Merve Voyvot
Bilim Uzmanı
mrvvoyvot@gmail.com

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma ve Bordro Gösterimi

Bazı işletmelerin çalışma şekli 7gün 24 saat şeklinde olabilir. Özellikle fabrikadaki makinaların kapatılıp açılmasında harcayacağı enerji maliyeti, işçinin çalıştığında ödenen ücret ve diğer gider maliyetlerden daha yüksek olabilir. Ya da bazı sektörler ulusal bayram ve genel tatillerde çalışmaları karlılıkları açısından önem arz edebilir. Bu gibi durumlarda işveren işçisinden ulusal bayram ve genel tatillerde çalışmasını istemektedir. Peki işçi çalışmak istemezse işçisini çalışmaya zorlayabilir mi?

Öncelikle ulusal bayram ve genel tatil günleri 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre;

Madde 1 – 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye'nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız bugün tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

Madde 2 – Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir.

A) Resmi bayram günleri şunlardır:

1. 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.

2. 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.

3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.

B) Dini bayramlar şunlardır:

1. Ramazan Bayramı; Arife günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür.

2. Kurban Bayramı; Arife günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür.

C) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.

İŞÇİ ve İŞVEREN HAKLARI

Ulusal bayram ve genel tatillerde işçi çalışamasa da o günkü ücretlerini almaya hak kazanmıştır. Çalıştığı zaman ise ayrıca her çalıştığı gün için bir günlük ücret ödenir.

İşveren çalışma planını kendi, siparişlerinin durumuna, çalışma şekline göre kendisi belirler. Yıllık izin ayarlamalarını, fazla mesai çalışmalarını yine işveren çalışma planına göre kendisi ayarlar ancak bunu planları yaparken yasal çerçeve içerisinde gerçekleştirmek zorundadır.

4857 Sayılı İş Kanunu Madde 44’ göre “Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir”. İşçinin onayı alınmadan, işçi çalışmaya zorlanamaz. İşçinin onayı alınarak çalışması halinde tatil mesaisinin kendisine ödenmesi gerekir.

Yani işçinin ulusal bayram ve genel tatilde çalıştırılabilmesi için ya iş sözleşmesinde/ toplu iş sözleşmesinde belirlenmeli ya da ayrıca yazılı onayı alınmalıdır. Aksi halde işçi çalışmaya zorlanamaz.

ULUSAL ve GENEL TATİL ÇALMASININ HESAPLANMASI

İş Kanunu 47. maddesine göre “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.” 

Örnek 1: Bir aylık ücreti net 9.500 TL olan bir işçi Kurban Bayramının birinci günü çalışmıştır. Alması gereken ücret ne kadardır?

İşçi bayramda çalışmasa dahi alacağı ücret 9.500 TL’dir. Bayram da bir gün çalıştığı için alacağı ücrete bir günlük ücret daha eklenir.

Bir günlük ücreti                    : 9.500 tl / 30 = 316,66 TL’dir.

Alacağı toplam ücret             : 9.500+316,66= 9.816,66 TL’dir. 

Ulusal ve genel tatiller bu yıl olduğu gibi haftalık tatille çakışabilir. Bu durumda işçinin arife günü tatili başlar ve bayram sonrası ilk iş günü iş başı yapar.

Örnek 2: 2023 yılı için Kurban bayramı tatilini ele alalım. (haftalık tatilin Pazar olduğunu ve bayramda çalışma yapılmadığını varsayarak)

 27.06.2023 Salı günü 13:00’den sonra tatil başlayacaktır ve  işçi 3 Temmuz 2023 pazartesi günü iş başı yapacaktır.

Bu günlerde işçi çalışmadıysa ekstra bir ücret verilmeyecektir. Maaşını eksiksiz alacaktır.

Eğer kişi çalışmış olsaydı, o gün için ayrıca bir yevmiye daha alacaktı.

Örnek 3: Bir aylık ücreti net 9.500 TL olan bir işçi Kurban Bayramının birinci günü (28.06.2023) çalışmıştır. Bordro da çalışma günleri ve mesai nasıl gösterilecektir. Haftalık tatil cumartesi ve Pazar günüdür.

Kurban bayramı bu sene(2023) haziran ayına ve 4. Günüde temmuz ayına denk gelmiştir. O yüzden iki ayda da personele verilen bordroların detaylı gün gösterimleri;

Haziran ayı ücret pusulası gün gösterimi

KAZANÇ ADI	GÜN SAYISI	NET TUTAR
NORMAL ÇALIŞMA	18,5	5.858,33 ₺
HAFTALIK TATİL	8	2.533,33 ₺
GENEL TATİL	3,5	1.108,33 ₺
TATİL MESAİSİ	1	316,66 ₺

Temmuz ayı ücret pusulası gün gösterimi

KAZANÇ ADI	GÜN SAYISI	NET TUTAR
NORMAL ÇALIŞMA	20	6.333,33 ₺
HAFTALIK TATİL	8	2.533,33 ₺
GENEL TATİL	2	633,33 ₺

15 Temmuzda dahil edildiği için temmuz ayında genel tatil 2 gün olarak gösterilmiştir.

Örnek 4: Bir aylık ücreti net 9.500 TL olan bir işçi Kurban Bayramının birinci günü çalışmıştır. Ve günlük çalışma saatinin üzerine 2 saatte fazladan çalışmıştır. Alması gereken ücret ne kadardır?

İşçi bayramda çalışmasa dahi alacağı ücret 9.500 TL’dir. Bayram da bir gün çalıştığı için alacağı ücrete bir günlük ücret daha eklenir. 2 saatte fazla mesai ücreti ödenir.

Bir günlük ücreti                    : 9.500  / 30 = 316,66 TL’dir.

2 Saatlik fazla mesai ücreti    : 9.500/225= (42,22*1,5)*2=126,66 TL’dir.

Alacağı toplam ücret             : 9.500+316,66+126,66= 9.943,32 TL’dir. 

Ulusal bayram ve genel tatil ücretleri banka kanalıyla ödenmiş ve ücret bordroları personele imzalatılmışsa ödenmediğini ya da daha fazla çalışma yaptığını ileri süremez. Dolayısıyla ulusal bayram ve genel tatillerin ücret bordrosunda gösterimi ve personele imzalatılması önem arz etmektedir.

T.C. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi esas no.2016/5688 Karar No.2019/14533 Tarih:01.07.2019

SONUÇ

• İşçi ulusal bayram ve genel tatillerde çalışacaksa sözleşmede yer almıyorsa ayrıca onayını almak gerekir.
• Çalışma hayatında 28 Ekim, Ramazan ve Kurban Bayramı arifeleri yarım günüdür. 13:00’den sonra tatil başlar.
• Ulusal ve genel tatil günleri bir iş karşılığı olmadan işçilere o günün ücreti tam olarak ödenir.
• Ulusal ve genel tatilde çalışan işçiler o günlük ücretlerine ek olarak bir günlük ücret daha alır; eğer işçi günlük çalışmasından fazla çalışırsa bir günlük ücrete ek olarak fazla çalıştığı süre kadar fazla mesai ücreti alır.
• İşçi imzasını taşıyan bordro uyuşmazlıkta kesin delil niteliği taşır. Bordro da   gösterilen ulusal ve genel tatil ücretleri banka kanalıyla da ödenmişse aksi ispata yükümlüdür.

03.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.