Melek Öz
Gelir Uzmanı
armonimelek@gmail.com

Ödeme Hizmetlerinin Vergilendirilmesi

Türkiye’de bilişim ve iletişim teknolojileri alanında yaşanan gelişmeler ışığında, kâğıt para ve diğer kâğıt bazlı ödeme araçları yerine otomatik ödemeler ve elektronik ödeme araçlarına hızlı bir geçiş yaşanmıştır.

2013 yılında yürürlüğe giren 6493 sayılı “ Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun”(6493 Sayılı Kanun) ile ülkemiz mevzuatında “Ödeme kuruluşu” ve “Elektronik Para Kuruluşu” gibi kavramlar yer almıştır.

2020 yılına kadar ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları olarak faaliyet göstermek isteyen kuruluşlar BDDK’den izin alırken, 1 Ocak 2020 itibariyle ödeme kuruluşu ya da elektronik para kuruluşu olarak faaliyet göstermek isteyenlerin ve Merkez Bankasından faaliyet izni alması gerekmektedir.

Ödeme hizmetleri “üç veya daha fazla katılımcı arasındaki transfer emirlerinden kaynaklanan fon aktarımlarının gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla yapılan takas ve mutabakat işlemleri için gerekli altyapıyı sunan ve ortak kuralları olan yapı” şeklinde tanımlanmıştır (6493 Sayılı Kanun, madde 1).

Elektronik para “elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, bu Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değer” olarak tanımlanmıştır (6493 Sayılı Kanun, madde 1).

6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun uyarınca Merkez Bankasından alınan faaliyet izni ile faaliyet gösteren elektronik para ve ödeme kuruluşları ile bu kuruluşların şube veya temsilcilerince yapılan ödeme hizmetlerinin 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen banka muamele ve hizmetlerinden olduğundan, bu işlemleri anılan maddenin üçüncü fıkrasına göre esas iştigal konusu olarak yapan elektronik para ve ödeme kuruluşlarının banker kapsamında Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) mükellefiyeti doğmaktadır.

Ödeme Hizmetleri ve Vergilendirilmesi

1. Sanal POS hizmetleri: 6493 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında gerçekleştirilen sanal POS hizmetinde ödeme kuruluşu tarafından lehe alınan paralar üzerinden BSMV hesaplanması gerekmektedir.

Örnek: Bay (A), ödeme kuruluşu ile anlaşmalı bir alışveriş mağazasından 200 TL tutarında bir mal almıştır. Bu işlem nedeniyle ödeme kuruluşu alışveriş mağazasına verdiği sanal POS hizmeti nedeniyle bu mağazadan 10 TL komisyon tahsil etmiştir. Bu tutarın 6 TL'sini verdiği hizmetten dolayı Bay (A)'nın POS bankasına komisyon olarak aktarmıştır. Ödeme kuruluşunun lehe aldığı 4 TL üzerinden BSMV hesaplaması, POS bankasının da ödeme kuruluşunca kendisine aktarılan 6 TL üzerinden BSMV hesaplayarak vergiyi ödemesi gerekmektedir.

2. Elektronik para ihracı: 6493 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında işlem yapan elektronik para kuruluşunun ödeme hizmeti kullanıcısıyla yapmış olduğu anlaşma uyarınca tahsil ettiği komisyon tutarları üzerinden BSMV hesaplanması gerekmektedir.

Örnek: Bay (A), elektronik para kuruluşu ile anlaşmalı bir alışveriş mağazasının internet sitesinden 200 TL tutarında bir mal almış olup, bu işlem nedeniyle elektronik para kuruluşu söz konusu mağazadan 10 TL komisyon tahsil etmiştir. Elektronik para kuruluşu tarafından bu işlem için tahsil edilen 10 TL tutarındaki komisyon üzerinden BSMV hesaplanacaktır.

3. Para havalesi hizmetleri: 6493 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında gerçekleştirilen ve işleme ilişkin komisyon tutarının gönderenden tahsil edildiği ödeme hizmetine ilişkin;

 Türkiye'den yurt dışına doğrudan kendisine bağlı şubeler aracılığıyla yapılacak para havalesi işlemlerinde, ödeme kuruluşunun şubelerinin tahsil ettiği komisyon tutarının tamamı üzerinden ödeme kuruluşu tarafından BSMV hesaplanacaktır.

Örnek: Bay (C), yurt dışında yaşayan oğluna ödeme kuruluşunun şubesi aracılığıyla 1.000 TL göndermiş, şube bu işlem için ayrıca 10 TL komisyon tahsil etmiştir. Buna göre, şubenin tahsil ettiği 10 TL üzerinden ödeme kuruluşunca BSMV hesaplanacaktır.

Dikkat edilmesi gereken husus, Türkiye'den yurt dışına yapılacak para havalesi işlemlerinde, işleme aracılık eden temsilcinin BSMV mükellefi olan bir kişi olması halinde; yurt içindeki temsilcinin kendi payına düşen komisyon tutarı üzerinden, ödeme kuruluşunun ise yurt içindeki temsilcinin kendi payına düşen komisyonu kestikten sonra kendisine aktarılan komisyon tutarı üzerinden BSMV hesaplanması gerekmektedir.

4. Mobil ödeme hizmetleri: 6493 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında gerçekleştirilen elektronik haberleşme hizmetleri aracılığıyla sunulan mobil ödeme hizmetlerinde ödeme kuruluşlarınca lehe alınan paralar üzerinden BSMV hesaplanması gerekmektedir.

Burada önemli nokta ise, komisyon tutarının bir kısmının ödeme kuruluşunca başka bir kuruluşa aktarılması halinde söz konusu tutar lehe alınan paranın hesabında işlem maliyeti olarak dikkate alınabilir.

Örnek: Bay (E), bir alışveriş mağazasının internet sayfası üzerinden mobil ödeme seçeneği ile 100 TL tutarında bir mal almıştır.

Ödeme kuruluşu alışveriş mağazası ile yaptığı anlaşma uyarınca alışveriş mağazasından mal satışına ilişkin aracılık hizmeti nedeniyle 5 TL komisyon kesmiştir.

Kalan 95 TL'yi alışveriş mağazasının hesabına aktarmıştır.

Buna göre, ödeme kuruluşunun lehe aldığı 5 TL üzerinden BSMV hesaplayacaktır.

5. Fatura ödemelerine aracılık hizmetleri: 6493 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında gerçekleştirilen fatura ödemelerine aracılık hizmetlerinde ödeme kuruluşlarınca fatura ödemesini yapandan ve/veya faturaya bağlı alacağını tahsil edenden lehe alınan tutar üzerinden BSMV hesaplanması gerekecektir.

Burada önemli nokta ise, işleme aracılık eden temsilcinin BSMV mükellefi olmayan bir kişi olması halinde temsilci tarafından kendi payına düşen komisyon tutarı üzerinden KDV hesaplanması gerekecektir. Ödeme kuruluşunun ise temsilci tarafından kendisine aktarılan komisyon tutarı üzerinden BSMV hesaplayacaktır.

Örnek: Ödeme kuruluşunun temsilcisi (Y) A.Ş. tarafından 500 TL tutarında fatura tahsilatı için fatura bedeli ve buna ilişkin 3 TL komisyon alınmıştır. Tahsil edilen komisyon tutarının 2 TL'si ödeme kuruluşuna aktarılmıştır. Burada vergilendirilmesi şu şekilde;

Ödeme kuruluşu tarafından 2 TL üzerinden BSMV hesaplayacaktır.

(Y) A.Ş. tarafından da toplam komisyon tutarı içindeki kendi payına düşen komisyon tutarı olan 1 TL üzerinden KDV hesaplayacaktır.

Ödeme hizmetlerinde, elektronik para ve ödeme kuruluşları tarafından lehe alınan paranın BSMV hesaplanması ve ödenmesi gerekmektedir.

BSMV’nin vergilendirme dönemi takvim yılının her ayı olarak belirlenmiştir. Mükellefler takvim yılının birer aylık dönemlerinde vergiye tabi işlemlerinde beyannamede bulunurlar. Bu ilgili aya ait beyannameyi ise ertesi ayın 15 inci günü akşamına kadar beyan etmesi aynı gün içerisinde ise ödemeyi yapması gerekmektedir.

Kaynaklar

 Resmi Gazete (6493 Sayılı Kanun), (2013), Ödeme ve Menkul Kıymet Mutakabat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun. 27 Haziran 2013.

Resmi Gazete(6802 Sayılı Kanun), (1956), Gider Vergiler Kanunu. 13 Temmuz 1956.

Resmi Gazete(Seri No:91),(2017), 91 Seri No.lu Gider Vergileri Genel Tebliği. 13 Mart 2017

ÖZ, M. (2021). Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşlarının Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Karşılığı Durumu. Vergi Dünyası Dergisi, 1(477), 6 - 14.

03.03.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.