İş sözleşmesi hem işçi hem de işverene sürekli olarak borç yükleyen bir özel hukuk sözleşmesidir. Sözleşmenin taraflarından herhangi birinin iş akdini bozmak istemesi yani iş ilişkisini sona erdirmesi de her zaman mümkündür. İşte “İhbar Tazminatı” iş sözleşmesini sonlandırmak isteyen tarafın uymakla yükümlü olduğu bildirim sürelerine uymadığında karşı tarafa ödediği bir tazminattır. İş sözleşmesi işçi veya işveren tarafından sonlandırılırken işçinin işyerindeki kıdemine göre, ya belli bir süre önceden bildirimde bulunulması ya da bu süreye ait ücretin diğer tarafa peşin olarak ödenmesi gerekmektedir.
İş ilişkisinin sona erdirilmesinde fesih bildiriminde bulunulması açısından iş sözleşmesinin niteliği çok etkili değildir. Söz gelimi işçinin; tam süreli, kısmi süreli olarak ya da çağrı üzerine çalışması durumlarında dahi kendisine fesih bildirim süresi tanınması zorunludur. Öte yandan fesih bildiriminin açık ve belirgin biçimde yapılması zaruridir. Bundan dolayı kural olarak şarta bağlı fesih bildirimi geçerli olmaz.
İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir nedeni olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. İş sözleşmesinin haklı fesih kapsamı dışında tek taraflı sona erdirilmiş olması durumunda ve usulüne uygun olarak ihbar süresi tanınmamış olması halinde ihbar tazminatı hayat bulur.
Hizmet Süresi |
Bildirim Süresi |
İhbar Tazminatı Tutarı |
6 aydan az |
2 hafta |
2 Haftalık Ücret |
6 aydan 1,5 yıla kadar |
4 hafta |
4 Haftalık Ücret |
1,5 yıldan 3 yıla kadar
|
6 hafta |
6 Haftalık Ücret |
3 yıldan fazla
|
8 hafta |
8 haftalık Ücret |
İhbar tazminatı tabloda belirtildiği üzere çalışma süresine göre değişiklik göstermektedir. Bildirim süreleri taraflarca bildirim süreleri ortadan kaldırılamaz ya da azaltılamaz. Ancak, taraflar bildirim sürelerini sözleşme ile arttırabilirler. Bu bakımdan 4857 Sayılı Kanun’da ihbar tazminatı için bir tavan belirtilmemiştir.
Yargı kararlarında ise ihbar tazminatına ilişkin üst sınırın hâkim tarafından belirlenmesi gerektiği üzerinde durulmaktadır. Yargıtay ihbar tazminatına ilişkin kararlarında üst sınırın en çok ihbar ve kötü niyet tazminatlarının toplamı kadar olabileceğini belirtmektedir[1].
Yargıtay içtihatlarına göre ihbar tazminatının tavanı, yasal ihbar tazminatına ve kötü niyet tazminatının eklenmesiyle oluşacak miktarı geçmemelidir. Bilindiği üzere kötü niyet tazminatı, ihbar tazminatının üç katıdır. Buna göre 3 yıldan fazla süreyle çalışan bir işçinin sözleşmesi feshedildiğinde, yasal ihbar tazminatı olan 8 haftalık miktara hak kazanır. Aynı işçi için hesaplanacak kötü niyet tazminatı ise ihbar tazminatını üç katı yani (8 hafta x 3=) 24 hafta olacaktır. Son tahlilde örnekteki işçimiz için ihbar tazminatı tavanı 8 hafta + 24 hafta = 32 haftalık ücret olmalıdır.
[1] Yrg. 9. HD.’nin, 21.03.2006 tarih ve E. 2006/109, K. 2006/ 7052 sayılı; Yrg. 9. HD.’nin, 14.07.2008 tarih ve E. 2007/ 24490, K. 2008/ 20203 sayılı; Yrg 9. HD.’nin, 12.03.2009 tarih ve E. 2007/41150, K. 2009/6661sayılı Kararları.
07.11.2019
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.