Mehmet Uğur Yavuz
Sosyal Güvenlik Denetmeni
m.uguryavuz@gmail.com

İş Yerinin Bildirilme Yükümlülüğü

İş yerleriyle ilgili olarak iş kanunlarınca getirilen en temel yükümlülük bildirim yükümlülüğüdür. 4857 sayılı kanun 3. Maddesinde, “İş kanunu kapsamına giren nitelikte bir işyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren veya herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve işyerini kapatan işveren, işyerinin unvan ve adresini, çalıştırılan işçi sayısını, çalışma konusunu, işin başlama veya bitme gününü, kendi adını ve soyadını yahut unvanını, adresini, varsa işveren vekili veya vekillerinin adı, soyadı ve adreslerini bir ay içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır.[1]” hükmüne yer vermiştir. Burada geçen bölge müdürlüğü ifadesiyle kastedilen” Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü”[2]dür.

5510 sayılı Kanuna göre de işyerinin bildirilme yükümlülüğü işverene aittir. İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür.[3]

Bu noktada; İşveren hangi hallerde işyeriyle ilgili bildirimde bulunmalıdır? Bu yükümlülüklerin yerine getirilmesinde işverenlere tanınan kolaylıklar ve yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda karşılaşılacak yaptırımlar nelerdir? Sorularına cevaplar arayacağız.

İŞ YERİYLE İLGİLİ BİLDİRİM ZORUNLULUĞU OLAN HALLER

5510 SAYILI KANUNDAN KAYNAKLI BİLDİRİMLER

 Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi şirketlerin;

-nevilerinin değişmesi,

-birleşmesi veya

-diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini;

Adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden on gün içinde, işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmek zorundadır. İşyerinin;

- faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi,

-sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde,

İşyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde, işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür.

İşyerinin aynı il sınırları içinde Kurumun diğer bir ünitesinin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, adres değişikliğinin yazı ile bildirilmesi yeterlidir.

4857 SAYILI KANUNDAN KAYNAKLI BİLDİRİMLER

İş kanunu kapsamına giren nitelikte bir işyerini;

-kuran,

-her ne suretle olursa olsun devralan,

-çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren veya herhangi bir sebeple

-faaliyetine son veren ve işyerini kapatan işveren, işyerinin unvan ve adresini, çalıştırılan işçi sayısını, çalışma konusunu, işin başlama veya bitme gününü, kendi adını ve soyadını yahut unvanını, adresini, varsa işveren vekili veya vekillerinin adı, soyadı ve adreslerini bir ay içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır

İŞ YERİNİN BİLDİRİLME YÜKÜMLÜLÜĞÜNE DAİR BAZI KOLAYLIKLAR

Kanun koyucu iş hayatının akışında iş verenlerin birden fazla kurumla muhatap olmadan bildirim yükümlülüğünden kurtulabilmesi adına bazı düzenlemelere gitmiş ve “Sosyal Güvenlik Kurumuna Yapılan Sigortalı Ve İşyeri Bildirimlerinin Bazı Kurumlara Yapılması Gereken Bildirimler Yerine Geçmesine Dair Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik” ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 8 inci, 9 uncu ve 11 inci maddelerine göre işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan sigortalı ve işyerleri bildirimlerinin; 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi, 5/5/1983 tarihli ve 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 62 nci maddesi, 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesi ve 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 3 üncü maddesi hükümleri uyarınca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile ilgili bölge müdürlüklerine ve Türkiye İş Kurumuna yapılması gereken bildirimlerin yerine geçmesine imkan tanımıştır. Böylelikle İşverenler tarafından veya ticaret sicili memurluklarınca Kanunun 11 inci maddesi uyarınca işyerlerine ilişkin Kuruma yapılan bildirimler, 4857 sayılı İş Kanununun 3 üncü ve 5953 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca Bakanlığın ilgili bölge müdürlüklerine yapılması gereken bildirimler yerine geçer. Ayrıca işyerinin miras yoluyla intikali halinde, mirasçıları tarafından ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde Kuruma bildirim yapıldığı takdirde, bu maddenin birinci fıkrasına göre ilgili Kurumlara da süresi içinde bildirim yapılmış sayılır. 5510 Sayılı Kanunun 11. Maddesinde geçen “Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri Kuruma yapılmış sayılır.” İbaresi de yine kolaylaştırıcı bir hüküm olarak değerlendirilmelidir.

İŞ YERİNİN BİLDİRİLME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMEMESİ DURUMUNDA KARŞILAŞILACAK İDARİ PARA CEZALARI

5510 SAYILI KANUNDAN KAYNAKLI İDARİ PARA CEZALARI

İster ilk defa tescil edilecek olsun isterse işyerinin devri, intikali veya faaliyette bulunduğu adresten bir başka ildeki adrese nakil edilmesi yada işyerlerini birleşmesi, nevilerinin değişmesi, diğer bir şirkete katılması ile adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması suretiyle olsun, işyeri bildirgesinin yasal verilmesi gereken sürelerde Kuruma verilmemesi nedeniyle de aşağıda açıklanan usullerle idari para cezası uygulanır.[4]  

Elbette işyeri bildirgesinin verilmemesi nedeniyle idari para cezası uygulanmış olması belgenin Kuruma verilmesi yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacaktır

5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen bildirgeyi, Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya 5510 sayılı Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenlere 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendine göre aşağıda belirtilen tutarlarda idari para cezası uygulanır.

-Kamu idareleri ile bilânço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar

için asgari ücretin üç katı tutarında,

-Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,

-Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında,

idari para cezası uygulanır.

Ancak işyeri bildirgesinin verilmediğinin mahkeme kararından, kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitlerden veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden ya da kamu idarelerinden alınan belgelerden tespit edilmemesi koşulu ile işyeri bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve uygulanacak idari para cezasının tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, idari para cezaları defter türüne göre uygulanan cezalarının dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır. Ayrıca şirketin kuruluşu aşamasında işyerinde işçi çalıştırılmaya başlanıldığına dair işveren bildirimi üzerine yapılan bu bildirimi Kurumun ilgili ünitesine göndermeyen ticaret sicil memurluğu hakkında da fiil tarihindeki asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.

4857 SAYILI KANUNDAN KAYNAKLI İDARİ PARA CEZALARI

4857 Sayılı İş Kanunun 98. Maddesi uyarınca; Kanunun 3 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkralarındaki işyeri bildirme yükümlülüğüne aykırı davranan işveren veya işveren vekiline, çalıştırılan her işçi için yüz Yeni Türk Lirası, (…)  3 üncü maddesinin ikinci fıkrasındaki işyerini muvazaalı olarak bildiren asıl işveren ile alt işveren veya vekillerine ayrı ayrı on bin Yeni Türk Lirası idari para cezası verilir.

Bu para cezasının kesinleşmesinden sonra bildirim yükümlülüğüne aykırılığın sürmesi halinde takip eden her ay için aynı miktar ceza uygulanır.

---

[1] İŞ KANUNU, http://www.iskanunu.com/images/dokuman/4857-sayili-is-kanunu-guncel-tam-metin-2014.pdf

[2] SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA YAPILAN SİGORTALI VE İŞYERİ BİLDİRİMLERİNİN BAZI KURUMLARA YAPILMASI GEREKEN BİLDİRİMLER YERİNE GEÇMESİNE DAİR USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 21.07.2009 Resmi Sayısı: 27295

[3]Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf

[4] Murat ÖZDAMAR, Erden ÇAKAR,SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNDA İŞYERİ KAVRAMI VE İŞYERİNİN KURUMA BİLDİRİLMESİ, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/117malicozum/25_muratozdamar.pdf

03.02.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.