Ekim ayında Meclis Genel Kurulunda kabul edilen ve ardından Resmî Gazete ’de yayınlanan 7338 sayılı yasa ile Vergi Usul Kanunu’nda (kısaca VUK) birçok önemli düzenleme yapılmıştı.
Bunlardan biride Vuk’un mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) bendine göre vergisiz - sürekli yeniden değerleme imkânı sağlayan düzenlemeydi.
Sürekli yeniden değerleme uygulaması, enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinde yapılabilecek olup, hesap dönemi takvim yılı olan kurumlarda ilk kez 2022 yılında uygulanabilmektedir. (Her ne kadar 2021 yılı için VUK’un 298/A maddesi kapsamında enflasyon şartları gerçekleşmiş olsa da 7352 sayılı kanun ile yapılan düzenleme ile; 2021, 2022 ve 2023 yıllarında enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı ve bu yılların VUK’un 298/Ç uygulaması kapsamında enflasyon düzeltmesi şartlarının sağlanmadığı dönem olarak dikkate alınacağı belirtilmiştir.)
Öte yandan 298/Ç kapsamında yeniden değerleme yapmak isteyen tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, bu değerleme öncesinde aynı kanunun geçici 32 inci maddesi kapsamında (vergili – bir defalık değerleme imkânı sağlayan düzenleme) değerleme işlemini yapmak zorundadırlar.
Hal böyle olmakla birlikte VUK’un Geçici 32 inci maddesi kapsamında değerleme yapan mükellefler mükerrer 298/Ç maddesi kapsamında değerleme yapmak zorunda değildir.
Özetle; bu kapsamda değerleme yapmak isteyen mükellef, ilgili varlıklarının kayıtlı değerlerini ve amortismanlarını değerleme yapacağı yıldan bir önceki yılsonuna kadar geçici 32. madde kapsamında (vergili); bu dönemden değerlemeyi yapacağı tarihe kadar olan dönem için mükerrer 298/Ç kapsamında (vergisiz) değerleme yapabilecektir.
Geçici 32. Madde kapsamında yeniden değerleme uygulamasının özellikleri aşağıda ki gibidir.
Örnek:
Daha önce VUK geçici 31. Madde kapsamında değerleme işlemi yapmamış olan XXX Ticaret A.Ş., Nisan 2022 döneminde, 01.05.2019 da 2.000.000 TL ye aldığı, 5 yıl itfa süresi olan, 2021 yılı sonuna kadar 1.200.000TL ayrılmış amortismanı bulunan bir makinasını VUK geçici 32. Madde kapsamında yeniden değerleme işlemine tabi tutmak istemektedir. Bu değerleme işlemi öncesinde kurumun geçici vergi matrahı 3.500.000 TL dir. (Kurum, normal amortisman yöntemini kullanmaktadır.)
Bu kurumun 32. Madde kapsamında değerleme işlemi yapması durumunda ödeyeceği (değerlemeden kaynaklanan) vergi ile kurumlar vergisi avantajı aşağıdaki gibi olacaktır.
ATİK'in Aktifleştirme Tarihi |
1.05.2019 |
ATİK’in Ekonomik Ömrü (YIL Sayısı) |
5 |
ATİK'in İktisadi Değeri |
2.000.000,00 |
31.12.2021 tarihi itibariyle birikmiş amortisman |
-1.200.000,00 |
ARALIK/2021 Yİ-ÜFE |
1.022,25 |
ATİk'in Aktifleştirme Tarihini İzleyen Aya Ait Yİ-ÜFE |
457,16 |
ATİK'in Yeniden Değerlenmiş Bedeli |
4.472.176,04 |
Birikmiş Amortismanın Yeniden Değerlenmiş Değeri |
-2.683.305,63 |
Yeniden Değerleme Öncesi Net Bilanço Aktif Değeri |
800.000,00 |
Geçici 32. madde |
1.788.870,42 |
Fark |
988.870,42 |
Fark Üzerinden %2 Vergi |
19.777,41 |
Yeniden Değerleme Sonrası İlave Ayrılacak Toplam Amortisman Gideri |
494.435,21 |
Kurumlar Vergisi Etkisi |
113.720,10 |
Vergi Avantajı |
93.942,69 |
Yeniden değerleme işlemi sonrasında makinenin değeri 4.472.176,04 TL ye ulaşacaktır. Böylece bu tutar üzerinden yıllık olarak 894.435,21 TL, geçici vergi döneminde ise 223.608,80 TL amortisman gideri hesaplanacaktır. Değerleme işlemi yapılmamış olsaydı bu tutarlar sırasıyla 400.000 TL ve 100.000 TL olacaktı. Dolayısıyla artmış olan amortisman gideri kadar vergi matrahında azalma sağlanmış ve geçici vergi matrahı (3.500.000 – (223.608,80-100.000)=) 3.376.391,12 TL ye düşürülmüştür.
Bu durumda ödenmeyerek tasarruf edilen geçici vergi tutarı da artan amortisman giderinin geçici vergi oranı ile çarpılmasıyla ((223.608,80-100.000) x 0,23 =) 28.430,02 TL olarak hesaplanmıştır.
İlk geçici vergi döneminde bu değerleme işleminde sağlanan net kazanç ise bu kapsamda yapılan ödemenin ödenmeyen geçici vergi tutarından düşülmesiyle (28.430,02 – 19.777,41 =) 8.652,61 TL olarak hesaplanmıştır.
Son olarak ifade etmek isteriz ki; VUK geçici 32. madde kapsamında yeniden değerleme yapmış bir mükellefin aynı kanunun mükerrer 298/Ç maddesi kapsamında yeniden değerleme yapmaması kendi aleyhine olacaktır. Zira mükerrer 298/Ç kapsamında yapılacak değerleme için her hangi bir vergi ödenmeyecek ancak varlıkların değerleri artacağı için daha yüksek amortisman giderinin kazancın tespitinde dikkate alınması sağlanacaktır.
Yukarıdaki örneğimizde, geçici 32. Madde kapsamında varlık değerini 31.12.2021 tarihine taşıyan mükellef aynı varlığın değerini mükerrer 298/Ç kapsamında da 31.03.2022 tarihine taşıyabilir bulacağı yeni değer üzerinden amortisman hesaplayabilir.
Son olarak yeniden değerleme işlemi yapılarak sağlanacak diğer faydaları da aşağıdaki gibi belirtebiliriz.
15.04.2022
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.