Mehmet Uğur Yavuz
Sosyal Güvenlik Denetmeni
m.uguryavuz@gmail.com

Yemek Kuponları ve Yardım Kartları SGK Primine Tabi Olmaz

Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz. 5510 Sayılı Kanun ücretlerin sosyal güvenlik yükümlülükleriyle ilgisini kurduğu 80. Maddesinde yukarıda sayılanları ücretten ayrı değerlendirmiş ve prime esas kazançtan istisna tutmuştur. Ancak burada bazı ödemeler tamamıyla istisnaya konu edilirken bazı başka ödemeler ise kısmen prime esas kazançtan ari kılınmıştır. Konumuz açısından ele alacak olursak yemek için nakden ödenen tutarlar kısmi istisnaya konuyken, ayni olarak yapılan yardımlar bütünüyle prime esas kazancın dışında bırakılmıştır.

Yemek yardımının yemek kuponları şeklinde verilmesi en başından beri tartışma konusuydu. Daha 2006 yılında yazılmış bir yazıda “Yemek çekleri üye işletmelerde para yerine kabul edilmektedir. Yemek çekleri hamiline yazılıdır ve yalnızca yemek bedeli olarak değil, üye işletmenin ürün miktarı ve gıda, temizlik vs. maddeleri de kapsaması halinde bu neviden ihtiyaçları için de kullanılmaktadır. Hatta bazen belli bir indirimle para ile takas edildiği dahi görülmektedir. Bu hali ile yemek çekleri paranın sağladığı pek çok fonksiyonu yerine getirmektedir. Dolayısıyla personele dağıtıldığında ücretin bir parçası haline gelmektedir ve ayni yardım değildir. Yemek çeklerinin ücret tediye bordrosuna yansıtılmaması prim hesabında dikkate alınmama sonucunu doğuramaz. Tüm bunların sonucu olarak da yemek parası olarak değerlendirilip, istisna tutar dışında kalan meblağın sigorta primine esas kazancın hesabında dikkate alınması gerekmektedir[1]” denilmiş ve pek çok işletme bu doğrultuda işlem yapa gelmiştir.

Öte yandan SGK tarafından yayınlanan İşveren Uygulama Tebliği “ sigortalılara ay içinde yemek parası olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından (örneğin yemek kuponu karşılığında) gerek işyerinde, gerekse işyerinin dışında yemek verilmesi halinde, işverenlerce bu firma veya şahıslara fatura karşılığında yemek bedeli olarak ödenen fatura bedelleri prime esas kazanca dahil edilmeyecektir” diyerek tartışmayı nihayete erdirmiştir. Ancak hızla gelişen teknoloji yemek kuponu uygulamasını geride bırakmış ve işverenler çalışanlarına kredi yüklü kartlar vermeye başlamışlardır. Amaç dışı kullanımın denetlenmesini oldukça güç hale getiren yeni uygulamalardan sonra ayni-nakdi ayrımı iyiden iyiye ince bir çizgi haline gelmiştir[2].

Konuyla ilgili SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünce, işverenin talebi üzerine 31.07.2014 tarihli yazısında; “…alışveriş hediye çeklerinin hamiline üzerinde yazılı tutar kadar alışveriş yapma imkanı sağlayan bir ödeme aracı olduğu, bu çeklerin, işçilere gördükleri işe karşılık olmaksızın, belli ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak işveren tarafından yardım amaçlı verildiği ve sadece  ayakkabı, giyim, erzak vb. gibi çekte belirtilen ihtiyaca karşılık çek hamiline alışveriş yapma imkanı sağladığı, dolayısıyla ücret yada ücret niteliğinde kazanç kavramı içinde yer almadığından, alışveriş/hediye çeklerinin prime esas kazanca dahil edilmemesi gerekmektedir…” görüşünü belirtilmiştir. Yine SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü, işverenin talebi üzerine düzenlediği 07.01.2016 tarihli yazısında ise; “…Ticket, Sodexo, Multinet ve Setcart gibi yemek kartlarına işverenlerce yüklenen tutar kadar, yemek çekleri ise hamiline üzerinde yazılı tutar kadar, sigortalıya yemek yeme imkanı sağlayan bir ödeme aracı olduğundan, bu kartların/çeklerin sigortalılara, gördükleri işe karşılık olmaksızın, işverenler tarafından yardım amaçlı verildiği, işverence söz konusu karta yüklenen yada çekte yazılı bedelde belirtilen tutarın ihtiyaca karşılık yemek yeme imkanı sağladığı, dolayısıyla ücret ya oda ücret niteliğinde kazanç kavramı içinde yer almadığından, bahse konu yemek kartları/çeklerinin prime esas kazanca dahil edilmemesi gerekmektedir…” demiştir[3].

Sosyal Güvenlik Kurumu işverenlerin talepleri doğrultusunda vermiş olduğu görüşlerle hediye çekleri ve yemek kuponlarının ayni olarak değerlendirilmesi gerektiğini söylemiştir. Kanaatimizce konunun bir uygulama tebliğinde ele alınması veya bir genelgeye konu edilmesi paydaşlar arasında uygulama birliği açısından daha faydalı olacaktır.

---

[1] YEMEK ÇEKLERİ PRİME TABİ Mİ? Serdar GÜNAY (Sigorta Müfettişi) Yaklaşım Dergisi / Ocak 2006 / Sayı: 157

[2] Adem TÜRKYILMAZ (SGK Müfettiş Yrd.) E-Yaklaşım / Ocak 2014 / Sayı: 253

[3]http://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/134malicozum/019_Ali_TERZiOGLU_Yahya_Kemal_KO%C3%87_.pdf

07.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.