Menderes Çetin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
menderescetin@hotmail.com

Yurt Dışında Oturma veya Çalışma İzni Bulunan Türk Vatandaşlarının Vergilendirilmesi

Günümüzde birçok Türk vatandaşı, yurt dışında oturma veya çalışma iznine sahip olarak hayatlarını sürdürmektedir. Bu durum, Türkiye'de elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi açısından bazı tereddütleri de beraberinde getirmektedir. Bu makalede, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye'deki gelirlerinin tam mükellefiyet veya dar mükellefiyet esasında nasıl vergilendirileceği açıklanmaktadır.

1- Mükellefiyet Durumunun Belirlenmesi

Vergi mevzuatına göre bir bireyin tam mükellef veya dar mükellef olup olmadığı, Türkiye’deki ikametgâhı ve ekonomik ilişkileri çerçevesinde belirlenmektedir. Yurt dışında oturma veya çalışma izni bulunan vatandaşlarımızın büyük bir kısmı, aileleri ile birlikte uzun süredir yabancı ülkelerde yaşamlarını sürdürmekte ve kişisel ve ekonomik ilişkilerini bu ülkelerde yoğunlaştırmaktadır. Bu durum, söz konusu bireylerin ikametgâhlarının bulundukları ülkelerde olduğu sonucunu doğurmaktadır. Dolayısıyla, bu kişilerin Türkiye’de tam mükellef değil, dar mükellef statüsünde vergilendirilmeleri gerekmektedir.

2- Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ve Mukimlik

Türkiye, birçok ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları yapmış olup, bu anlaşmalar çerçevesinde mükellefiyet durumu belirlenmektedir. Bu anlaşmalara göre, bir bireyin mukim olduğu ülke;

• Daimi meskeninin bulunduğu ülke,
• Hem Türkiye’de hem de yabancı ülkede daimi meskeni olması halinde, kişisel ve ekonomik ilişkilerinin yoğunlaştığı ülke olarak belirlenmektedir.

Bu bağlamda, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının kişisel ve ekonomik ilişkilerinin yoğun olduğu ülke, genel olarak bulundukları yabancı ülkeler olduğundan, bu ülkeler vergilendirme hakkına sahip olmaktadır. Türkiye ise yalnızca kaynak ülke olarak vergilendirme yetkisini sürdürebilmektedir.

3- Türkiye’de Vergilendirme Esasları

Gelir Vergisi Kanunu’nun 3. maddesinin 2 numaralı bendi kapsamında değerlendirilen özel durumlar haricinde, yurt dışında altı aydan daha fazla süredir ikamet eden Türk vatandaşları Türkiye’de dar mükellefiyet esasında vergilendirilecektir. Ancak, kesin dönüş yaparak Türkiye'ye yerleşenler veya bir takvim yılı içinde altı aydan fazla süreyle Türkiye'de ikamet edenler tam mükellefiyet esasına tabi olacaklardır.

4- Beyanname Verme Zorunluluğu

Gelir Vergisi Kanunu’nun 86. maddesinin 2 numaralı bendi uyarınca, dar mükellefiyet kapsamında olan bireylerin Türkiye’de elde ettiği gelirin aşağıdaki kalemlerden ibaret olması halinde, gelir toplanmayacak ve beyanname verilmesi gerekmeyecektir:

• Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, serbest meslek kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile kurumlar kâr payları,
• Değer artış kazançları ve arızi kazançlar,
• Yukarıda sayılan kazanç ve iratların birkaçı veya tamamı.

5- Sonuç

Yurt dışında oturma veya çalışma izni bulunan Türk vatandaşlarının Türkiye’de elde ettikleri gelirlerin vergilendirilmesi konusunda, temel belirleyici unsur kişisel ve ekonomik ilişkilerin hangi ülkeye daha fazla yoğunlaştığıdır. Bu bireylerin büyük çoğunluğunun dar mükellefiyet esasında vergilendirileceği, ancak Türkiye’ye kesin dönüş yapanlar veya uzun süre Türkiye’de ikamet edenlerin tam mükellef olarak değerlendirileceği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, mükelleflerin vergisel yükümlülüklerini doğru belirlemeleri ve çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarını göz önünde bulundurmaları büyük önem taşımaktadır.

12.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.