Mehmet Emin Tatlı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
mehmetemintatli@indexekonomi.com

Denetimde Zorluklar

Denetim teknik bir konu olarak görülmektedir. Tamamıyla denetim teknik de değildir. Arka mahalleye park edilen hesaplar nedeniyle denetim zorlaşmaktadır. Denetim önce bir anlayış ve kavrayış işidir.

Tüm veri havuzundan hatalı bir veriyi bulmak, samanlıkta iğne aramayla eşdeğerdir. Samanlıkta iğne aramak gözlem yoluyla zor, mıknatıs ile kolaydır. Öyle ise, hatalı veriyi ararken elimizde mıknatıs özelliği olan bir şeyler olması lazım.

İç denetim de ise kırmızı ışık ve yeşil ışık özelliği olan kavşaklar olmalıdır. Bu kavşaklarda polisler olmalı, geçişler için onay süreçlerini yönetebilmelidir.

İğne, mıknatıs ve kavşak, polis metaforunu özellikle kullanıyorum. İğne hatalı bir kayıt veya hatalı bir belge ise, denetim mıknatıstır. Kavşak ve ışık onay ise, polis iç denetçidir.

Rakamlar ve belgeler üzerinden gidildiğinde, denetim rakamlar üzerinden yapılmaktadır. Rakamlar nasıl seçilmektedir?

Genel akışı bozacak miktarlar, tutarlar dikkate alınmalıdır. Gerek bilinçli gerekse hatalı olarak bazı kayıtlar alakası olmayan hesaplara dahil edilmektedir. Günümüzdeki şirketlerin büyüklüğü dikkate alındığında da binlerce kayıt içinden hataları bulmak imkansız hale gelebiliyor.

Bu kapsamda değerlendirildiğinde denetim zorlaşmaktadır. Denetimde istenen sonuçlar elde edilememektedir.

Denetçi verileri incelerken multidisipliner dediğimiz çalışmalar yapmalıdır. Kullanılacak ara bilimler şunlar olmalıdır.

İstatistik bilgisi ile denetim yapılacak alan için verileri toplanmalı, sınıflandırılmalı, çözümlenmeli ve sonuçları farklılıkları itibariyle yorumlamalıdır.

Proses yani süreç bilgisi ile işletmenin çalışma konusu incelenmeli, pazarlama, satış, finans, muhasebe süreçleri takip edilmelidir. Özellikle süreç bilgisi incelenirken üretim birimi kapasite ve işçi sayıları ile birlikte değerlendirilmelidir. Üretimden satışlar kapasite raporu ile birlikte değerlendirilmeli ve miktar yönünden sorgulanmalıdır.

Finansal analizler sermaye durumu ile birlikte değerlendirilmelidir. Rasyolar uluslararası oranlar referans olarak dikkate alınarak değerlendirmelidir. Sapmalar dışa ve içe dönük değerlendirilmelidir. Rating başta olmak üzere borca batıklık, sermaye kaybı ve iflas riskleri eş zamanlı olarak dönemler halinde karşılaştırılmalıdır.

Dijital altyapının güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilmelidir. İşletmelerde bu yapı kontrol edilmeli, bilgi işlem servis sağlayıcısından bilgi alınmalıdır. Yedekleme ve program altyapısının ve bilgi girişlerinin doğruluğu test edilmelidir. Geriye doğru işlem düzeltmeleri kontrol edilmelidir. Günümüz teknolojisine haiz programlar geriye doğru düzeltmelerin varlığı hakkında raporlama yapabilmektedir.

İşletmenin sürekliliği için SWOT dediğimiz analiz yöntemi de yapılmalıdır. Kısaca işletmenin güçlü yönleri, zayıf yönleri, işletmeye mahsus fırsatlar ve tehditler değerlendirilmelidir.

Bu çalışmalar her işletme özelinde genişletilip, daraltılabilir. Önemli olan denetçinin denetime başlamadan önce tüm departmanlar ile görüşüp sağlıklı bir denetim planı çıkarması gerekmektedir.

30.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.