Melike Küllü
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
melikekullu@simurgdenetim.com.tr

TMS-BOBİ FRS İlkelerine Göre Enflasyon Muhasebesinde Hasılatın ve Giderlerin Düzeltilmesi İçin Kullanılan Bazı Kolaylaştırıcı Yöntemler

Dönem ortalama endeksi ile endeksleme yöntemi

Hasılatın ve giderlerin yıl içinde düzenli bir şekilde yayıldığı durumlar için uygun bir kolaylaştırıcı yöntemdir. Dönem ortalama endeksi ile endeksleme yöntemi, bir finansal değişkenin (genellikle fiyatlar, maliyetler veya gelirler) belirli bir dönem içindeki ortalama endekse göre düzeltilmesini ifade eder. Bu yöntem, söz konusu dönem boyunca ortaya çıkan değişimleri dikkate alarak finansal verileri daha hassas bir şekilde değerlendirmek amacıyla kullanılır. Özellikle dönem boyunca meydana gelen dalgalanmaların etkilerini yumuşatmak ve finansal tablolardaki kalemleri daha gerçekçi bir şekilde ifade etmek için tercih edilebilir. Bu yöntem, özellikle dönem içindeki fiyat veya maliyet değişikliklerinin düzenli bir şekilde dağıldığı durumlar için uygundur.

Dönem Sonu Endeksi
--------------------------------------------------------------
(Dönem Sonu Endeksi + Dönem Başı Endeksi) / 2
 

TÜKETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TÜFE)
	Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haziran
2020	446,45	448,02	450,58	454,43	460,62	465,84
2021	513,3	517,96	523,53	532,32	537,05	547,48
2022	763,23	799,93	843,64	904,79	931,76	977,9
2023	1.203,48	1.241,33	1.269,75	1.300,04	1.300,60	1.351,59
	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık
2020	468,56	472,61	477,21	487,38	498,58	504,81
2021	557,36	563,6	570,66	584,32	604,84	686,95
2022	1001,03	1015,65	1046,89	1084	1115,26	1128,45
2023	1.479,84	1.614,31	1.691,04	1.749,11	1.806,50	1.859,38

2021 yılı dönem ortalama endeksi ile endeksleme yöntemine göre;

Dönem başı endeksi: 504,81 a

Dönem sonu endeksi: 686,95 b

                                                                              Dönem Sonu Endeksi
2021 yılı ortalama endeksi=           --------------------------------------------------------
                                                         (Dönem Sonu Endeksi + Dönem Başı Endeksi) / 2

                                                                         b                                   
2021 yılı ortalama endeksi=           …………………………………
                                                                  (b + a) / 2

2021 yılı ortalama endeksi= 1,1528

2022 yılı dönem ortalama endeksi ile endeksleme yöntemine göre;

Dönem başı endeksi: 686,95     a

Dönem sonu endeksi: 1.128,45 b

2022 yılı ortalama endeksi= 1,2432

2023 yılı dönem ortalama endeksi ile endeksleme yöntemine göre;

Dönem başı endeksi: 1.128,45

Dönem sonu endeksi: 1.859,38

2023 yılı ortalama endeksi= 1,2446

 

UYGULAMA:

 

2023 yılı dönem ortalama endeksi ile endeksleme yöntemine göre;

Dönem başı endeksi: 1.128,45 a

Dönem sonu endeksi: 1.859,38 b

                                                                              Dönem Sonu Endeksi
2023 yılı ortalama endeksi=           --------------------------------------------------------
                                                          (Dönem Sonu Endeksi + Dönem Başı Endeksi) / 2
 

                                                                 b                                   
2023 yılı ortalama endeksi=           -----------------
                                                          (b + a) / 2

2023 yılı ortalama endeksi= 1,2446

 

 

Gelir tablosu kalemlerinin endekslenmesi dönem düzeltme kaydı

Üçer aylık periyotlara ait endeksler ile endeksleme

Üçer aylık periyotlara ait endekslerle endeksleme, bir finansal değişkenin (genellikle fiyatlar, maliyetler veya gelirler) üçer aylık dönemlere ait endekslerle düzeltilmesini ifade eder. Bu yöntem, belirli bir dönemin performansını değerlendirmek veya finansal tablolardaki kalemleri enflasyona veya diğer ekonomik değişkenlere göre düzeltmek amacıyla kullanılabilir. Üçer aylık endeksler, genellikle belirli bir sektördeki veya ekonomideki değişimleri izlemek için kullanılan istatistiksel ölçütlerdir. Bu nedenle, üçer aylık endekslerle endeksleme, belirli dönemlere ait ekonomik koşulları dikkate alarak finansal verileri daha doğru bir şekilde değerlendirmek için kullanılan bir yöntemdir.

                                                                              Dönem Sonu Endeksi
2023 yılı ortalama endeksi=           --------------------------------------------------------
                                                                        (3’er aylık periyodların toplamı) / 3

Ocak- Şubat- Mart Ortalama Endeksi=1,5017

Nisan- Mayıs- Haziran Ortalama Endeksi= 1,4114

Temmuz- Ağustos- Eylül Ortalama Endeksi= 1,1657

Ekim- Kasım- Aralık Ortalama Endeksi= 1,0301

Aylık endeksler ile endeksleme

Hasılatın ve giderlerin yıl içinde düzenli bir şekilde gerçekleşmediği durumlar için uygun olan yöntemdir. Aylık endeksler ile endeksleme yöntemi, bir finansal değişkenin (genellikle fiyatlar, maliyetler veya gelirler) belirli aylara ait endekslerle düzeltilmesini ifade eder. Bu yöntem, finansal verileri aylık bazda daha hassas bir şekilde değerlendirmek amacıyla kullanılır. Aylık endekslerle endeksleme, belirli aylarda meydana gelen değişiklikleri dikkate alarak finansal tablolardaki kalemleri daha gerçekçi bir şekilde ifade etmek için tercih edilebilir. Bu yöntem, özellikle aylık bazda dalgalanmaların etkilerini yumuşatmak ve finansal performansı daha doğru bir şekilde yansıtmak amacıyla uygulanabilir.

                                            Dönem Sonu Endeksi
Aylık endeks=           -----------------------------------------
                                            İlgili ayın fiyat endeksi

Düzeltme katsayısının hesaplanması sırasında Aralık ayına ait katsayının 1 olması, Aralık ayına özgü işlemler için endekslemenin yapılamamasına neden olmaktadır. Bu durumu daha makul bir sonuca ulaştırmak adına, tüm işlemlerin ay sonlarına değil, ay ortalarında gerçekleştiği varsayımını kullanıyoruz. Bu varsayım altında, endeks katsayısındaki iki aylık değişimin ortalamasını alarak, bu oranın dönem sonu katsayısı ile bölünmesiyle düzeltme katsayısı hesaplanır ve kullanılır. Bu yöntem, işlemlerin zamanlamasındaki farklılıkları dikkate alarak daha doğru bir düzeltme sağlamayı amaçlamaktadır.

                                                                                                   Dönem Sonu Endeksi
İki Aylık Değişimin Ortalamasına göre endeks =        ---------------------------------------------------
                                                                                   ( Bir önceki ayın endeksi+İlgili ayın fiyat endeksi)/2

 

 

 

05.04.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.