Menderes Çetin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
menderescetin@hotmail.com

Binek Otomobillerin Amortisman Uygulamasında Yeni Düzenleme

1- Giriş

İşletmeler faaliyetlerini yürütürken istihdam ettikleri personellerine işlerini yapmaları için binek otomobil tahsis edebilmektedir. Mevcut düzenlemelere göre işletme aktiflerinde kayıtlı bulunan binek otomobillerin amortismanları ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilmektedir. Bu konuda 2019 yılı sonunda mevzuatta yapılan düzenleme ile yeni bir uygulamaya geçilmiştir.

2- 7194 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenleme

7.12.2019 tarih ve 30971 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 13'üncü maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin 1’inci fıkrasının 7’nci bendine aşağıdaki parantez içi hüküm eklenmiştir.

“(Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)”

Yapılan ekleme sonrasında ilgili düzenleme aşağıdaki gibi olmuştur.

İndirilecek Giderler
Madde 40

…………….

7. (2361 sayılı Kanunun 29'uncu maddesiyle değişen bent) Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar. (4008 sayılı Kanunun 24'üncü maddesiyle eklenen hüküm Yürürlük; 1.1.1995) (4369 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin 3 numaralı fıkrasının (s) bendi ile kaldırılan parantez içi hükmü Yürürlük; 1.1.1999)(**)(6728 sayılı kanunun 14 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm;Yürürlük 09.08.2016) (İşletmeye dâhil olan gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar, yapıldığı yılda doğrudan gider yazılabilir.)(7194 sayılı kanunun 13 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 07.12.2019) (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)

Bu düzenlemeden sonra maddede geçen tutarlar 27.12.2019 tarihinden yayımlanan 310 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılında iktisap edilen araçlar için geçerli olmak üzere sırasıyla 160.000,00 TL ve 300.000,00 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre maddenin yürürlükteki son hali aşağıdaki gibi olmuştur.

7. (2361 sayılı Kanunun 29'uncu maddesiyle değişen bent) Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar. (4008 sayılı Kanunun 24'üncü maddesiyle eklenen hüküm Yürürlük; 1.1.1995) (4369 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin 3 numaralı fıkrasının (s) bendi ile kaldırılan parantez içi hükmü Yürürlük; 1.1.1999)(**)(6728 sayılı kanunun 14 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük 09.08.2016) (İşletmeye dâhil olan gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar, yapıldığı yılda doğrudan gider yazılabilir.)(7194 sayılı kanunun 13 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 07.12.2019) (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli (310 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılında uygulanmak üzere) 160.000 (2) Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı (310 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılında uygulanmak üzere) 300.000 (3) Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)

Ayrıca 7194 sayılı kanunun 52. maddesinin (d) bendinde kanunun “13 üncü ve 14 üncü maddeleri 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde” yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

Bu maddeyi; getirilen yeni düzenlemenin kanunun yayım tarihinden sonra iktisap edilen tüm binek otomobiller için geçerli olacağı ancak ilgili yıllar için belirlenmiş olan sınırlamalara göre yapılacak olan işlemlere 2020 yılında başlanacağı şeklinde anlamak gerekmektedir.  Bir başka ifade ile binek otomobillerde 2020 ve sonraki yıllarda yapılacak amortisman hesaplamaları sonucunda gider kaydedilecek kısım 07.12.2019 tarihinden sonra alınanlar için ayrı bu tarihten önce alınanlar için ayrı değerlendirilecektir. 

3- 311 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği Taslağı

Gelir İdaresi Başkanlığı 07.02.2020 tarihinde internet sitesi üzerinden 7194 sayılı kanun ile getirilen düzenlemelere ilişkin açıklamaların yer aldığı tebliğ taslağını kamuoyu bilgisine sunmuştur. Bu tebliğin 5’inci bölümünün “Binek otomobillere ilişkin amortisman giderleri” başlıklı 15’inci maddesinde konu hakkında açıklamalar yapılmıştır.

Tebliğ taslağında;

- Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160.000 TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2020 yılı için 300.000 TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabileceği,

- 213 sayılı Kanun hükümlerine göre, aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılan ve amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değerleri, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilebilen binek otomobiller için aktife alınan yılda gider konusu yapılamayan amortisman bedellerinin tamamı, itfa süresinin son yılında amortismana esas bedel uygulamasından bağımsız olarak safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabileceği,

- Binek otomobillere ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedelin tespitinde, binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacağı,

- Amortismanlara ilişkin gider kısıtlaması 7194 sayılı Kanunun yayımlandığı 7/12/2019 tarihinden itibaren iktisap edilen binek otomobillere uygulanacak olup, bu tarih ile 2019 yılı sonuna kadar iktisap edilenlerde gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedel; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirası, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tâbi tutarı 250.000 Türk lirası olduğu,

- 7/12/2019 tarihinden önce iktisap edilmiş binek otomobillerde ise amortismanın, değişiklik öncesi hükümlere göre gider yazılabileceği

İfade edilmiştir.

4- Değerlendirme Ve Sonuç

Şirketlerin aktifinde kayıtlı olan binek otomobiller üzerinden hesaplanan amortismanların gider kaydedilmesiyle ilgili olarak 7194 sayılı kanun ile yapılan değişiklikler sonucunda 2020 yılı ve sonraki yıllarda dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralayabiliriz.

1. 07.12.2019 tarihinden önce iktisap edilen binek otomobiller 7194 sayılı kanun hükümleri ile getirilen uygulama kapsamı dışındadır. Binek otomobiller için itfa oluncaya kadar amortismanlarının gider kaydedilmesi sırasında öteden beri süre gelen uygulamaya devam edilecektir. 
2. 07.12.2019 – 31.12.2019 tarihleri arasında iktisap edilen binek otomobiller için 2019 yılına isabet eden amortismanlarında herhangi bir kısıtlama söz konusu değildir. Ancak bu araçlar için 2020 yılında hesaplanacak olan amortismanın gider kaydedilecek olan kısmı 2019 yılı için geçerli olan kısıtlamalara göre hesaplanacaktır. Eğer aracın aktifleştirilmesi sırasında ÖTV ve KDV tutarları gider kaydedilerek işlem yapılmış ise aktife kaydedilen tutarın 135.000,00 TL ‘yi aşan kısma isabet eden amortisman giderleri 2020 ve devamındaki yıllarda KKEG olarak dikkate alınmalıdır. Eğer aracın aktifleştirilmesi sırasında ÖTV ve KDV tutarları maliyete kaydedilerek işlem yapılmış ise 250.000,00 TL’yi aşan kısma isabet eden amortisman giderleri 2020 ve devamındaki yıllarda KKEG olarak dikkate alınmalıdır.
3. 01.01.2020 tarihinden sonra iktisap edilen binek otomobiller için 310 seri numaralı tebliğ ile belirlenen tutarları dikkate alarak işlem yapılmalıdır. Eğer aracın aktifleştirilmesi sırasında ÖTV ve KDV tutarları gider olarak dikkate alınacak ise bu vergilerin toplam tutarlarının 140.00,00 TL’yi aşan kısmı KKEG olarak dikkate alınmalıdır. Bu durumda aracın kayıtlı değerinin 160.000,00 TL’yi aşan kısmına isabet eden amortisman tutarının da KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir. Öte yandan ÖTV ve KDV’nin gider kaydedilmeden aktife kaydedilmesi halinde; aracın toplam maliyetinin 300.000,00 TL’sini aşan kısmına isabet eden amortisman giderlerinin KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Kaynakça:

• 7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
• 310 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği
• 311 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği Taslağı

11.03.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.