Mehmet Uğur Yavuz
Sosyal Güvenlik Denetmeni
m.uguryavuz@gmail.com

Arabuluculuk Anlaşmasında SGK Faktörü

Türk Yargı Sisteminin iş yükünün azaltılması amacıyla gündeme gelen alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri hukuk sistemimiz açısından önem arz etmekle birlikte 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun yürürlüğe girmesiyle bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olan arabuluculuk yasal zemine kavuşmuştur. Yapılan çalışmalara paralel olarak arabuluculuk, 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu[1] ile de iş davalarında ön şart olarak getirilmiştir.

Arabuluculuk Anlaşma Belgesine Konu Hususların Sosyal Güvenlik Primine Etkileri

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan 21.11.2017 tarih 5882267 sayılı SGK Genel Yazısı ile 6325 Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununa istinaden işveren-işçi ilişkisinden kaynaklanan, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işe iade talebi, işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile Kıdem ve ihbar tazminatı, fazla mesai,  yıllık izin, kötü niyet tazminatı, sendikal tazminat gibi konulardaki bir uyuşmazlığın arabuluculuk süreci sonucunda anlaşma ile sona ermesi durumunda, taraflar ve avukatları ile arabulucunun birlikte imzaladıkları anlaşma belgesi icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın mahkeme kararı niteliğinde sayılıp Kurum iş ve işlemlerinde mahkeme ilamı vasfında kabul edilerek sonuç doğuracaktır. Söz konusu anlaşmazlıkların sigorta primine etkileri ise :

Ücret, prim ve ikramiyelerin sigorta primine etkisi:  Ücretler ödenip ödenmediğine bakılmaksızın hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır. Prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkaklar ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dâhil edilecek ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilerek prime tabi tutulacaktır. Toplu iş sözleşmelerine tâbi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tâbi olduğu en son ayın kazancına dâhil edilir. [2]

Kıdem Tazminatının sigorta primine etkisi: Kıdem tazminatı prime esas kazanca tabi tutulmamaktadır.[3] Ancak kıdem tazminatı tavanını aşan kısım Sosyal Güvenlik Kurumu primine tabi olacaktır ve ödendiği ayın primine yansıyacaktır[4]. Kıdem Tazminatı tavanı ise T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Genelgesi ile belirlenen devlet memurları kanununa tabi en yüksek devlet memurunun yıllık ödenecek minimum emekli ikramiyesi tutarı göz önünde bulundurularak yapılan hesaplama sonucunda belirlenmektedir. ( Kıdem Tazminatı Tavanı 2018 2. Dönem (01.07.2018 - 31.12.2018) Ücreti: 5.434,42 TL 'dir. ) Kıdem Tazminatı tavanını aşan kısım arabuluculuk Faaliyeti sonucunda imzalanan anlaşma belgesiyle belirlenmesi durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu alacağı çıkacaktır.

İhbar Tazminatı ve Kötü niyet Tazminatının sigorta primine etkisi: İhbar tazminatı ve kötü niyet tazminatları 5510 Sayılı Kanunun 80. Md. göre prime esas kazanca dâhil edilmemektedir. Ancak işçi ihbar süresinde çalışmaya devam ederse sigorta pirimine yansıyacaktır. Söz konusu çalışmanın anlaşma belgesiyle belirlenmesi durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu alacağı çıkacaktır.

Fazla Mesai Ücretleri: Yapılan fazla mesainin 4857 sayılı İş Kanunumuzdaki karşılıkları olan ücret ve serbest zaman Sosyal Güvenlik Hukuku açısından alacak oluşturmaktadır. Bu alacaklar hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur.[5] Ancak fazla mesai ücretlerinin arabulucu anlaşma tutanağında belirlenmesi durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumu çıkacaktır.

Yıllık İzin Ücretleri:  Yıllık izin ücretleri 5510 Sayılı Kanunun 80. Md. göre hak edildikleri ay prime esas kazanca dâhil edilmektedir. Ancak yıllık izin ücretleri arabulucu anlaşma tutanağında belirlenmesi durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumu alacağı çıkacaktır.

Bahsi geçen anlaşmazlıkların Arabuluculuk anlaşma tutanağına göre belirlenmesi durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumu alacağı çıkacaktır. İşçileriyle arabuluculuk zemininde uzlaşmaya varan işverenler; arabuluculuk sözleşmelerinden kaynaklı özellikle Sosyal Güvenlik Alacakları yönüyle karşılaşmaları muhtemel idari yaptırımları göz önünde bulundurmalıdırlar.

---

[1] 20.10.2017 Tarih 30221 Sayılı Resmi Gazete

[2] 5510 Sayılı Kanun Md.80

[3] 5510 sayılı Kanunun 80. Md.

[4] Resul KURT https://www.dunya.com/kose-yazisi/kidem-tazminati-tavani-asilabilir-mi/22555

[5] Mehmet Uğur Yavuz, Sevengül Akıllı, “Fazla Mesai Kavramının Sosyal Güvenlik Açısından Değerlendirilmesi”, Yaklaşım Dergisi, Ocak 2018, Sayfa 619-622.

24.12.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.