Dr. Mehmet Canpolat
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
mc@mcymm.com.tr

İkinci El Yenilenmiş Cep Telefonlarının Yenilenerek Satışı ve İndirimli Oranda Katma Değer Vergisi Uygulaması

A. YENİLENMİŞ CEP TELEFONU SATIŞINA İLİŞKİN MEVZUAT

Kullanılmış cep telefonlarının ekonomiye kazandırılması ve satın alanların, telefonun geçmişiyle ilgili bir sorun yaşamadan güvenli bir şekilde kullanabilmeleri amacıyla düzenlemelerin yapılması ilgili sektör temsilcileri tarafından son yıllarda gündemde tutulmaktaydı. Yapılan çalışmalar sonucunda Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik” 22 Ağustos 2020 tarihli ve 31221 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Anılan Yönetmelik, 2 Eylül 2021 tarihli ve 31586 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklikler de eklenerek bugünkü son halini almıştır.

Yönetmeliğin kapsamı, Yönetmelik ekinde yer alan kullanılmış malların yenilenmesi, sertifikalandırılması ve tekrar satışa sunulması olarak belirlenmiştir. Yönetmelik ekinde yer alan tabloda 2 adet mal bulunmaktadır: Cep Telefonları ve Tabletler. Yönetmelik bu haliyle kullanılmış cep telefonları ile tabletlerin yenilenerek satışını kapsamaktadır. Uygulamada daha çok kullanılmış cep telefonlarının yenilendikten sonra garanti verilerek satışı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yönetmeliğe göre, kullanılmış cep telefonlarının yenilenmesi işlemi sadece Ticaret Bakanlığından onay almış olan “Yenileme Merkezleri” tarafından yapılabilir. Yönetmelikte yenileme merkezi, “Kullanılmış malın yenilenmesi, sertifikalandırılması ve bu Yönetmelikte belirtilen diğer işlemleri yürütmek üzere kurulan, Bakanlık veya Türk Standardları Enstitüsünün belirlediği standartları taşıyan ve Bakanlıktan aldığı yenileme yetki belgesine dayanarak faaliyet gösteren tüzel kişi” olarak tanımlanmıştır. Yenileme merkezi statüsünü almak isteyenler Ticaret Bakanlığına başvuruda bulunup Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü tarafından onaylanan yenileme yetki belgesini almak zorundadır.

B. KULLANILMIŞ CEP TELEFONLARININ YENİLEME SÜRECİ HAKKINDA BİLGİLER

Kullanılmış cep telefonları, yenilenmek üzere yenileme merkezlerince doğrudan tüketiciden satın alınabileceği gibi yetkili alıcılar vasıtasıyla da satın alınabilir. Yönetmelikte yetkili alıcı, “Kullanılmış malı yenilenmesi amacıyla yenileme merkezi adına alan ve yenileme merkezi tarafından yetkilendirilmiş gerçek veya tüzel kişi” olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelikte yetkili alıcıların sorumlulukları sayılmıştır. Buna göre yetkili alıcı,

• Elektronik kimlik bilgisi bulunan kullanılmış mallar için Dijital Türkiye Portalı (e-Devlet) üzerinden telefonun “Beyaz Liste”de olup olmadığını,
• Elektronik kimlik bilgisi bulunan kullanılmış malların en az bir yıl öncesine ilişkin data, ses ya da kısa mesaj kullanım trafiği bulunduğunu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu kayıtlarından,

kontrol eder. Kullanılmış malın değerleme işlemini malın kendisine teslim edildiği veya ulaştığı tarihi takip eden 3 işgünü içinde sonuçlandırır ve bu süre içinde tüketicinin bu değerlemeyi kabul ettiğine ilişkin onayını yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla alır. Tüketicinin onayı alındıktan sonra tüketiciye ödemeyi yapar veya yapılmasını sağlar.

Yetkili alıcı vasıtasıyla veya bizzat kendisi tarafından alınan kullanılmış cep telefonlarına yenileme işlemini yapacak olan yenileme merkezlerinin sorumlulukları da Yönetmelikte belirtilmiştir.

Öncelikle elektronik kimlik bilgisi bulunan kullanılmış cep telefonlarının en az bir yıl öncesine ilişkin data, ses ya da kısa mesaj kullanım trafiği bulunduğu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu kayıtlarından teyit edilmesi zorunludur. Bu şartı sağlamayan kullanılmış cep telefonlarına yenileme işlemi yapılamayacaktır. Kullanılmış cep telefonunun yenileme işlemi; onarım veya parça değişikliği gerekiyorsa bu onarım ve değişikliğin yapılmasını, önceki kullanıcıya ait kişisel veriler dahil tüm bilgilerin yok edilmesini, fabrika ayarlarına getirilmesini, performansının ve tüm fonksiyonlarının gerektiği gibi çalıştığının test edilmesini içermektedir.

Yenileme merkezinin yenilediği kullanılmış malın sertifikalandırma işlemi, Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından numaralandırılmış hologramlı sertifika formu kullanılarak ve ticari unvanı, iletişim bilgileri, yenileme yetki belgesi ve yenileme işlemine ilişkin bilgileri içeren karekod ile güvenliğini sağlayacak şekilde yapılır ve yenileme merkezi tarafından bu sertifika yenilenmiş ürünle birlikte yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla verilir.

C. YENİLENMİŞ CEP TELEFONLARININ SATIŞ SÜRECİ HAKKINDA BİLGİLER

Yenileme merkezi yenilenmiş cep telefonuyla ilgili değişim, onarım, bakım, bedel iadesi, bedel indirimi ve benzeri hususlarda taahhütlerini içeren yenilenmiş ürün garantisi vermek zorundadır ve yenilenmiş ürünün tüketiciye teslim tarihinden itibaren asgari 1 yıldır.

Yenilenmiş cep telefonları, tüketicilere yenileme merkezi tarafından satılabileceği gibi yetkili satıcılar tarafından da satılabilir. Yönetmelikte yetkili satıcı, “Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye yenilenmiş ürün sunan ya da yenilenmiş ürün sunanın adına veya hesabına hareket eden ve yenileme merkezi tarafından yetkilendirilmiş gerçek veya tüzel kişi” olarak tanımlanmıştır. Yetkili satıcı tüketici ödeme yükümlülüğü altına girmeden önce, yenilenmiş cep telefonuna ilişkin yapılan işlemler, değiştirilen parçalar ve garantiyle ilgili hususlar hakkında bilgilendirme yapmak zorundadır. Satışa sunulan yenilenmiş cep telefonunun Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzu tüketiciye verilmelidir. Yetkili satıcı, satışa sunulan yenilenmiş cep telefonu için yenileme merkezleri aracılığıyla yenilenmiş ürün garantisini sağlamak zorundadır. Yetkili satıcı ve ilgili yenileme merkezi, ayrı tüzel kişiliklere sahip olsalar dahi, yenilenmiş ürüne ilişkin tüketicinin yasal haklarından müteselsilen sorumludur.

D. YENİLENMİŞ CEP TELEFONLARININ TESLİMİNDE İNDİRİMLİ ORANDA KDV UYGULAMASI

30 Eylül 2021 tarihli ve 31614 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4517 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yenilenmiş cep telefonlarının tesliminde KDV oranında değişikliğe gidilmiştir. Buna göre Katma Değer Vergisi oranlarının tespit edildiği 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararını eki I sayılı listenin (KDV oranı % 1 olarak belirlenen mal ve hizmetler) 21’inci sırasına aşağıdaki ifade eklenmiştir:

“ ‘Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’ kapsamında en az bir yıl öncesine ilişkin data, ses ya da kısa mesaj kullanım trafiği bulunan kullanılmış cep telefonlarının yenilenmek ve sertifikalandırılmak kaydıyla yenileme merkezleri ve yetkili satıcılar tarafından yenilenmiş ürün garantisi verilerek teslimleri (Mükelleflerin, indirimli orana tabi işlemlerine ait iade hesabına, bu sıra kapsamında teslim ettikleri mallar nedeniyle yüklendikleri vergiler dahil edilmez.)”

Söz konusu Cumhurbaşkanı Kararına göre, ilgili Yönetmelikteki şartlar çerçevesinde yenilenmiş cep telefonlarının teslimlerinde KDV oranı % 1 olarak uygulanacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus; Sadece yenileme merkezleri ve yetkili satıcılar tarafından yapılacak olan yenilenmiş ürün teslimlerde KDV oranı % 1 olarak uygulanacak olup, diğer mükellefler tarafından yapılan veya bu mükelleflerin yenilenmiş ürün dışında kalan diğer mal teslimi ve hizmet ifalarında KDV oranı genel hükümlere göre belirlenecektir.

Öte yandan yenileme merkezleri ve yetkili satıcılar, yenilenmiş cep telefonu teslimlerine ilişkin yüklendikleri KDV tutarını indirim konusu yapabilecek ancak bu teslimler nedeniyle iade talep edemeyeceklerdir.

Anılan Kararla ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 38 Seri No.lu Tebliğ Taslağı” hazırlanmış ve kamuoyuna sunulmuştur.

Bu çerçevede yenilenmiş ürün garantili cep telefonu tesliminde bulunan yenileme merkezleri ve yetkili satıcılar, söz konusu ürünlere ilişkin olarak her bir vergilendirme döneminde gerçekleştirdikleri indirimli orana tabi teslimlerine ait listeyi, ilgili döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesi ekinde elektronik ortamda vermek zorundadır.

Buna göre indirimli oran uygulanan her yenilenmiş cep telefonu satış faturası itibarıyla;

- Belgenin tarih ve numarası,

- Satışı yapılan cep telefonunun markası, modeli, IMEI numarası,

- Satış tutarı ve hesaplanan KDV tutarı,

- Alıcının adı/soyadı-unvanı ve vergi kimlik numarası veya T.C. kimlik numarası/pasaport numarası,

- Satışı yapılan cep telefonunun alımında düzenlenen gider pusulası/faturanın tarih ve numarası, satıcının adı/soyadı-unvanı ve vergi kimlik numarası veya T.C. kimlik numarası/pasaport numarası ile işlem bedeli ve benzeri bilgilerini içeren liste satıcı mükellefler tarafından ilgili döneme ait beyanname ekinde verilecektir.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 01.11.2021 tarihinde yapılan duyuruda, Beyanname Düzenleme Programında (BDP) yer alan 1 no.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesine yenilenmiş cep telefonu teslimlerine ilişkin bildirimin eklendiği belirtilmiştir.

E. KULLANILMIŞ (İKİNCİ EL) CEP TELEFONU ALIM VE SATIM SÜREÇLERİNDE KDV VE BELGE DÜZENİNE İLİŞKİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DİĞER HUSUSLAR

Yetkili alıcı, piyasadan kullanılmış cep telefonlarını ya vergi mükellefi olmayan gerçek kişilerden gider pusulası ile alacak ve bedelini ilgili kişiye nakit veya benzeri (hediye çeki de olabilir) şekillerde ödeyecek ya da vergi mükellefi firmalardan fatura karşılığında satın alacaktır. Gider Pusulası karşılığı aldığı telefonlar için KDV hesaplanmayacak ancak şirketlerden alınan telefonlar için kesilen faturalarda ise genel oranda KDV hesaplanacaktır.

Bu yetkili alıcı gerek gider pusulası gerekse fatura karşılığında satın aldığı cep telefonlarını Yenileme Merkezlerine sattığında, cep telefonları henüz yenilenmiş ürün statüsü kazanmadığından genel oranda KDV’ye tabi olarak faturalandırılacaktır.

Yenileme merkezinin, yetkili alıcıdan satın aldığı bu telefonları, yeniledikten sonra, satması halinde yüzde bir (%1) oranda KDV’ye tabi tutacaktır. Yenileme merkezinden satın aldığı yenilenmiş ürünü satan yetkili satıcı da yüzde bir (%1) oranda KDV hesaplayacak olup, bunlar dışındaki tüm satıcıların yenilenmiş ürün satışları ise yüzde bir (%1) değil, yüzde onsekiz (%18) oranında KDV’ye tabi tutulacaktır.

Öte yandan yetkili alıcılar yukarıda belirttiğimiz gibi doğrudan kendi adlarına değil de yenileme merkezi adına cep telefonu alma (toplama) yoluna gittiklerinde ise, kendi adlarına değil yenileme merkezi adına gider pusulası düzenleyecekler veya yenileme merkezi adına fatura alacakları için, yenileme merkezine satacakları kendilerine ait bir telefon olmayacağından genel oranda bir KDV hesaplamalarına ve fatura kesmelerine de gerek kalmayacaktır.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise, söz konusu Cumhurbaşkanı Kararına göre yüzde bir (% 1) KDV oranından yararlanma hakkı sadece Yenileme Merkezleri ve bunların yetkili satıcılarınca yapılacak olan yenilenmiş ürün teslimlerine tanınmıştır. Dolayısıyla gerek yenileme merkezlerinin ve gerekse de yetkili satıcıların yenilenmiş ürün teslimi dışındaki her türlü teslim ve hizmet ifalarının, Kararnamede belirtilen indirimli KDV (%1) uygulamasından yararlanamayacağını belirtmekte yarar vardır. 

F. SONUÇ

Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ortak çalışması sonucu hayata geçirilen ve büyük bir bölümü ithalat ile karşılandığı için döviz talebine ve dış ticaret açığına neden olan bu ürünlerin, yurt içinde yenilenerek tekrar ekonomiye kazandırılması büyük önem taşımaktadır. Söz konusu yenilenmiş ürünlerin yeniden piyasaya kazandırılmasında ve bu suretle cep telefonu ithalatını azaltmada büyük bir önemi olacağını düşündüğümüz KDV indirimi, hem kayıt dışılıkla mücadeleye hem de ülke kaynaklarının daha verimli kullanılmasına ciddi katkıda bulunacaktır.

03.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.