Mesut Öksüzler
Yeminli Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
mesutoksuzler@gmail.com

Grup İçi Şirketlerin Kredi Aktarımları ve Kefalet Hizmetleri

Finansal kesimler nezdinde kredibilitesi yüksek olan ana şirketin, kredibilitesi daha düşük veya kredibilitesi hiç olmayan grup içi ilişkili şirketlerine aynı şartlarla aktarmak üzere kredi çekme işlemi sıklıkla yapılan bir işlemdir.

Katma değer vergisinin konusunu teşkil eden işlemler 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu Kanun'un 1. maddesinin 1. fıkrasında “Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.” Diğer yandan, aynı Kanun'un 17/4-e maddesinde ise, banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemlerin KDV'den istisna edildiği hükme bağlanmıştır.

6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu'nun 28. maddesinin  2. fıkrasında "Bankerlerin yapmış oldukları banka muamele ve hizmetleri dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar (kendileri veya başkaları hesabına menkul kıymet alıp satmayı, alım - satıma tavassut etmeyi veya alıp sattıkları menkul kıymet karşılığı borçları ödemeyi taahhüt etmeyi meslek haline getirenlerin bu faaliyetleri dolayısıyla lehlerine kalan paralar ile mevduat faizi vermek veya sair adlarla faiz ve benzeri menfaatler sağlamak üzere devamlı olarak para toplama işiyle uğraşanların topladıkları paralara sağladıkları gelir ve menfaatler üzerinden komisyon, ücret, hizmet karşılığı gibi adlarla aldıkları paralar dahil) da banka muameleleri vergisine tabidir" hükmü ve yine aynı maddenin 3. fıkrasında "90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre ikraz işleriyle uğraşanlarla ikinci fıkrada belirtilen muamele ve hizmetlerden herhangi birini esas iştigal konusu olarak yapanlar bu Kanunun uygulanmasında banker sayılırlar." hükmü yer almaktadır. Aynı Kanun'un 30. maddesinde banka ve sigorta muameleleri vergisini banka ve bankelerle sigorta şirketlerinin ödeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Grup içindeki ana şirketin yüksek kredibilitesini kullanarak finansal kesimlerden temin etmiş olduğu kredileri, kredibilitesi düşük grup içi ilişkili şirketlere aynı şartlarla aktarması işlemi yaygın olarak yapılan bir işlem olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı şartlarla aktarma ifadesi ise, kredi sözleşmesinin içerdiği vade, faiz oranı ve benzeri kullandırılma şartlarında herhangi bir değişiklik yapılmadan borcun kullandırılmasıdır. Örneğin, ana şirketin % 5 faiz oranı ile temin ettiği krediyi bu orandan daha yüksek veya daha düşük bir oranda grup içi ilişkili şirketine kullandırması veya ana şirketin gerçekleştireceği kredi taksit ödemesinin tarihi ile grup içi ilişkili şirketin ana şirkete bu kredi taksidi için yapacağı ödeme tarihinin farklı olması durumunda "aynı şartla kullandırma" kuralı ihlal edilmiş olacaktır.

Finansman hizmeti finansal kesim tarafından bir gerçek veya tüzel kişinin iş yapabilmesi için kredi verme suretiyle karşılığında menfaat elde etmedir. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 5. maddesinde hizmet sayılan haller "Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır." olarak yapılmıştır.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen 23.06.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.53/5317-2358 sayılı özelgede; “yurtiçi veya yurtdışı bankalardan sağlanan krediler nedeniyle ödenen faiz, komisyon v.b. ödemeler Kanun'un 17/4-e maddesine göre katma değer vergisinden istisna olduğu, bu kredi tutarına ilişkin masrafların herhangi bir bir fark ilave etmeksizin bağlı şirkete aynen yansıtılması, aslı vergiye tabi olmayan bir işleme ilişkin masraf aktarımı mahiyetinde olduğundan katma değer vergisine tabi tutulmayacağı, kredi aktarımı dolayısıyla masraflara ilaveten herhangi bir bedel alınması halinde ise bu bedel üzerinden katma değer vergisi hesaplanacağı belirtilmiştir.”

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 08.08.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.17-2472 sayılı özelgede; “grup şirketince bankalardan ve diğer finans kuruluşlarından temin edilen kredilerin diğer grup şirketine herhangi bir bedel eklenmeksizin anapara, faiz ve masraflarıyla birlikte aynen aktarılması işleminde aynen aktarılan bu bedeller için KDV hesaplanmayacağı, ancak, aktarılan kredi tutarına ilaveten herhangi bir bedel alınması halinde ise bu bedel, şirketin sunduğu hizmetin karşılığını teşkil edeceğinden, genel oranda katma değer vergisine tabi tutulacağı belirtilmiştir.”

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen özelgelerde, köprü kredi kullandırmanın finansman hizmeti olmadığı, bu nedenle söz konusu işlem sonunda tahakkuk ettirilen faiz tutarları üzerinden KDV hesaplanmaması gerektiği belirtilmişken, 25.01.2017 tarihinde Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu'nun vermiş olduğu aksi yönde karar neticesinde kredi aktarım işlemi finansman hizmeti olarak kabul edilmiştir.

Kredibilitesi yüksek grup içi şirketin kefil olması sayesinde diğer grup içi şirketin banka ve finans kuruluşlarından daha avantajlı olarak kredi alabilmesi durumun da veya aynen kredinin yansıtılması durumunda, menfaat sağlayan kefil olan veya krediyi aynı şartlar ile yansıtan grup içi şirket değil, kredi alan yani borçlu olan grup içi şirketidir.

Kredibilitisi düşük olan şirket söz konusu menfaati banka ya da finans kuruluşuna karşı elde etmektedir. Kefile veya krediyi aynı şartlar ile yansıtana karşı bir menfaat temininden bahsetmek mümkün değildir. Holding şirketlerin bu şekilde birbirlerine finansal destek sağlamaları holdingleşmenin gereğine uygundur. Bu şekilde şirketler işbirliği içinde finansal ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar. Bu nedenle, grup içi şirketin başka bir grup içi şirkete kefil olması işleminde kefil olan veya krediyi aynı şartlar ile yansıtan grup içi şirketin herhangi bir komisyon ücreti almak zorunluluğu bulunmamakta olup, bir menfaatten de bahsetmek mümkün değildir. Holdingleşme amacına uygun olarak bu şekilde sağlanan hizmetler ticari hayatın olağan akışına uygundur. Grup içi verilen yapılan bu işlemlerin birlikte değerlendirilmesi, aynı şekilde komisyon ücreti almaya zorlanmaları kanunun ruhuna aykırı düşmektedir.

15.06.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.