Mesut Zurnacı
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
mzurnaci@hotmail.com

Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükelleflerine Vergi İndirimi

6824  Sayılı Kanun’un 08.03.2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan vergilerden %5 indirim imkanı getirilmiştir.

Düzenleme Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121. Maddesinde yapılmıştır. İndirimin esasları satırbaşları halinde aşağıdaki gibidir :

-          İndirimden gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir.
-          Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları indirimden yararlanamayacaktır.
-            Kanun’da belirtilen indirimden yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan vergiden %5 indirim yapılmak suretiyle yararlanılabileceği ifade edilmiş olup, geçici vergi beyannameleri üzerinde vergi indiriminden yararlanmanın mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. Son geçici vergi beyannamesinde vergi indiriminden yararlanılıp yararlanılmayacağı hususunda ise çıkarılacak Tebliğ açıklamalarını dikkate almak yerinde olacaktır.
-          İndirim, 01/01/2018 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine uygulanabileceği için 2017 hesap döneminden itibaren indirimden faydalanılabilecektir.
-          İndirim tutarı herhalde 1.000.000 TL.’yi geçemeyecektir.
-          İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir. Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmez.

Örnek-1 : X A.Ş.’ nin 2017 yılı kurumlar vergisi matrahı : 100.000 TL. hesaplanan kurumlar vergisi 20.000 TL. ve yıl içinde ödediği geçici vergiler ise 19.900 TL.’dir.

 

Bu durumda

 

Kurumlar Vergisi Matrahı                                                      :  100.000 TL.

Hesaplanan Kurumlar Vergisi                                                :     20.000 TL.

Yıl İçinde Ödenen Geçici  Vergiler :                                    :     19.900 TL.

Ödenecek Kurumlar Vergisi                                                  :          100 TL.

Vergi İndirimi (20.000 x %5)                                                            :        1.000 TL.

Ödenecek Kurumlar Vergisi                                                  :           0,00 TL.

Gelecek yıl içinde kullanılabilecek vergi indirim hakkı                     :           900 TL.

X A.Ş. kurumlar vergisi beyannamesini vermesi gereken tarihi izleyen  bir tam yıl içinde yani 25.04.2019 tarihine kadar 900 TL.’lik vergi indirim hakkını kullanabilecektir. Bu 900 TL.’yi,  tahakkuk eden diğer vergilerinden (Geçici Vergi, KDV, muhtasar,  özel tüketim vergisi, damga vergisi ve diğer vergilerinden) mahsup edebilecektir.  25.04.2019 tarihine kadar mahsup yapılmazsa indirim hakkı kaybolacaktır.

Burada önemli olan indirim tutarının hesaplanabilmesi için kurumlar vergisi beyannamesi  üzerinde hesaplanan bir kurumlar vergisinin olmasıdır. Beyannamede hesaplanan kurumlar vergisi varsa, bu hesaplanan verginin %5’i kadar indirim hakkı doğmaktadır. Hesaplanan kurumlar vergisi olduktan sonra kurumlar vergisi ödemesi çıkmasa dahi %5 indirim hakkı varolacaktır.

Örnek-2 : X A.Ş.’ nin 2017 yılı kurumlar vergisi matrahı : 100.000 TL. hesaplanan kurumlar vergisi 20.000 TL.,  yıl içinde ödediği geçici vergiler 19.900 TL. ve yıl içinde kesinti yoluyla ödediği vergiler ise 300 TL.’dir.

 

Bu durumda

 

Kurumlar Vergisi Matrahı                                                      :  100.000 TL.

Hesaplanan Kurumlar Vergisi                                                :     20.000 TL.

Yıl İçinde Ödenen Geçici  Vergiler :                                    :     19.900 TL.

Yıl İçinde Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler :                                    :          300 TL.

Ödenecek Kurumlar Vergisi                                                  :         0,00 TL.

İade Edilecek Kurumlar Vergisi                                                        :          200 TL.

Vergi İndirimi (20.000 x %5)                                                            :        1.000 TL.

Gelecek yıl içinde kullanılabilecek vergi indirim hakkı                     :        1.000 TL.

X A.Ş. kurumlar vergisi beyannamesini vermesi gereken tarihi izleyen  bir tam yıl içinde yani 25.04.2019 tarihine kadar 1.000 TL.’lik vergi indirim hakkını kullanabilecektir. Bu 1.000 TL.’yi tahakkuk eden diğer vergilerinden (Geçici Vergi, KDV, muhtasar,  özel tüketim vergisi, damga vergisi ve diğer vergilerinden) mahsup edebilecektir.  25.04.2019 tarihine kadar mahsup yapılmazsa indirim hakkı kaybolacaktır.

- Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir. Yani gelir vergisi mükellefleri açısından, indirimden sadece ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri nedeniyle beyan edilen kazançlara ilişkin gelir vergisi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisi dikkate alınarak hesaplama yapılır. Diğer kazanç unsurlarına  yani ücretler, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları ve diğer kazanç ve iratlardan elde edilen kazançlar üzerinden hesaplanan gelir vergisi matrahına, dolayısıyla bunlar üzerinden hesaplanan gelir vergisine indirim uygulanmayacaktır.

-  İndirimden yararlanabilmek için; indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl (Örneğin 2017 ) ile bu yıldan önceki son iki yıla ait (2016 ve 2015)  vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması ve tahakkuk eden vergilerinde kanuni süresinde ödenmiş olması şarttır. Burada iki şartın da yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlardan birincisi vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması, ikincisi ise bu beyannamelerden tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olmasıdır. Buradaki vergi beyannameleri; vergi dairelerine verilmesi gereken tüm beyannameleri içermektedir. Kurumlar, Geçici Vergi, KDV, Muhtasar, ÖTV Beyannamesi, Damga Vergisi Beyannamesi v.s.

-Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler şartı ihlal etmek sayılmaz. Kanuni süresinde  hiç verilmeden  daha sonra beyan edilen beyannameler ise şartı ihlal etmek anlamına gelmektedir.

- Yine her bir beyanname itibarıyla 10 Türk lirasına kadar yapılan eksik ödemeler, kanuni süresinde ödeme şartının ihlali sayılmamaktadır.

-  İndirimden yararlanmanın şartlarından biride; indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl (Örneğin 2017 ) ile bu yıldan önceki son iki yılda (2016 ve 2015’ te)  beyana tabi vergi türleri itibariyle (Kurumlar vergisi, geçici vergi, KDV, muhtasar, damga vergisi, ÖTV ..) ikmalen, re’sen veya idarece tarhiyatın bulunmaması gerekmektedir. Burada yapılan tarhiyatın tutarının bir önemi bulunmamaktadır.

- Belirtilen sürelerde yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.

- İndirimden yararlanabilmek için;  indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla (örneğin 2017 hesap dönemi için vergi indiriminden yararlanacak kurumlar vergisi mükellefi için 25 Nisan 2018 tarihi itibariyle)  vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması gerekmektedir.

- Şartların ihlali açısından, 6736 Sayılı Af  Kanunu kapsamındaki madde hükümlerinden yararlananlar için Kanun’da bir belirleme yapılmamıştır. İlgili kanun kapsamında “Kesinleşmiş Alacaklar” hükmünden yararlananların taksitli vergi borçlarının vadesi geçmiş borç olup olmadığı, yine aynı kanunun “Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar ve İnceleme ve tarhiyat safhasında bulanan işlemler” ile ilgili hükümlerinden yararlananlar bakımından bu tarhiyatların ortadan kaldırılmış sayılıp sayılmayacağı, diğer bir anlatımla af  yasasının bu hükümlerinden yararlanmanın, vergi indirimi şartlarını ihlal edip etmediği konuları açık değildir. 6736 Sayılı Kanun’un ilgili hükümlerinden yararlananların vergi indirimi şartlarını ihlal etmediğini düşünmekle birlikte, bu konularda Tebliğde açıklama yapılması faydalı olacaktır.

- Yine indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl (örneğin 2017)  ile önceki dört takvim yılında  (2016,2015,2014 ve 2013’ te) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan fiilleri (kaçakçılık suçları ve cezaları) işlediği tespit edilenler, vergi indiriminden yararlanamazlar.

-Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanların gerçek durumu yansıtmadığının indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine yapılan tarhiyatların kesinleşmesi hâlinde de uygulanır ve bu takdirde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler açısından zamanaşımı, yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.

Örnek: X A.Ş. 2017 hesap dönemi için  Kanunda belirtilen şartları taşıdığı için 25.04.2018 tarihinde vermiş olduğu kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde 20.000 TL.’lik vergi indiriminden faydalanmıştır. Daha sonra  2015 hesap dönemine ilişkin olarak Şubat/2019 ayında yapılan vergi incelemesi sonucu  5.000 TL.’lik kurumlar vergisi tarhiyatı yapılmıştır ve yine mükellef tarafından süresinde itiraz edilmeyen tarhiyat Mart/2019 ayında kesinleşmiştir.

Bu durumda X A.Ş. Kanun’da belirtilen şartları ihlal etmiş durumuna gelmektedir.  X A.Ş.’ ye vergi indirimi nedeniyle ödemediği 20.000 TL. vergi tarh edilecektir. (Vergi ziyaı cezası uygulanmayacaktır) Ödenmeyen vergi olan 20.000 TL. açısından zamanaşımı ise 01.01.2020 tarihinden itibaren başlayacaktır. (yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren)

Sonuç olarak vergi indiriminden yararlanma şartlarının ağır olduğu söylenebilir. Son üç yılda vergi beyannamelerinden herhangi birinin bir kere bile unutularak kanuni süresinde verilmeyerek daha sonra verilmesi ya da vergi ödemelerinin bir kere bile olsa vadesinde ödenmemesi durumunda vergi indiriminden yararlanma olanağı kalmamaktadır. Yine son üç hesap döneminde tutarı küçükte olsa bir vergi tarhiyatı olması durumunda vergi indirim hakkı kaybolmaktadır. Bununla birlikte indirimden yararlanıldığı tarihte tüm şartları taşıyan bir mükellefe, indirimden yararlandıktan sonra geriye dönük ilgili üç hesap döneminden  herhangi birine vergi tarhiyatı yapılması durumunda da vergi indirim hakkı geri alınmaktadır.   Ayrıca ihlal şartını bozmayan eksik tahsilat bedeli sınırı olan 10 TL. çok düşüktür. Bu tutarın en azından damga vergisi bedeli kadar olması daha anlamlı olurdu.

Vergi indirimi mekanizması daha çok gelecek bir tam yıl içinde diğer vergilerden mahsup edilebilme şekliyle işleyecektir. Çünkü çoğunlukla kurumlar veya gelir vergisi,   mükellefler tarafından yıl içinde geçici vergi ya da kesinti yoluyla ödenen vergiler ile ödenmektedir ve kurumlar/gelir vergisi beyannamesi üzerinde ödenecek gelir/kurumlar vergisi çıkmamaktadır.

14.03.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.