Melike Küllü
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
melikekullu@simurgdenetim.com.tr

TMS-BOBİ FRS İlkelerine Göre Enflasyon Muhasebesi- Sermaye Hesabının Düzeltilmesi

Sermaye hesabının düzeltilmesinde, sermayenin işletmeye konulduğu tarihler esas alınır. Sermaye taahhüt edilmişse, yani sermaye artışı sermaye taahhüdü yoluyla yapılmışsa, ilgili taahhüt ödemelerinin nakdi olarak ödendiği tarihten itibaren endekslemeye tabi tutulması gerekmektedir. Bu, taahhüt edilen sermayenin işletmeye ne zaman katıldığını doğru bir şekilde yansıtmak için önemlidir. Benzer şekilde, eğer sermaye artışı ayni olarak yapılmışsa, mülkiyetinin geçtiği tarihten itibaren endekslemeye tabi tutulmalıdır. Bu durumda, varlığın şirketin mülkiyetine geçtiği ve sermayeye katıldığı tarih esas alınarak sermaye hesaplarının güncellenmesi sağlanır.

Sermayeye geçmiş yıl karlarından, kar yedeklerinden ve dönem net karından ilaveler yapılmışsa, bu ilavelerin yapıldığı tarih endeks değerine göre düzeltme yapılır. Bu, ilgili özsermaye kalemlerinin sermayeye katılımının gerçekleştiği tarih esas alınarak hesaplanmasını sağlar. Eğer sermayeye ilave edilen özsermaye kalemlerinin düzeltilmesi gerekiyorsa, sermaye artırımının tescil tarihi veya sermaye artırımına mahsuben ödenen tutarların tahsil tarihleri esas alınacaktır. Bu, ilgili özsermaye kalemlerinin sermayeye katılımının ne zaman gerçekleştiğini doğru bir şekilde belirlemek için önemlidir.

Özetle, sermayeye ilave edilen özsermaye kalemlerinin düzeltilmesinde, ilgili işlemlerin gerçekleştiği tarihler esas alınır ve endeks değerine göre düzeltme yapılır. Bu prensipler, sermaye hesaplarının doğru bir şekilde güncellenmesini ve finansal tabloların doğru bilgi sağlamasını sağlar.

Sermaye hesaplarının doğru ve güvenilir bir şekilde yönetilmesini ve finansal tabloların doğru bilgi sağlamasını sağlar. Sermaye artışı işlemlerinin doğru bir şekilde muhasebeleştirilmesi ve sermaye hesaplarının düzeltilmesi, şirketin mali durumunun ve performansının doğru bir şekilde değerlendirilmesini sağlar.

Sermaye düzeltmesi ile ilgili bir başka durum, en son 2004 yılında gerçekleştirilen enflasyon düzeltmesinin devam eden etkileridir. Eğer 502 Sermaye Düzeltmesi Farkları hesapları sermayeye eklenmişse, sermaye hesabı 31 Aralık 2004 tarihine endekslenerek düzeltilir. Geçmişe dönük olarak sermayenin oluşum tarihlerini takip etmek ve tekrar bir düzeltme yapmak gerekli değildir.

Uygulama örneği:

Şirket, 2004 yılından önce kurulmuş olup, 31.12.2004 tarihi itibarıyla kuruluş sermayesi 20.000 TL, geçmiş yıllar karlarından sermaye arttırımı 356.160 TL’dir.

17.09.2008 tarihinde 23.840 TL daha sermayeye geçmiş yıl karlarından ilave edilmiş olup 31.12.2021 tarihi itibarıyla şirket sermayesi 400.000 TL’dir.

İlave açıklamalar:

• Düzeltme ilk defa 31.12.2021 tarihi itibarıyla yapılacaktır.
• Aralık 2021 enflasyon muhasebesi hesaplaması için Aralık 2021 tarihli endeks, sermaye kalemlerinin oluşma tarihlerindeki endekse bölünerek düzeltme katsayıları hesaplanmalıdır. Bu katsayılar her bir sermaye kalemi ile çarpılmalıdır.
• 2022-2023 yılları düzeltme katsayıları üzerinden tekrar hesaplanacaktır.
• Düzeltme katsayıları bulunurken enflasyonda varılacak dönem / en son endekslenen dönem olarak hesaplama yapılmalıdır.
• Sermaye hesabındaki enflasyondan kaynaklana artış 502 no’lu “Sermaye Düzeltmesi Farkları” hesabında raporlanır, “500 Sermaye” hesabının bakiyesi değiştirilmez.

31.12.2021 tarihi itibarıyla enflasyon muhasebesi uygulaması;

Endeksler:

Aralık 2021 Tüfe:	686,95
Aralık 2004 Tüfe	113,86
17.08.2008 Ağustos/ 2008	155,02

 

Nakit ödeme için:
Aralık 2021 endeks:	Aralık 2021/ 2004 aralık
Aralık 2021 endeks:	6,03329
Nakit ödeme:	20.000*6,03329
Nakit ödeme:	120.666

 

Geçmiş yıl karlarından sermayeye ilave:
31.12.2021 endeks:	Aralık 2021/ 2004 aralık
31.12.2021 endeks:	6,03329
Geçmiş yıl karlarından  sermayeye transfer:	356.160*6,03329
Geçmiş yıl karlarından  sermayeye transfer:	2.148.815
Aralık 2021 endeks:	Aralık 2021/ 2004 aralık
Aralık 2021 endeks:	6,03329
Eylül 2008'den  Aralık 2021’e endeksleme:	Aralık 2021/ 2008 Eylül
	686,95/155,02
Endeks:	4,43136
17.09.2008 sermayeye geçmiş yıl karlarından ilave:	23.840*4,43136
Geçmiş yıl karlarından sermayeye transfer:	105.644

 

	Nakit	Geçmiş yıllar karları	2021 endekslenmiş tutarlar	Düzeltme kaydı
31.12.2004	20.000		120.666	100.666
31.12.2004		356.160	2.148.815	1.792.655
17.09.2008		23.840	105.644	81.804
Toplam	20.000	380.000	2.375.125	1.975.125

----------------------------------------/----------------------------------------

570/ 580 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI/ ZARARLARI 1.975.125     

            502 SERMAYE DÜZELTME FARKLARI                 1.975.125

31.12.2021- Açılış Kaydı

----------------------------------------/----------------------------------------

31.12.2022 tarihi itibarıyla enflasyon muhasebesi uygulaması;

2022 Tüfe:	1.128,45
2021 Tüfe:	686,95
Dönem düzeltme katsayısı:	2022 TÜFE/ 2021 TÜFE
Dönem düzeltme katsayısı:	1,64270
Nakit ödeme için:
31.12.2022 düzeltme katsayısı:	Aralık 2022/ 2021 aralık
31.12.2022 düzeltme katsayısı:	1,64270
2021 endekslenmiş nakit tutar üzerinden hesaplama:	120.666*1,64270
Nakit ödeme:	198.217
Geçmiş yıl karlarının sermayeye ilave edildiği tutar:
31.12.2022 endeks:	Aralık 2022/ 2021 aralık
31.12.2021 endeks:	1,64270
Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi:
31.12.2004 ve 17.09.2008 tarihli geçmiş yıl karları	(2.148.815+105.644)
2022 endekslenmiş tutar üzerinden hesaplama:	2.254.459*1,64270
Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi:	3.703.391

 

	Nakit	Geçmiş yıllar karları	2021  endekslenmiş tutarlar	2022  endekslenmiş tutarlar	Fark
31.12.2004	20.000		120.666	198.217	77.551
31.12.2004		356.160	2.148.815	3.529.850	1.381.035
17.09.2008		23.840	105.644	173.540	67.897
Toplam	20.000	380.000	2.375.125	3.901.608	1.526.483

----------------------------------------/----------------------------------------

698 NET PARASAL POZİSYON KAZANÇ VEYA KAYIP 1.526.483        

                        502 SERMAYE DÜZELTMESİ FARKLARI          1.526.483

31.12.2022 enflasyon muhasebesi sermaye düzeltmesi farkları

----------------------------------------/----------------------------------------

31.12.2023 tarihi itibarıyla enflasyon muhasebesi uygulaması;

Nakit ödeme için:
2023 TÜFE:	1.859,38
31.12.2023 düzeltme katsayısı:	Aralık 2023/ 2022 aralık
	1.859,38/1.128,45
31.12.2023 düzeltme katsayısı:	1,64773
2022 endekslenmiş nakit tutar üzerinden hesaplama:	198.217*1,64773
Nakit ödeme:	326.608
Geçmiş yıl karlarının sermayeye ilave edildiği tutar:
31.12.2023 düzeltme katsayısı:	Aralık 2023/ 2022 aralık
31.12.2023 düzeltme katsayısı:	1,64773
Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi:
2022 endekslenmiş tutar üzerinden hesaplama:	3.703.391*1,64773
Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi	6.102.185

 

	Nakit	Geçmiş yıllar karları	2021 endekslenmiş tutarlar	2022 endekslenmiş tutarlar	2023 endekslenmiş tutarlar	Fark
31.12.2004	20.000		120.666	198.217	326.608	128.391
31.12.2004		356.160	2.148.815	3.529.850	5.816.237	2.286.387
17.09.2008		23.840	105.644	173.540	285.948	112.407
Toplam	20.000	380.000	2.375.125	3.901.608	6.428.793	2.527.185

----------------------------------------/----------------------------------------

698 NET PARASAL POZİSYON KAZANÇ VEYA KAYIP 2.527.185

                        502 SERMAYE DÜZELTMESİ FARKLARI          2.527.185

31.12.2023 enflasyon muhasebesi sermaye düzeltmesi farkları

----------------------------------------/----------------------------------------

Özet Tablo:

	SERMAYE DÜZELTME FARKLARI
Sermaye	2021 yılı enflasyon		2022 yılı enflasyon	2023 yılı enflasyon		Toplam değer
400.000	1.975.125		1.526.483	2.527.185		6.428.793

 

		31.12.2023	31.12.2022	31.12.2021
500 SERMAYE		400.000	400.000	400.000
502 SERMAYE DÜZELTME FARKLARI		6.028.793	3.501.608	1.975.125
502.1 2021 yılı sermaye düzeltme farkları		1.975.125	1.975.125	1.975.125
502.2 2022 yılı sermaye düzeltme farkları		1.526.483	1.526.483	--
502.3 2023 yılı sermaye düzeltme farkları		2.527.185	--	--
Toplam		6.428.793	3.901.608	2.375.125

28.03.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.