Mesut Çırak
Yeminli Mali Müşavir
elitymm@gmail.com

Zirai Kazançlarda Tarımsal Destek Ödemelerinin Vergilendirilmesi

2021 takvim yılına ait gerçek usulde zirai kazançlarını Mart ayında beyan edecek çiftçilerin kamu kurum ve kuruluşlarından aldıkları tarımsal destek ödemelerinin beyanının 7338 sayılı yasa uyarınca değerlendirilmesi.

Bilindiği üzere GVK’ nun 53 üncü maddesine göre zirai kazançlar götürü usul diyebileceğimiz ve gerçek usul olmak üzere iki tür vergileme söz konusudur. Götürü usulde vergileme çiftçilerin zirai kazançları GVK ’nun 94 ncü maddesi göre satılan zirai mahsul satış bedeli üzerinden alıcı tarafından belli oranda GV tevkifatı yapılarak alıcı tarafından satıcı adına vergi dairesine yatırılmaktadır. Gerçek usulde ise yasada belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerinin aşılması halinde gerçek usulde ( işletme esasına veya bilanço esasına göre ) defter tutularak zirai kazanç belirlenmektedir.

Çiftçilere tarımın teşviki için kamu kurum ve kuruluşları tarafından tarımsal TEŞVİKLER verilmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen bu teşvikler çiftçiler tarafından elde edilen bir gelir olmaktadır. Bu ödemelerin gerçek usulde vergilendirilen zirai kazanç sahipleri çiftçiler tarafından yıllık gelir olarak beyan edilmekte, götürü usulde vergilendirilen (GVK 94 ncü maddeye göre) çiftçilere yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden ödemeyi yapan kamu kuruluşları tarafından 94 ncü maddeye göre tevkifat ödemeleri nihai vergi olmaktadır.

Çiftçilere kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri hakkında 7338 sayılı yasa ile yeni bir düzenleme getirilmiştir.

7338 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 20 inci maddesinden sonra gelmek üzere 20/C maddesi eklenmiştir. Bu maddeye göre tarımsal destek ödemeleri gelir vergisinden müstesna edilmiştir.

Kanun maddesi şöyledir;

“Tarımsal destek ödemelerinde kazanç istisnası;

MÜKERRER MADDE 20/C- Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destekleme ödemeleri gelir vergisinden müstesnadır.”

Kanunun yayım tarihi 26.10.2021 dir.

Yine 7338 Sayılı yasa nın 11 inci maddesi ile 193 sayılı Gelir vergisi Kanununa Geçici 92 inci madde eklenmiştir.

Söz konusu geçici madde aynen şöyledir;

"GEÇİCİ MADDE 92- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden tevkif edilerek tahsil edilen gelir vergisi, çiftçilerin düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairelerine başvurmaları ve dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri şartıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanunun düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca, tahsil tarihinden itibaren aynı Kanunun 112 nci maddesinin (4) numaralı fıkrası hükmüne göre hesaplanacak faizi ile birlikte red ve iade olunur..."

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri kanunun yayımı tarihi olan 26.10.2021 tarihinden itibaren yukarıda belirtildiği üzere gelir vergisinden müstesna tutulduğundan bu tarihten sonra kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destekleme ödemeleri üzerinden GV’ si tevkifatı yapılmayacaktır.

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden bu desteği elde edenin mükellefiyet durumu ( zirai kazancını götürü veya gerçek usulde vergilenen) dikkate alınmaksızın tüm ödemeler üzerinden GV’ si tevkifatı yapılmaktadır.

Tarımsal destekler çiftçilere yapılmaktadır. Götürü usulde vergilenen çiftçilere yapılan destek ödemeleri üzerinden yapılan tevkifatlar nihai vergi olmaktadır. İşletme veya bilanço esasına göre (gerçek usulde) vergilenen çiftçiler elde ettikleri tarımsal destekleri gelir olarak beyan edip hesaplanan vergilerden beyanname üzerinde mahsup etmektedirler.

193 sayılı yasaya eklenen GEÇİCİ 92 nci madde de; yasanın yürürlük tarihi olan 26.10.2021 tarihinden önce kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden yapılan GV’ si tevkifatlarının ÇİFTÇİLERİN düzeltme zamanaşımı süresi içinde müracaat etmeleri halinde kendilerine red ve iade edileceği belirtilmektedir.

GVK' nun 52 nci maddesinde şöyle bir hüküm bulunmaktadır;

"...Yukarıda yazılı faaliyetlerin içersinde yapıldığı işletmeler zirai işletme bu işletmeleri işleten gerçek kişilere (Adi şirketler dahil) vergiye tabi olsun veya olmasınlar, çiftçi ve bu faaliyetler neticesinde istihsal olunan maddelere de mahsul denir.

Kollektif şirketlerle adi veya eshamlı komandit şirketler zirai faaliyetle iştigal etseler dahi çiftçi sayılmazlar.."

52 nci madde de görüleceği üzere zirai işletme işleten gerçek kişiler ÇİFTÇİ sayılmaktadır. Yani zirai kazancını götürü usulde vergilenen (GK’nu 94. Maddeye göre) çiftçiler ilezirai kazancını gerçek usulde beyan eden GERÇEK KİŞİLER (adi şirketler dahil) çiftçi sayılmaktadır.

Burada sorun şu olmaktadır; Geçici 92 nci madde uyarınca çiftçilere bu yasanın yayımı tarihinden önce geriye doğru düzeltme zaman aşımı içinde yapılan tarımsal destek ödemelerinin üzerinden tevkif edilen vergilerin müracaatları halinde kendilerine red ve iade edileceği hükmünden sade götürü usulde vergilenen çiftçilerinin mi yararlanacağı yoksa gerçek usulde vergilenen çiftçilerin de bu iade işleminden yararlanabilecek mi?

Geçici 92 nci maddeye tarımsal destek ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatlarının çiftçilere geri dönük beş yıllık düzeltme zamanaşımı içinde iade edilmelerinin nedeni tarımsal destek ödemelerinin 7338 sayılı yasa ile gelir vergisinden müstesna olmasıdır.

Tarımsal destek ödemelerinin gelir vergisinden müstesna tutulması sadece götürü usulde vergilenen çiftçilere uygulanması diye yasada bir düzenleme olmadığına göre GVK’ nun 52 nci maddesinde belirtilen ÇİFTÇİLER uygulamasına gerek götürü usulde vergilenen ve gerekse gerçek usulde vergilenen çiftçilere uygulanması gerekir. Böylelikle çiftçi sayılan ve gerçek usulde vergilenen adi şirketler dahil gerçek kişiler de geriye dönük beş yıl içinde kendilerine yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatlarının red ve iadesini isteme hakları olduğu görüşündeyiz.

Gerçek usulde vergilenen (adi şirketler dahil) çiftçilerin 01.10.2021 - 26.10.2021 tarihleri arasında elde ettikleri tarımsal destek ödemelerini 2021 yılı kazancı olarak beyan etmeyeceklerdir. Çünkü Geçici 92 nci maddeye göre kanunun yayımlandığı 26.10.2021 tarihinden önce destek ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatlarının iadesinin yapılması gerekmektedir. Bu nedenle bu dönemde elde edilen tarımsal destek ödemeleri vergiden müstesna olduğu için beyan edilmeyecek bu tarihe kadar yapılan tevkifatlar için iade talep edilebilecektir.

Yukarıda yapılan açıklamalara göre 2021 takvim yılında kamu kurum ve kuruluşlarından tarımsal destek alan ve gerçek usulde gelirlerini Mart/2021 döneminde beyan edecek çiftçiler beyanlarını nasıl yapacaklardır?

Bu konuda çeşitli alternatifler ileri sürülmektedir. Bunlar;

1. Beyan edilen zirai kazançları yanında kamu kurum ve kuruluşlardan almış oldukları tarımsal destek ödemelerini beyan edip tevkif edilen vergilerini beyanname üzerinde hesaplanan vergiden mahsup edeceklerdir.
2. Aldıkları tarımsal destekleri zirai kazançları ile birlikte beyan edip, beyanname üzerinde beyan edilen kazançtan “istisna ve indirimler kulakçığında” alınan destekler indirim konusu yapılacak, kamu kurum ve kuruluşları tarafından tevkif edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülecektir.
3. 2021 yılında tahsil edilen tarımsal destekler hiç beyan edilmeyip tevkif edilen vergiler ise beyan edilen zirai kazanç üzerinden hesaplanan vergiden düşülecektir.
4. Beyan edilen zirai kazançları yanında kamu kurum ve kuruluşlardan almış oldukları tarımsal destek ödemelerini ihtirazi kayıtla beyan edip yargı yoluna gitmek.

Bu üç seçenekten gelir idaresi tarafından benimsenen görüş birinci seçenektir. Diğer seçeneklerin kullanılması halinde konu yargıya intikal edeceği görüşündeyiz.

09.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.