Mehmet Can Kurt
Vergi Müfettişi
mehmetck1313@gmail.com

MASAK Mevzuatı Kapsamında Yükümlülük Uyum Denetimine Tabi Mükelleflerin Yaptıkları İşlemlerde Alınan İmzalar İle Müşteri İmzasının Karşılaştırma Yapma Yükümlülüğü Bulunup Bulunmadığı Hakkında

Yükümlülüğe tabi mükelleflerin yaptıkları işlemlerde kimlik tespiti kapsamında imza örneği alması gerekmektedir. Ancak uygulamada  “imzaların usulüne” ilişkin bir tanım veya yükümlülük bulunmadığı, işlemlerde atılan imzalar ile müşteri imzasını karşılaştırma yapma yükümlülüğü bulunmadığı hakkında tereddütler meydana gelmektedir.

1-) Yükümlü Olanlar Mükellefler

Suç Gelirlerinin Aklanmasının Ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin (Yazımızın bundan sonraki bölümünde kısaca “Yönetmelik” diye anılacaktır.)  4. Maddesi kapsamında Kanunun uygulanmasında yükümlü; aşağıda sayılanlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleridir:

a) Bankalar.

b) Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar.

c) Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler.

ç) Finansman ve faktoring şirketleri.

d) Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri.

e) Ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşları.

f) Yatırım ortaklıkları.

g) Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri.

ğ) Finansal kiralama şirketleri.

h) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar.

ı) Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasına ilişkin saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketi.

i) Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ile kargo şirketleri.

j) Varlık yönetim şirketleri.

k) Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar ile bu işlemlere aracılık edenler.[1]

l) Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü.

m) Kıymetli madenler aracı kuruluşları.

n) Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler.

o) İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler.[2]

ö) Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar.

p) Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler.

r) Spor kulüpleri.

s) Noterler.

ş) (Değişik:RG-24/2/2021-31405 2. Mükerrer-C.K-3580/2 md.) Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35 inci maddesinin birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kapsamında ifa edilen mesleki çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere, taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması, birleştirilmesi ile bunların idaresi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul kıymet ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar,

t) Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler.

u) (Ek: 28/12/2009-2009/15720 K.) Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları.

(ü) (Ek:RG-1/5/2021-31471-C.K-3941/1 md.) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar.

(v) (Ek:RG-1/5/2021-31471-C.K-3941/1 md.) Tasarruf finansman şirketleri.

Merkezi yurt dışında bulunan yükümlünün Türkiye’deki şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri birinci fıkra kapsamında yükümlü sayılır.

Merkezi Türkiye’de bulunan yükümlünün yurt dışındaki şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri, faaliyet gösterdikleri ülkenin mevzuatı ve yetkili otoritelerinin izin verdiği ölçüde asgari olarak bu Yönetmelikte yer alan tedbirleri uygulamak zorundadır.

2--) Kimlik Tespitinde Alınması Gereken Bilgiler

5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un 3. maddesinde  kapsamında Yükümlüler, müşterinin tanınmasına ilişkin esaslar kapsamında; kendileri nezdinde yapılan veya aracılık ettikleri işlemlerde işlem yapılmadan önce, işlem yapanlar ile nam veya hesaplarına işlem yapılanların kimliklerini tespit etmek ve gerekli diğer tedbirleri almak zorundadır.

Kimlik tespitine esas belge nevilerini belirlemeye, kimlik tespitini gerektiren işlem türleri, bunların parasal sınırları ile müşterinin tanınmasına ilişkin ve konuyla ilgili diğer usûl ve esasları belirlemeye Bakanlık yetkili olup, bu kapsamda Yönetmelik[3] çıkarılmıştır.

Yönetmelik’in 5. Maddesi aşağıdaki gibidir.

“Kimlik tespiti

MADDE 5- (1) Yükümlüler;

a) Sürekli iş ilişkisi tesisinde tutar gözetmeksizin,

b) İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı yüzseksenbeşbin TL veya üzerinde olduğunda,

c) Elektronik transferlerde işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı onbeşbin TL veya üzerinde olduğunda,

ç) (Mülga: 28/12/2009-2009/15720 K.)

d) Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin,

e) Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe olduğunda tutar gözetmeksizin,

kimliğe ilişkin bilgileri almak ve bu bilgilerin doğruluğunu teyit etmek suretiyle müşterilerinin ve müşterileri adına veya hesabına hareket edenlerin kimliğini tespit etmek ve işlemin gerçek faydalanıcısının ortaya çıkarılması için gerekli tedbirleri almak zorundadır.

(2) Kimlik tespiti, iş ilişkisi tesisinden veya işlem yapılmadan önce tamamlanır.

(3) (Değişik: 28/12/2009-2009/15720 K.) Sürekli iş ilişkisi tesisinde, iş ilişkisinin amacı ve mahiyeti hakkında bilgi alınır.”

Yükümlü olan mükelleflerin Yönetmeliğin 5. Maddesi kapsamında müşterilerin  kimliğe ilişkin bilgileri almak ve bu bilgilerin doğruluğunu teyit etmek suretiyle müşterilerinin ve müşterileri adına veya hesabına hareket edenlerin kimliğini tespit etmek ve işlemin gerçek faydalanıcısının ortaya çıkarılması için gerekli tedbirleri almak zorundadır.

Yönetmelik’in 6. Maddesi aşağıdaki gibidir.

“Gerçek kişilerde kimlik tespiti

MADDE 6- (1) (Değişik: 28/12/2009-2009/15720 K.) Gerçek kişilerin kimlik tespitinde; ilgilinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, uyruğu, kimlik belgesinin türü ve numarası, adresi ve imza örneği, iş ve mesleğine ilişkin bilgiler, varsa telefon numarası, faks numarası, elektronik posta adresi ile Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak anne, baba adı ve T.C. kimlik numarası alınır.[4]

 (2) İlgilinin adı, soyadı, doğum (…)  tarihi, T.C. kimlik numarası ve kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgilerin doğruluğu;(1)

a) Türk uyruklular için T.C. nüfus cüzdanı, T.C. sürücü belgesi veya pasaport ile üzerinde T.C kimlik numarası bulunan ve özel kanunlarında resmi kimlik hükmünde olduğu açıkça belirtilen kimlik belgeleri,

b) Türk uyruklu olmayanlar için pasaport, ikamet belgesi veya Bakanlıkça uygun görülen kimlik belgesi,

üzerinden teyit edilir. Yetkililerce istenildiğinde sunulmak üzere teyide esas kimlik belgelerinin asıllarının veya noterce onaylanmış suretlerinin ibrazı sonrası okunabilir fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınır yahut kimliğe ilişkin bilgiler kaydedilir.

(3) Sürekli iş ilişkisi tesisinde beyan edilen adresin doğruluğu; yerleşim yeri belgesi, ilgili adına düzenlenmiş elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren bir hizmete ilişkin olan ve işlem tarihinden önceki üç ay içinde düzenlenmiş fatura, herhangi bir kamu kurumu tarafından verilen belge veya Başkanlıkça uygun görülen diğer belge ve yöntemlerle teyit edilir. Teyide esas belgelerin okunabilir fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınır yahut belgeye ait ayırt edici bilgiler kaydedilir.

(4) (Mülga: 28/12/2009-2009/15720 K.; Yeniden düzenleme: 25/4/2016-20168793 K.) 1/1/2016 tarihinden önce düzenlenmiş olan T.C. sürücü belgeleri üzerinden yapılacak kimlik tespitinde T.C. kimlik numarasının doğruluğunun teyidi zorunlu değildir.…”

3-) Yükümlü Mükelleflerin Yaptıkları İşlemlerde Alınan İmzaların Teyidi Hususu

Yükümlülüğe tabi mükelleflerin işlemlerde imza örneği alması gerekmektedir. Ancak uygulamada  “imzaların usulüne” ilişkin bir tanım veya yükümlülük bulunup bulunmadığı, işlemlerde atılan imzalar ile müşteri imzasını karşılaştırma yapma yükümlülüğü bulunmadığı hakkında tereddütler meydana gelmektedir.

Örneğin; işlem aşamasında müşteri imza atarken mutat attığı imzasına benzemeyen bir imza veya parafını kullanması durumunda, mükellefin mutat imzası ile işlem evresinde attığı imza uyuşmamaktadır. Bu durumda kimlik tespitine uyulmadığı gerekçesiyle cezai işlem uygulanması gerekmekte midir?

Yönetmeliğin 6. Maddesinde 2. Fıkrasında “adı, soyadı, doğum (…)(1) tarihi, T.C. kimlik numarası ve kimlik belgesinin türü ve numarası” ile 3. Fıkrasında sürekli iş ilişkisi tesisinde beyan edilen “adresin doğruluğu” bilgilerinin teyit edilmesi gerektiğine ilişkin hüküm bulunduğu, ancak imza örneğinin teyidine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Ayrıca yönetmelikte imzaların usulüne ilişkin de bir hüküm de bulunmamaktadır.

Yönetmelikte sadece imza örneği alınması gerektiği, imza teyidine ve usulüne ilişkin bir hüküm bulunmamasından ötürü imza örneğinin alınması yeterli olduğu değerlendirilmektedir.

MASAK mevzuatı kapsamında, kamu idaresi tarafından imzaların gerçekliğinin teyidine ilişkin bir durum istenmesi halinde, buna ilişkin mevzuatta düzenlemeler yapılması, bu hususa ilişkin açık ifadeler kullanılması ve teyit mekanizmasının usulünün nasıl olacağına ilişkin mevzuatta değişiklik yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.

KAYNAKLAR:

-5549 Sayılı  Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun

- Suç Gelirlerinin Aklanmasının Ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler  Hakkında Yönetmelik

---

[1] 24/2/2021 tarihli ve 31405 2. Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3580 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 2 nci maddesiyle bu bende “yapanlar” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile bu işlemlere aracılık edenler” ibaresi eklenmiştir.

[2] 24/2/2021 tarihli ve 31405 2. Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3580 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 2 nci maddesiyle bu bende “uğraşanlar” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile bu işlemlere aracılık edenler” ibaresi eklenmiştir.

[3] Suç Gelirlerinin Aklanmasının Ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

[4]  6. maddenin 1. Fıkrasının 24.02.2021 tarihli 31405 2. Mükerrer sayılı gazetedeki değişiklik öncesi hali aşağıdaki gibidir.

“(Yürürlük tarihi 01.05.2021 Tarihi) (1) Gerçek kişilerin kimlik tespitinde; ilgilinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve baba adı, uyruğu, Türk vatandaşları için T.C. kimlik numarası, kimlik belgesinin türü ve numarası, adresi ve imza örneği, varsa telefon numarası, faks numarası, elektronik posta adresi ile iş ve mesleğine ilişkin bilgiler alınır.”

26.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.