Melek Öz
Gelir Uzmanı
armonimelek@gmail.com

Pos Sistemleri ve Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi

Ödeme sistemlerinin gelişimi ile birlikte finansal teknoloji sektörünün ne denli hızlı bir dönüşüm içinde olması bu sektörü yakından takip etmek önemli hale gelmiştir. Özellikle POS sistemlerinde uçtan uca işletme süreçlerini yöneten akıllı POS sistemleri ile inanılmaz bir ilerleme kayıt edilmiştir.

POS cihazlarının artık yalnızca ödeme almakla sınırlı olmadığını; aynı zamanda stok takibi, müşteri yönetimi, veri analizi ve hatta operasyonel karar alma süreçlerini kolaylaştırdığını gördükçe, bu teknolojilerin işletmelerin omurgası haline gelmiştir. Dijital cüzdanlar, temassız ödemeler ve SoftPOS gibi yenilikler, artık yalnızca büyük şirketlerin değil, küçük işletmelerin bile faydalanabileceği çözümler sunmaktadır.

Ödeme sistemlerindeki dönüşüm yalnızca teknolojiyle sınırlı kalmadı; aynı zamanda düzenleyici çerçevenin de yıllar içinde sürekli yenilendiği görülmektedir. Ülkemizde 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, ödeme kaydedici cihazların yasal altyapısını oluşturmaktadır. Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 426 ve VUK 507 gibi düzenlemeleri ile birlikte ödeme kaydedici cihazların teknolojik olarak yenilenmesini ve mali verilerin dijitalleştirilmesini zorunlu hale gelmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) kayıt dışılıkla mücadele kapsamında yasal altyapısını ve internet üzerinden veri iletimini takip etmektedir. Mevzuatsal gelişmeler ile birlikte işletmelerin dijital ödeme çözümlerine geçişini hızlandırırken, vergi uyumu ve operasyonel şeffaflık konularında yardımcı olmaktadır.

POS cihazı, ağırlıklı olarak mağaza, dükkân gibi fiziksel bir konumda satın alınan ürün ya da hizmet için banka ve kredi kartlarıyla yapılan ödemelerin satış noktasında tahsil edildiği cihazlara -adı üzerinde- “Point of Sale” (Satış Noktasında) tabirinin kısaltmasını ifade edilmektedir.

POS çeşitleri;

(MASAÜSTÜ) POS TERMİNALİ: Masaüstü POS terminali, işletmelerin tahsilat gerçekleştirdiği kasa noktalarında bir prize veya güç kaynağına kablo ile bağlı olarak çalışan ve bu şekilde sabit konumda kullanılan ödeme alma cihazıdır.

YAZAR KASA POS: Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar (ÖKC) sınıfı kapsamında değerlendirilen bu terminaller, yazar kasa olarak bilinen klasik ödeme kaydedici cihazlar ile alışverişlerde bankacılık kartları için kullanılan POS cihazlarının özelliklerini bir arada barındırmaktadır. Yazar Kasa POS” adıyla bütünleşik tek bir cihaz formunda kullanılmasına olanak tanımıştır.

MOBİL POS: POS terminallerinin sabit değil de farklı noktalarda kullanılabilmek üzere taşınabilir olan türlerine mobil POS ismi verilmektedir. Bir telekomünikasyon operatörü kanalıyla tedarik edilen SIM kart kullanımını gerektiren bu cihazlar, internete mobil telefonlar gibi bu kart üzerinden erişmeyi sağlamaktadır.

ANDROID POS: Android POS sistemi, esas itibarıyla Android işletim sistemiyle entegre çalışabilen bir satış noktası yazılımıdır. Uygulama genellikle akıllı telefon veya tabletteki Google Play uygulama mağazasından indirilebilir. Standart bir POS cihazından çok daha fazla işlev ve özellik barındırabilen bu taşınabilir el terminalleriyle kredi/banka kartı kullanımıyla temassız, manyetik veya çipli ödeme almanın yanı sıra anlaşmalı banka ve ödeme kuruluşlarıyla QR kod üzerinden de tahsilat yapılabilir. Ödeme almanın haricinde satışlar görüntülenebilir, stok takibi yapılabilmektedir.

SOFTPOS: NFC (Yakın Alan İletişimi) özelliğine sahip bir akıllı telefon veya tableti belirli bir yazılım kurulumuyla ve ek bir donanıma ihtiyaç duymadan ödeme işlemlerinin kabulü ve güvenle işlenmesi amacıyla sertifikalı bir ödeme terminaline dönüştürme teknolojisinin genel adıdır. Bir diğer deyişle, SoftPOS teknolojisi akıllı cihazları güvenli ödeme terminallerine dönüştürmektedir.

SANAL POS: Bir fiziki mağazadan yüz yüze değil de internet üzerinden yapılan alışverişlerde fiziki POS cihazlarının yerine kullanılabilen sistemler sanal POS olarak anılır. Ortada fiziki bir POS cihazının bulunmadığı sanal POS’lar, çoğunlukla e-ticarette uzaktan ödeme almak üzere işlev görülmektedir.

Gelişen teknoloji ile birlikte POS cihazları sadece ödeme cihazları olmaktan çıkmıştır. Bugün artık POS sistemleri perakendecilerin tüm iş süreçlerini yönetmelerine olanak tanıyan uçtan uca bir platform sunmaktadır. Bu anlamda. ERP (Kurumsal Kaynak Planlaması), günlük satış süreçlerindeki iş akışlarını basitleştirip kolaylaştırdıkları gibi önemli satış verilerinin takip etmek, ayrıca muhasebe ve raporlama gibi işlemleri aynı platformdan olanak sağlamaktadır.

Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi

1 Haziran 2019 tarihli ve 30791 Sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 507 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi) 01/09/2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bankalar, elektronik para kuruluşları, ödeme kuruluşlarınca sunulan yeni teknolojik gelişmelere uygun, kullanımı kolay ve mobilitesi yüksek ve fiziksel/klasik tahsilat araçları (fiziki POS cihazları) gerektirmeyen daha düşük maliyetli çözümler uygulamada ortaya çıkmaya başlamaktadır. Bu kapsamda, mal ve hizmetlerin satışına yönelik işlemlerle buna yönelik tahsilatların güvenliğinin ve belge düzeninin sağlanması son derece önemlidir. Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi (GMÖEBYS), finans kuruluşları ya da ÖKC üreticileri ile birlikte özel entegratör kuruluşlar tarafından 507 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinde belirtilen usul ve esaslara uygun gerçekleştirilen satış, ödeme/tahsilat işlemleri ile bu işlemlere ilişkin mali belgelerin elektronik belge olarak oluşturulması, iletilmesi, muhafaza ve ibraz edilmesi süreçlerine ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından izin verilen sistemdir. Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi için önemli olan Güvenli Mali Uygulaması (GMU), GMÖEBYS kapsamında yapılan tüm işlemlerin güvenli bir şekilde başlamasını ve güvenli bir şekilde sonlanmasını sağlayan ve ayrıca diğer uygulamaların bağlı olarak çalıştığı merkezi sistem ve uç nokta yazılımlarının tamamını içeren ana uygulaması şekilde tanımlamıştır.

GMÖEBYS için diğer önemli olan işletici kuruluşlardır. İşletici Kuruluş, 507 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinde tanımlanan Finans Kuruluşu veya Ödeme Kaydedici Cihaz Üreticilerinden, sistemi işletmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığınca yetkilendirilen ve Sistemin işletilmesi nedeniyle Bakanlık, Gelir İdaresi Başkanlığı ve sistem kapsamındaki hizmetlerden yararlananlara karşı asli sorumlu olan kuruluşlardır.

Gelir İdaresi Başkanlığı(GİB), VUK 507 sayılı tebliği ile tariflenen ve Anroid tabanlı POS cihazlarının önünü açan bu yöntem “Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Mükellefleri” tarafından kullanılabilmektedir. Güvenli Mobil Ödeme Sistemi ile Sertifikalı/ Sertifikasız çözümler sunmaktadır.

Sertifikalı Çözümler: GİB tarafından yetkilendirilmiş İşletici Kuruluşların geliştirdiği ve yine GİB onayına sunduğu (PCI ve EMV sertifikaları bulunan) cihaz ile uygulamadan (Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi) oluşan çözümler. Örneğin Android işletim sistemi üzerine yazılmış, e-dönüşüm uygulamaları ile entegre satış ve EFT-POS uygulamaları bu tür çözümlerdir

Sertifikasız Çözümler: Donanım bağımlılığı içermeyen SoftPOS, SanalPOS gibi çözümlerdir.

Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemine aktif başvuru / iptal aşamalar;

1. https://dijital.gib.gov.tr adresine giriş yapılmalı,
2. Dijital Vergi Dairesi üzerinde Dilekçelerim menüsünde yer alan Yeni Dilekçe Oluştur butonu ile Dilekçe Türleri Tablosunda GMUS(GMÖEBYS Başvuru/ İptal Dilekçesi) satırında yer alan İşlem Başlat buton ile işlemleriniz yapabilirsiniz.

507 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında  Gelir İdaresi Başkanlığından “İŞLETİCİ KURULUŞ İZNİ” alan kurumlar;

1. Akbank Türk A.Ş.
2. Hugin Ödeme Sistemleri A.Ş.
3. Mikrosaray Mikrobilgisayar Paz. Ve Tic. A.Ş.
4. Ödeal Ödeme Kuruluşu A.Ş.
5. Pavo Finansal Teknoloji Çözümleri A.Ş.
6. Paygo Finansal Teknoloji Hizmetleri A.Ş.
7. Protel Bilgisayar A.Ş.
8. Token Finansal Teknolojiler A.Ş.
9. Turkcell Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.
10. Türkiye İş Bankası A.Ş.
11. Wordline Ödeme Sistem Çözümleri A.Ş.
12. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.

Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sisteminden faydalanmak isteyenler “İŞLETİCİ KURULUŞ İZNİ” olan işletici kuruluşları seçebilirler.

Sistemin Faydaları;

• Ödeme Kaydedici Cihaz kullanma mecburiyetleri bulunmamaktadır.
• Tek noktadan sağlanan yönetim kolaylığı sayesinde tek bir cihaz ya da aplikasyon ile satış, ödeme ve belge düzenleme işlemlerini yapabilirler.
• ÖKC, POS vb. cihazlara bağımlılığı ortadan kaldırmaktadır. 
• Tüm satışlarını e-Belge ile belgelendirebilecekleri için kağıt belge bastırma ve bulundurma mecburiyetleri bulunmamaktadır.
• e-Belge uygulamalarına mali mühür ya da e-İmza sahibi olmadan da dahil olabileceklerinden ayrıca bu maliyetlerle de karşılaşmayacaklardır.
• E-Belge uygulamalarına daha önce dahil olan mükellefler GMÖEBYS kapsamında var olan e-imza veya mali mühürlerini sistem kapsamında kullanabileceklerdir.
• Mal teslimi veya hizmet ifasında bulunduklarında düzenleyecekleri elektronik belgeleri muhataplarına elektronik ortamda iletebileceklerdir. 
• 500 TL tutara kadar düzenleyecekleri e-Arşiv Faturalarla ilgili olarak nihai tüketicinin adını yazmak zorunluluğu bulunmamaktadır. 

Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi, mükelleflerin iş süreçlerini, ödeme ve tahsilat süreçlerini, düzenlemekte oldukları belgelerin oluşturulmasında, iletilmesinde ve muhafazasında verimlilik, maliyet avantajı, işlem kolaylığı ve konforu, etkin analiz ve denetim gibi birçok kolaylık sağlamaktadır.

Kaynaklar

https://ebelge.gib.gov.tr/gmoebysmevzuat.html

https://ebelge.gib.gov.tr/gmoebysisleticikuruluslistesi.html

Güvenli Mobil Ödeme Ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi Başvuru Kılavuzu

Güvenli Mobil Ödeme Ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi Başvuru, İzin, Onay ve Denetim Süreçleri Kılavuzu

GT İnovasyon, POS Sistemlerinin Evrimi ve Yatırım Önerileri(Ocak 2025)

25.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.