Meltem Aköz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
meltem_akz@hotmail.com

Nakit Akış Tablosu Nedir? Nasıl Hazırlanır? Nakit Akış Tablosu Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Bu yazıda doğrudan yöntemle yapılan nakit akış tablosu üzerinde durulmuştur. Doğrudan yöntemle yapılan nakit akış tablosu muhasebe bilgisi olmayan yöneticilerin daha iyi anlayabileceği, anlaşılır, sade ve pratikte kullanılabilir bir gösterime sahiptir.

İşletmenin nakit ve nakit benzerlerinde meydana gelen geçmiş değişiklikler Türkiye Muhasebe Standardı 7 (TMS 7) Nakit Akış Tablosu standardında açıklanmıştır.

“İşletmelerin, esas faaliyetlerden nakit akışlarını raporlarken doğrudan yöntemi kullanmaları teşvik edilir. Doğrudan yöntem, gelecekteki nakit akışlarının tahmininde faydalı olabilecek nitelikte ve dolaylı yöntemle elde edilemeyen bilgiler sağlar. “(TMS 7, Paragraf 19)

A) Nakit Akışı Nedir?

“Nakit akışları, nakit ve nakit benzerlerinin işletmeye girişi ve işletmeden çıkışıdır.”(TMS 7, Paragraf 6). İşletmedeki nakit ile vadesiz mevduatın işletmeye girişi pozitif (+) nakit akışı, işletmeden çıkışı negatif (-) nakit akışıdır.

B) Nakit Akış Tablosu / Nakit Akım Tablosu nedir?

Nakit Akış Tablosu, döneme ilişkin nakit akışlarını esas, yatırım ve finansman faaliyetleri olmak üzere 3 ayrı sınıfta, işletmenin nakit ve nakit benzerlerinde meydana gelen değişimi açıklayan tablodur.

C) Nakit Akış Tablosu Hazırlama Yöntemleri Nelerdir?

Nakit akışları doğrudan yöntem ya da dolaylı yöntem kullanılarak raporlanır.

Brüt (Doğrudan) / Gross (Direct) Yöntem: Direkt yöntem, dolaysız yöntem ya da Gelir-Gider yöntemi de denir. Brüt nakit girişleri; gelirler ve brüt nakit çıkışları ise giderler sınıflamasıyla gösterilir. Bu yöntemde gayrisafi nakit tahsilatlar ve gayrisafi nakit ödemeler ana gruplar itibarıyla açıklanır. (TMS 7, Paragraf 18)

Net (Dolaylı) / Net (Indirect) Yöntem: Endirekt Yöntem (Kar-Zarar Yöntemi) dir.

Bu yöntemde dönem kârı veya zararı, nakit akışı yaratmayan işlemlerin, esas faaliyetlerden kaynaklanan geçmiş veya gelecek nakit giriş veya çıkışlarına ilişkin ertelemeler ile tahakkukların ve yatırım veya finansman faaliyetlerinden nakit akışlarıyla ilgili gelir veya gider kalemlerinin etkilerine göre düzeltilir. (TMS 7, Paragraf 19) Gelir tablosundan yararlanılarak oluşturulur. Dönem karı/zararı esas alınarak tahakkuklar ve amortismanlar gibi nakdi gelirler bu kardan düşülür, gayri nakdi giderler ise bu hesaba eklenir.

D) Doğrudan Yöntemle Nakit Akış Tablosu Nasıl Hazırlanır? Doğrudan Yöntemle Basit Nakit Akış Tablosu Örneği

Doğrudan yöntemde, gayrisafi nakit tahsilatların ve gayrisafi nakit ödemelerin ana gruplarına ilişkin bilgiler İşletmenin muhasebe kayıtlarından elde edilebilir. (TMS 7, Paragraf 19)

İşletmenin muhasebe kayıtlarında bulunan kasa ve bankalar hesapları nakit akış tablosu hazırlamamıza yardımcı olacaktır. İşletmenin nakit ve nakit benzerlerinden sadece banka hesaplarını kullandığını varsayarak, işletmenin muhasebe sisteminden 102 Bankalar hesabına ait muhasebe kayıtlarını süzeriz. 102 bankalar hesabına giren ve çıkan paranın kayıtlarını işletme, yatırım ve finansman faaliyetleri ve değerleme kayıtları (yabancı para çevrim farkları) olmak üzere 4 ayrı grupta sınıflarız.

Bu 4 sınıf bankaya giren ve çıkan paranın toplamı 102 bankalar hesabının o dönem içindeki değişimine yani o dönem içindeki giren ve çıkan para toplamına eşit olur. Başka bir anlatımla bir önceki dönem ile bu dönem arasındaki farka eşit olur.

Her bir grubun alt sınıflarını da giren ve çıkan para olarak iki grupta gösteririz

Aşağıda yer alan nakit akış tablosunun en basit haliyle, olmazsa olmaz gösterilmesi gereken 7 aşaması bulunmaktadır.

- Nakit Akış tablosu

1. İşletme Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

2. Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

3. Finansman Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

4. Yabancı Para Çevrim Farklarının Nakit ve Nakit Benzerleri Üzerindeki Etkisi

5. Nakit ve Nakit Benzerlerindeki Net Artış (Azalış); (1+2+3+4) Dönem içindeki nakit girişleriyle, nakit çıkışları arasındaki farktır.

6. Dönem Başı Nakit ve Nakit Benzerleri; İşletmenin dönem başı kasa ve banka mevcudunu ifade eder. Bu tutara vadesiz çekler de dâhil edilir.

7. Dönem Sonu Nakit ve Nakit Benzerleri; (1+2+3+4+6) İşletmeninin dönem sonu kasa ve banka mevcudunu ifade eder. Bu tutara vadesiz çekler de dâhildir.

8. Kullanımı Mümkün Olmayan Nakit ve Nakit Benzerleri

9. Kullanımı Mümkün Dönem Sonu Nakit ve Nakit Benzerleri; (1+2+3+4+6-8)

E) Nakit Akış Tablosunda Kullanılmayan Banka Bakiyeleri Gösterilmelidir.

Nakit ve Nakit benzerleri tutarı belirli bir nakde kolayca çevrilebilen ve değerindeki değişim riski önemsiz olan yüksek likiditeye sahip olan varlıklardır ancak bazen yasal kısıtlamalar, bloke mevduatlar ya da yönetim kurulu kararıyla kullanılamayan bakiyeler mevcut olabilir. Bu bakiyeleri nakit akış tablosunda dönem sonu nakit ve nakit benzerlerinden ayrı göstermek gerekir. “İşletme, yönetimin değerlendirmeleriyle birlikte, işletme tarafından elde tutulan ve grup tarafından kullanımı mümkün olmayan önemli nakit ve nakit benzerlerine ilişkin bakiyelerin tutarını açıklar.”(TMS 7, 48.Paragraf)

F) Nakit Akış Tablosunda Dönem Başı Ve Dönem Sonu Nakit Ve Nakit Benzerleri, Bilançoda Yer Alan Nakit Ve Nakit Benzerleriyle Uyumlu Gitmelidir.

“İşletme, nakit ve nakit benzerlerinin bileşenlerini açıklar ve nakit ve nakit benzerlerine ilişkin nakit akış tablosundaki tutarlar ile finansal durum tablosunda raporlanan eşdeğer kalemler arasındaki mutabakatı sunar.”(TMS 7, 45.Paragraf) Örneğin; dönem başı nakit ve nakit benzerlerinin, işletmenin dönem başı kasa ve banka mevcudunu ifade etmesi, dönem sonu nakit ve nakit benzerlerinin de işletmeninin dönem sonu kasa ve banka mevcudunu ifade etmesi örnek gösterilebilir.

G) Nakit Akış Tablosunun Faaliyetlere Göre Sınıflandırılması

Nakit akış tablosunda, döneme ilişkin nakit akışları; işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerine göre sınıflandırılarak raporlanır. Aşağıda bu faaliyetlere ilişkin açıklama ve örnekler yer almaktadır.

Esas faaliyetler: işletmenin hasılat yaratan ana faaliyetleriyle ilgilidir. Esas faaliyetler yatırım ve finansman faaliyeti niteliğinde olmayan faaliyetleridir. Mal ve hizmet satışından tahsilatlar, tedarikçilere ve çalışanlara yapılan ödemeler, sigorta ve vergi ödemeleri örnek verilebilir.

Yatırım faaliyetleri: Uzun vadeli varlıklar ile nakit benzeriolarak nitelendirilmeyen diğer yatırımların edinilmesi ve elden çıkarılması faaliyetleridir. Duran varlık alımı için yapılan nakit ödemeler ve duran varlıkların satışından elde edilen nakit tahsilatlar, bağlı ortaklıklar dan gelirler ve diğer işletmelerin payları edinmek için yapılan nakit ödemeler ve bu payların satışından elde edilen nakit tahsilatlar ortaklara nakden verilen avans ve krediler ve bu avans ve kredilerin geri ödemelerinden elde edilen nakit tahsilatlar.

Finansman faaliyetleri: İşletmenin ödenmiş sermayesinin ve borçlanmalarının büyüklüğünde ve birleşiminde değişikliğe neden olan faaliyetlerdir. Finansman faaliyetlerine; pay veya diğer özkaynak araçlarının ihracından elde edilen nakit girişleri ve işletmenin kendi paylarını edinmek için ortaklarına yaptığı nakit ödemeler, kredilerden elde edilen nakit girişleri ve bu borçlanılan tutarlara ilişkin nakit geri ödemeler ve ortaklık paylarında meydana gelen değişiklikten kaynaklanan nakit akışları, ticari olmayan borç alacak ilişkisi örnek verilebilir.

1. Yabancı Para Çevrim Farklarının Nakit ve Nakit Benzerleri Üzerindeki Etkisi

“Döviz kurlarındaki değişimlerden kaynaklanan gerçekleşmemiş kazanç ve kayıplar nakit akışı değildir. Ancak, nakit ve nakit benzerlerinin dönem başı ve dönem sonu mutabakatını sağlamak amacıyla, döviz kurlarındaki değişimlerin, yabancı para cinsinden elde tutulan veya ödemesi yabancı para cinsinden yapılacak olan nakit ve nakit benzerleri üzerindeki etkisi nakit akış tablosunda raporlanır. Bu tutar; esas, yatırım ve finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlarından ayrı olarak sunulur ve söz konusu nakit akışları -varsa- dönem sonundaki döviz kuru üzerinden raporlanmış olsaydı ortaya çıkacak olan kur farklarını içerir.” (TMS 7, 28.Paragraf)

İ) Yabancı Para Cinsinden Nakit Akışları Nasıl Raporlanır?

Yabancı para cinsinden işlemlerden kaynaklanan nakit akışları, nakit akışının gerçekleştiği tarihteki döviz kuru üzerinden çevrilerek işletmenin ağırlıkla kullandığı para birimi cinsinden kaydedilir (TMS 7 25.Paragraf) ancak bunda zorlanılıyorsa gerçek kura yakın bir döviz kuru kullanılabilir. Örneğin, ağırlıklı ortalama döviz kuru kullanılabilir. Ancak TMS 21, nakit akışlarının çevriminde, raporlama dönemi sonundaki döviz kurunun kullanılmasına izin vermez. Bunun sebebi dönem sonundaki sert düşüş ya da yükseliş olması halinde, dönem içindeki ortalama döviz kurundan uzaklaşıp, gerçeği yansıtmayacağıdır.

19.12.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.