Mehmet Uğur Yavuz
Sosyal Güvenlik Denetmeni
m.uguryavuz@gmail.com

İşçiye Verilen Altın Sigorta Primine Tabii Midir?

İşverenler, çalıştırdıkları sigortalılara asıl ücretlerine ilave olarak nakdi ve/veya ayni ödemeler yapabilirler. Bazı işverenlerin sosyal yardım yahut ikramiye maksadıyla işçilerine “altın” vermelerine günlük yaşamda sıklıkla rastlanılmaktadır. Buna bağlı olarak “altın” ödemelerinin sigorta prim matrahına dâhil edilip edilmeyeceği sorusu da sürekli olarak gündemde sıcak yerini korumaktadır.

Prime Esas Kazanç

5510 sayılı Kanuna göre; Hak edilen ücretler, Prim, ikramiye vb..  istihkaklar prime esas kazanca dahildir. Ayni yardımlar ve kanunda istisna olarak sayılmış çeşitli tazminatlar ise tamamen veya kısmen prime esas kazanca tabi tutulmazlar. Kanunda yer alan istisnalar dışında kalan her türlü ödeme doğası gereği prime esas kazanca tabidir.

“Altın” Ödemesi İstisna mıdır?

Kanunun 80. Maddesinde; ayni yardım, ölüm yardımı, doğum yardımı, evlenme yardımı, görev yolluğu, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı, kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar tazminatı ve kasa tazminatının tamamıyla primden istisna tutulacağı hükmü yer almaktadır. Yemek yardımı, çocuk yardımı, aile yardımı ve işverenler tarafından ödenen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı ise kısmi olarak istisnanın konusu edilmiştir. Görüleceği üzere kanunda “Altın” Ödemesi ismen istisna olarak sayılmamaktadır.

“Altın” Ayni midir?

Yukarıda da anıldığı üzere ayni yardımlar prime esas kazanca dahil edilmezler. Burada ayni kavramının neyi karşıladığı hayati bir sorun olmaktadır. Türk Dil Kurumu’na göre “Para olarak değil, madde olarak verilen, Para dışındaki tüm maddi şeyler[1]” aynidir.

SGK’nın Görüşü Nasıl?

Altın yardımlarının SGK tarafından değerlendirilmesi 2016 Haziran Ayına değin Türk Dil Kurumu’yla örtüşmekteydi. Yani altın ayni olarak kabul edilmekte ve prime esas kazanca dahil edilmesine lüzum duyulmamaktaydı. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı 22.06.2016 tarih ve 2016-12 sayılı Genelgesi ile bu görüşünü değiştirdi. Genelgeye göre sigortalılara işverenlerince 01 Haziran 2016 tarihinden sonra çeşitli nedenlerle verilen altınların bedellerinin sigorta primine esas kazanç olarak kabul edilerek sigorta primine tabi tutulması gerekmektedir.

Görüş Değişikliğinin Dayanağı ve Sonuç

2016-12 sayılı Genelgede açıkça zikredildiği üzere, günlük değerinin belli olması, her an piyasasında kolayca nakde dönüştürülebilme imkanı vermesi ve bu sayede satın alma alternatifi sağlaması altının nakdi olarak kabul edilmesinin temel nedeni olmuştur. Esasen aynı durum pek çok ayni eşya için söz konusudur. Söz gelimi kömür için de kolaylıkla günlük değer tayini yapılabilir. Kömürü piyasasında nakde çevirmek te çok zor değildir. Benzer durum yemek kuponları, alışveriş kuponları vb.. için rahatlıkla söylenebilir. SGK’nın bunlar ve benzerlerini ayni mi yoksa nakdi mi kabul ettiği hali hazırda ilan edilmemiştir. Altın için belirtilen açık görüşün piyasada sık görülen diğer ayni yardım unsurları için de yinelenmesi piyasada oluşan kafa karışıklıklarının önünü kesecektir. Bu sayede iyi niyetli işverenler işçilerine yardım yapmalarından dolayı idari para cezasıyla karşılaşmaktan da kendilerini koruyabileceklerdir. 

---

[1] http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=28947

18.09.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.