Mehmet Küçükşahin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
mkucuksahin@gmail.com

Özel Maliyet Bedeline Alınmış Bir Tutarın, Kısmi İade İşlemi ve Muhasebe Kaydı

Kiralanan gayrimenkullerin, bizzat kiracı tarafından, gayrimenkulün genişletilmesi ve/veya iktisadi kıymetini devamlı olarak artıracak şekilde değer artırıcı giderleri, faaliyetlerini yürütebilmek adına yapmakta ve söz konusu harcamaları "Özel Maliyet Bedeli" hesabının detayında takip etmektedirler.

Bu türden yapılan harcamalar, kira süresi belli ise, kira süresi boyunca, değilse beş yıllık süre ile amortismana tabi tutularak itfa edilmektedir. Ancak, her ne kadar kiralık iş yeri için yapılmış olsa da, nadiren de olsa, tamamen yada kısmi aptal ve iadeler olabilmektedir. Aynı dönem içinde yapılmış/alınmış olan özel maliyet bedelinin tutarının, iade edilen kısmı düşülerek kayıtlara alınması tabiidir. Ancak, aradan zaman yada dönem geçtikten sonra, kısmi iade varsa ne yapılabilir?

Mesela, 2015 yılının Aralık ayında Özel Maliyet Bedeli olarak alınmış, gayrimenkulün tadilatında kullanılacak malzeme için ilgili yılda amortisman da ayrılmış ve 2016 yılına devir ettikten sonra, Şubat 2016 tarihinde artan/ihtiyaç fazlası malzeme firmaya iade edilecek ise, ne yapmak gerekir?

Dönem geçtiği için, kısmi iade edilen tutarın gerek maddi duran varlıktan gerekse birikmiş amortismandan düşülmesi durumunda, rakamlarda oynama ve tutarsızlık oluşturacaktır. Satış kaydı gibi yapılsa, hem satış değil hem de alım iade işlemi yapılması gereklidir. Bizim önerimiz, aşağıdaki örnek uygulama şeklindedir.

A firması, showroom yapmak amacıyla kiraladığı deponun taban zeminini parkelam kaplatacaktır. Bunun için 2015 yılı Aralık ayında, fireleri de hesap ederek, ihtiyacının bir miktar fazlasını satın almış ve Özel Maliyet Bedeli Hesabına kaydederek 2015 yılı amortismanını ayırmıştır. (Amortisman %20)

--------------------------------------------- / ------------------------------------------

264 Özel Maliyet Bedelleri Hesabı     10,000      

191 İnd. KDV                                        1,800  

            320 Satıcılar Hesabı                                  11,800                                

--------------------------------------------- / ------------------------------------------

760 Amortisman Gid                         2,000                                          

            268 Özel Maliyet B.Amort                            2,000

2015 Yılı Amortisman Kaydı                                         

--------------------------------------------- / ------------------------------------------

Firma, 2016 yılı açılış kayıtlarını yapmıştır. Tadilat işlemi Şubat 2016 tarihinde tamamlanmış ve hiç açılmamış 500 tl tutarında Parkelamın iadesi hususunda satıcı firma ile mutabık kalınmıştır. Alım iade faturası kesilerek, satıcı firmaya 500 TL + KDV olarak, artan parkelamlar iade edilmiştir.           

Maddi duran varlıkların, muhasebe kayıtları dışında mutlaka takip edildiği kartlar vardır. Bu Özel maliyet bedeli kart kaydı aynı tarihte iki ayrı kart olarak tekrar tanzim edilebilir. Şöyleki;

 

Mevcut Kayıt.
Özel Maliyet Bedeli			Alım Tarihi	Alım Tutarı	B.Amortismanı	Net Aktif
Showroom Parkelam			Aralık 2015	10.000	2.000	8.000
Yeniden Düzenlenmiş Kayıt
Özel Maliyet Bedeli			Alım Tarihi	Alım Tutarı	B.Amortismanı	Net Aktif
Showroom Parkelam			Aralık 2015	9.500	1.900	7.600
Showroom Parkelam			Aralık 2015	500	100	400
			TOPLAM	10.000	2.000	8.000

 

Görüldüğü gibi mevcut kayıtlarda ve toplamlarda bir değişiklik olmamıştır. 2016 yılı içinde, kalan Özel Maliyet Bedeli için, amortisman ayrılmaya devam edecektir.

2015 yılında amortisman ayrılmış ancak 2016 yılında iade edilecek kısım için 100 tl amortisman, iade işlemi ile birlikte itfa edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, Şubat ayında iade edildiği için, cari dönemde amortisman ayrılıp gidere yazılacaktır. İki ayrı kart olduğu için, iade edilen kısmına tek taraflı olarak işlem yapılabilir, kalan tutar ise özel maliyet bedeli olarak yıllar içinde itfa edilmeye devam eder.

 

Kısmi iade edilen Özel Maliyet Bedeli Muhasebe Kaydı

--------------------------------------------- / ------------------------------------------

268 Birikmiş Amortismanlar Hes    116,67  (*)

320 Satıcılar Hesabı                          590         

            264 Özel Maliyet Bedelleri                     500

            391 Alım İade KDV                               90

            679 Sair Gelirler                                    116,67

--------------------------------------------- / ------------------------------------------

(*) 100 TL 2015 yılından devir birikmiş amortisman + cari dönem amortismanıdır.

Bu şekilde yapılacak işlemde hem devir maddi duran varlık tutarı, hem devir birikmiş amortisman tutarı bozulmamış, üstelik, iade edilen kısım, toplam alımdan ayıklanmıştır. Kalan özel maliyet bedeli, cari dönemde ve kira süresi boyunca amortisman ayrılmaya devam edecektir.

19.02.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.