir format ta olmalıdır.[5]

5- SONUÇ

Kira ödemelerinin “Ba” bildirimine konu edilmesi hakkında şahsi düşüncelerimiz,

• KDV Kanunu 4’üncü maddesinin “Madde 4 – 1. Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir. Bu işlemler; bir şeyi yapmak ve işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir.” hükmü gereği beyan edilmesinin kanunen zorunlu olduğu,
• 396 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Tebliğinin, 1.2.2. bölümüne göre, “…Belgelerde gelir vergisi tevkifatına da yer verilen hallerde ise tevkifattan önceki brüt tutarların dikkate alınacağı” hükmü gereği brüt tutarından beyan edilmesinin gerektiği,
• “Ba” bildirim formlarının getirilme amacının, vergi mükelleflerin alım ve satıma ilişkin bilgilerinin karşılıklı olarak kontrolünü sağlamak ve alım ve satımlar hakkında  vergi idaresinin inceleme verisi temin etmesi olduğu düşünüldüğünde faturaya dayanmayan kira sözleşmesine dayalı kira işlemlerinin “Ba” bildirim formuna dahil edilmesinin (Zira, mükellefler bu kapsamdaki alımlarında Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre vergi tevkifatı yaparak bunları Muhtasar Beyanname ile beyan etmekte ve kiraya veren hakkında ile ilgili daha detaylı bilgiler yer verilmektedir.) aslında gereksiz olduğu,
• E-dekont uygulaması, Gelir İdaresi Başkanlığı ile birlikte yürütülen çalışma sonucunda fiziki dekontların, yasal geçerliliği olacak şekilde elektronik ortama taşınmasıdır. Mali mühürlü dekont olarak da adlandırılan e-Dekont hizmeti şeklinde yapılan kira ödemelerinin ise 523 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğ gereğince “Ba” bildirimine konu edilmemesinin gerektiği, (Devlet onaylı, güvenli, taklit edilemez ve doğruluğu ilgili banka tarafından kontrol edilebilir, nitelikte elektronik imzalı, barkodlu ve GİB amblemli olması nedeniyle),
• E-Dekont uygulamasına dahil olmayan finans kuruluşlarından alınan kira ödemesi dekontunun “Ba” bildirimine konu edilmesi ve zaten muhtasar beyanname ile beyan edilerek Bakanlığın bilgisine dahil olduğunu da dikkate aldığımızda, kira ödemelerinin “Ba” bildirimine konu edilmesinin gereksiz bir  olduğunu düşünmekteyiz. Her ne kadar durum bundan ibaret olsa da cezai müeyyide ile karşılaşmak ihtimali olduğu unutulmamalıdır.

---

[1] Gerçek Kişilere Yapılan Kira Ödemelerinin Form “Ba” ile Bildirilme Zorunluluğunun Bulunup Bulunmadığı Hakkında Özelge. Çevrimiçi: https://www.gib.gov.tr/node/96246 Erişim Tarihi: 03.08.2022.

[2] Belediyeler ve Bağlı İşletmeleri Tarafından Yapılan Şehir İçi Yolcu Taşımacılığında Ba-Bs Bildirimi

Hakkında Özelge. Çevrimiçi: https://www.gib.gov.tr/belediyeler-ve-bagli-isletmeleri-tarafindan-yapilan-sehirici-yolcu-tasimaciliginda-ba-bs-bildirimi Erişim Tarihi: 03.08.2022.

[3] Banka Dekontu Karşılığında Ödenen Kiranın “Ba” Bildirim Formuna Dahil Edilip Edilmeyeceği hk.

Çevrimiçi: https://www.gib.gov.tr/node/94734 Erişim Tarihi: 03.08.2022.

[4] 268 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği gereği. Çevrimiçi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/07/20080729-10.htm Erişim Tarihi: 03.08.2022.

[5] GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı Elektronik Dekont (e-DEKONT) Kılavuzu. Çevrimiçi: file:///C:/Users/sahin/Downloads/e-DekontK%C4%B1lavuz.pdf Erişim Tarihi: 03.08.2022.

04.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.