Mesut Deniz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
mesut.deniz@centrumdenetim.com

Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi

I- GİRİŞ

6637 sayılı Kanun’un 8’inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendine göre, finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’sinin, kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Sermaye şirketlerinin sermaye yapılarının güçlendirilmesi amacıyla getirilen bu düzenlemeye ilişkin ayrıntılı açıklamalar 9 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde yapılmıştır.

Bu çalışmada, vergi mevzuatımıza 6637 sayılı “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 10. Maddesinde yapılan değişiklik ile getirilen nakit sermaye artışlarına ilişkin vergisel teşvikin 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’ler (Seri No:9 ve Seri No:10) çerçevesinde analizi amaçlanmaktadır.

II- İNDİRİMDEN YARARLANACAK MÜKELLEFLER

Yasal düzenleme uyarıca, indirim hakkından kurumlar vergisi mükelleflerinden finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketleri faydalanabilir.

Diğer taraftan, şirketlerin aktif büyüklükleri, ortaklarının hukuki niteliği, çalışan personel sayıları ve yıllık net satış hasılatlarına göre veya sermayenin kullanıldığı yatırımdan elde edilen gelirlerin kurumun esas faaliyeti kapsamında olmayan faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşmasına göre ya da sermayenin kullanıldığı yatırımların teşvik belgeli olup olmadığına veyahut makine ve teçhizat veya arsa ve arazi yatırımları için sermayenin kullanıldığı alanlar itibarıyla ya da bölgeler, sektörler ve iş kolları itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirme veya %100’e kadar artırma; halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150’ye kadar farklı uygulatmaya Bakanlar Kurulu'nun (02.07.2018 tarihli ve 700 sayılı KHK'nin 173'üncü maddesiyle ''Bakanlar Kurulu'' ibaresi ''Cumhurbaşkanı'' şeklinde değiştirilmiştir) yetkisi bulunmaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-ı bendinin dördüncü paragrafı ile Bakanlar Kuruluna verilen yetki yazımızın V-İndirim Oranlarına İlişkin Açıklamalar bölümünde ayrıntısı açıklandığı üzere, 26/6/2015 tarihli ve 2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile şirketlerin halka açıklık oranı, sermayenin kullanıldığı yatırımların teşvik belgeli olup olmadığı, gelirlerin niteliği, aktif yapısı gibi unsurlar dikkate alınarak kullanılmıştır.

III- İNDİRİM MİKTARININ HESAPLANMASI

Nakdi sermaye artışı üzerinden, indirimden yararlanılan yıl için TCMB tarafından en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın Bakanlar Kurulunca belirlenen orana isabet eden kısmı ilgili dönem kurum kazancından indirilebilecektir.

İndirim Olarak Dikkate Alınacak Tutar:

Nakden Artırılan Sermaye Tutarı x İndirimin Hesaplanacağı Dönem (Ay) x TCMB Faiz Oranı x İndirim Oranı

İndirim uygulamasında dikkate alınacak faiz oranı Kanunda “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" olarak düzenlenmiştir. Konuyu açıklayan  9 Seri No.lu Kurumlar Genel Tebliğinin 10.6.5. Diğer İndirimler bölümünde açıklandığı üzere indirim tutarının hesaplanmasında TCMB tarafından yararlanılan yıl için en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından geçici vergi dönemlerinden sadece dördüncü geçici vergilendirme dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır. Öte yandan, kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. Diğer taraftan kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan sermaye şirketleri, şartların sağlanması kaydıyla, hesap dönemlerinin sona erdiği ay itibarıyla TCMB tarafından en son açıklanan ticari krediler faiz oranını dikkate alarak indirimden yararlanabileceklerdir.

IV. İNDİRİMİN KAPSAMI VE UYGULAMASI

9 Seri No.lu Kurumlar Genel Tebliğde, aşağıdaki sermaye artışlarının kapsam dışı olduğu belirtilmiştir:

• Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,
• Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları,
• Öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları,
• Ortaklarca veya ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
• Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
• Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışları.

Sermaye şirketleri, yetkili organlarının nakdi sermaye artışına ilişkin kararının ticaret siciline tescil edildiği hesap döneminden itibaren, bu indirim uygulamasından yararlanmaya başlayabileceklerdir. İndirim hesaplamasına konu edilebilecek sermaye artışı tutarı, artırılan sermayenin ortaklarca şirketin banka hesabına nakit olarak fiilen yatırılan kısmı ile sınırlı olup taahhüt edilen sermayenin, ortaklar tarafından nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırılmayan kısmı indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Nakden taahhüt edilen sermayenin;

• Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,
• Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi,

esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.

İndirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her dönem için ayrı ayrı yararlanılacaktır. Dolayısıyla nakit karşılığı konulan sermaye işletmede kaldığı sürece, sürekli bir indirim hakkı kazanılmaktadır. Ancak, sonraki dönemlerde sermaye azaltımının yapılması halinde, azaltılan sermaye tutarı indirim hesabında dikkate alınmayacaktır.

Ayrıca, sermaye şirketleri tarafından nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarının kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili olduğu hesap dönemine ait matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaması halinde bu indirim tutarları, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

İndirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, taahhüt edilen sermaye artırımı tutarının nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırıldığına ilişkin olarak bu işlemleri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka hesap özetini kağıt ortamında veya elektronik ortamda ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz etmeleri gerekmektedir.

V. İNDİRİM ORANLARINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-ı bendinin dördüncü paragrafı ile Bakanlar Kuruluna verilen yetki 26/6/2015 tarihli ve 2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kullanılmıştır. Anılan Kararname ile yapılan düzenlemeler şu şekildedir:

a) Yapılan nakit sermaye artırımları üzerinden hesaplanacak faiz tutarının Kanunla belirlenen %50’sinin indirim oranı olarak dikkate alınmasıyla ilgili olarak herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Yani genel oran %50 olarak belirlenmiştir.

b) Söz konusu genel orana;

• Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimden yararlanılan yılın son günü itibariyle, Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen payların nominal tutarının ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranı;

• %50 ve daha az olanlar için 25 puan

• %50’nin üzerinde olanlar için 50 puan

• Nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda, yatırım teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarı ile sınırlı olmak üzere 25 puan

ilave edilmek suretiyle söz konusu indirim uygulanacaktır.

Diğer taraftan Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10'uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca uygulanacak indirim oranı;

• Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için %0,
• Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri için %0,
• Artırılan nakit sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere %0,
• Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere %0,
• 9.3.2015 tarihinden, 5510 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin yürürlüğe girdiği 1.7.2015 tarihine kadar olan dönemde sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere %0

olarak uygulanacaktır.

VI. SONUÇ

6637 sayılı Kanun’un 8’inci maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesinin 1’inci fıkrasına eklenen “ı” bendiyle uygulama alanı bulan teşvik uygulaması ile şirketler, nakit sermaye artırımları dolayısıyla hesaplayacakları faiz tutarını vergi matrahlarından indirilebilmeleri imkanı elde etmişlerdir.

Söz konusu madde gereğince belirli şartlar altında bütün sermaye şirketleri, nakit sermaye ödemesinde bulunmaları halinde, yine Kanun ve BKK’da belirlenen oranlar dikkate alınarak hesapladıkları tutarı Kurumlar Vergisi beyannamesinde indirim konusu yapabileceklerdir. İlgili yılda matrahın yetersiz olması veya zarar ortaya çıkması halinde indirim konusu yapılamayan tutarlar endekslenmeden sonraki yıllara devredilecektir. Ayrıca izleyen her yıl için ayrı ayrı indirim uygulamasından yararlanılması söz konusu olacaktır. Daha sonraki yıllarda sermaye azaltımı yapılması halinde ise, azaltılan tutara isabet eden kısım indirim uygulamasında dikkate alınmayacaktır. Bahsi geçen madde ile firmalara vergisel avantaj sağlama imkanı sunarak sermaye yapılarını güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

25.12.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.