Menderes Çetin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
menderescetin@hotmail.com

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Çalışanlara Ödenen İhbar ve Kıdem Tazminatında Vergilendirme

1- Giriş

4691 sayılı kanunda, Teknoloji Geliştirme Bölgesi; Yüksek/ileri teknoloji kullanan ya da yeni teknolojilere yönelik firmaların, belirli bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü ya da Ar-Ge merkez veya enstitüsünün imkanlarından yararlanarak teknoloji veya yazılım ürettikleri/geliştirdikleri, teknolojik bir buluşu ticari bir ürün, yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdikleri ve bu yolla bölgenin kalkınmasına katkıda bulundukları, aynı üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü ya da Ar-Ge merkez veya enstitüsü alanı içinde veya yakınında; akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği site veya bu özelliklere sahip teknopark ya da teknokent olarak tanımlanmıştır.

Ülkemizde kurulu teknoloji geliştirme bölgesinin (teknopark) sayısı Mayıs 2019 itibariyle 84 adet olmuştur.  

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda; bu bölgelerde kanunun amacına yönelik olarak faaliyet gösteren kurumlara birçok vergisel teşvik sağlanmıştır. Bunlardan biride bölgede faaliyet gösteren kurumların ar-ge projelerinde istihdam ettikleri personellerine bu kapsamda ödedikleri ücretler üzerinden hesaplanan gelir vergisinde, damga vergisinde istisna uygulanmasıdır.

Ücretler üzerinden hesaplanan gelir vergisi ve damga vergisi için böyle bir istisna düzenlemesi yapılmışken, buralarda çalışanların iş akitlerinin son bulması durumunda ödenecek olan ihbar tazminatı ve kıdem tazminatının da vergi istisnası içinde yer alıp almayacağı ile ilgili herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.

2- Konuyla İlgili Düzenlemeler

2.1. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu

06.07.2001 tarihli resmi gazetede yayımlanan 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun 6676 sayılı kanunun 14.maddesiyle değişik geçici 2’nci maddesinin 3’üncü bendinde; Bölgede çalışan; AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31.12.2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının yüzde onunu aşamaz. Hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile 17.03.1981 tarihli ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretler de bu istisna kapsamındadır. Haftalık kırk beş saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretler bu istisnadan faydalanamaz. Yönetici şirket, ücreti gelir vergisi istisnasından yararlanan kişilerin Bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetler. Ancak, Bölgede yer alan işletmelerde çalışan AR-GE ve tasarım personelinin bu Bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda Bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı ile Bölgede yer alan işletmelerde en az bir yıl süreyle çalışan AR-GE ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca) ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı, gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Bu kapsamda teşvikten yararlanılması için Bölge yönetici şirketinin onayının alınması ve Bakanlığın bilgilendirilmesi zorunludur. Yönetici şirketin onayı ile Bölge dışında geçirilen sürenin Bölgede yürütülen görevle ilgili olmadığının tespit edilmesi halinde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin cezalardan ilgili işletme sorumludur.” hükmü yer almaktadır.

2.2. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği

4691 sayılı kanunun ilgili maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 10.08.2016 tarihinde Resmi Gazete ’de yayımlanan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin “Muafiyet, indirim ve istisnalar” başlıklı 35. maddesinin 1/c bendinde;  “Bölgede çalışan; Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31/12/2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. ……….Hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile 17/3/1981 tarihli ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretler de bu istisna kapsamındadır. Hesaplamada küsuratlı sayılar bir üst tamsayıya iblağ edilir. Haftalık kırk beş saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretler bu istisnadan faydalanamaz.………. Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu Kanun kapsamında elde ettiği ücret, prim, ikramiye ve benzeri ödemeler de istisna kapsamına dâhildir. ……….” açıklaması yapılmıştır.

​​​​​​​2.3. Kurumlar Vergisi Kanunu Sirküleri

28.10.2003 tarihli ve KVK-1/2003-1 sayılı Kurumlar Vergisi Sirküsü'nün "3.2.3. Ücretlerde İstisna Uygulaması İle İlgili Diğer Hususlar" başlıklı bölümünde;

"Bölgede çalıştırılan araştırmacı, yazılımcı ve AR-GE personelinin kanuni izin süreleri içerisinde hak kazandıkları ücretlerin de istisnaya konu edilmesi gerekir.

Mükelleflerce, anılan personele çeşitli adlarla yapılan ve ücret olarak değerlendirilecek ödemeler de (prim, ikramiye vb.) istisna kapsamında olacaktır."

açıklamasına yer verilmiştir.

3- Konu Hakkında Verilen Özelgeler

Teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışanlara işten ayrılmaları anında yapılan kıdem ve İhbar tazminatı ödemelerinin bahsi geçen kanun kapsamında gelir vergisi ve damga vergisinden istisna edilmesine yönelik, gerek kanunda gerekse yönetmelikte hüküm ve açıklama bulunmamaktadır. Bu sebeple mükellefler yapacakları kıdem veya ihbar tazminatı ödemelerinde vergi istisnalarını uygulayıp uygulamama konusunda idareden özelge talebinde bulunmaktadırlar.

• Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 01.08.2011 tarih B.07.1.GİB.4.41.15.01-GVK-2010/17-90 sayılı özelgede; “Bu açıklamalar çerçevesinde, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında iş akdinin feshi suretiyle ödenen ihbar tazminatı, AR-GE faaliyetine ilişkin bir ücret ödemesi niteliğinde olmadığından ve işte bir fiil çalışılan süreye bağlı olarak ödenmediğinden istisna uygulanması mümkün bulunmamaktadır.” görüşü yer almıştır.
• Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 25.07.2012 tarih B.07.1.GİB.4.41.15.01-155.01.05.02.[1/b-2012]-163 sayılı özelgede;”…………….... Teknoloji Serbest Bölgesinde bulunan şirketinizin çalışanlarından …...'un işten ayrılması nedeniyle yapılacak olan kıdem tazminatı ödemesinin, bölgede çalışan AR-GE ve destek personelinin münhasıran bu görevine istinaden yapılan ücret ödemesi olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, söz konusu tazminatın ödenmesine ilişkin olarak düzenlenen kağıdın 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun IV/1-b fıkrası uyarınca damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.” görüşü yer almıştır.

4- Sonuç

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve özelgelere göre; teknoloji geliştirme bölgelerinde istihdam edilen ar-ge, tasarım ve destek personellerin bu görevleri ile ilgili olarak yapılan ücret ödemelerinde gelir vergisi ve damga vergisi istisnalarının uygulanması mümkündür. Ayrıca prim, ikramiye ve benzeri ödemelerde de vergi istisnaları uygulanabilmektedir. Ancak bu ödemeler dışında kalan, iş akdinin sonlandırılması sebebiyle yapılan tazminat ödemeleri fiili çalışma karşılığında yapılmadığı için ya da kanunda bu ödemelerin vergilerden istisna tutulmasına yönelik bir düzenleme olmaması sebebiyle, vergiye tabi tutulması gerekmektedir.

Kaynakça

-4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu

-Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği

16.12.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.