Mehmet Ali Gündüz
E. Vergi Müfettişi
Belediye Müfettişi
gunduz00ali@gmail.com

Damga Vergisi ve Harçlar Kanununda İstisna Şartlarına İlişkin Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı

İhale dosyası hazırlama işi oldukça önemli ve kritik bir süreçtir. En düşük teklif, ihale dokümanlarına uygun olarak evraklarını hazırlayan firmalar arasından belirlenmektedir. İhale dosyasının hazırlanması başlı başına teknik bir konu olması, bunun yanı sıra maliyet hesaplaması,  karlı ve diğer rakiplerine düşük teklif verme işlemleri önem arz etmektedir.

Hal böyle olunca ihaleye katılan şirketler rakiplerine göre en düşük ve en karlı teklifi vermek amacıyla sıkı mali analiz yapmaktadırlar. Şirketler bu hesaplamaları yaparken mal ve hizmetin rayiç bedelini, fiyat artışları,  finansal durumlarını ve vergi yüklerini dikkate alarak hesaplamalar yaparlar.

6728 sayılı Kanun'un 27. Maddesinin ek 2. maddesinin (4) numaralı fıkrasında yer alan ile 6728 sayılı Kanun'un 35. maddesiyle değiştirilen ek 1. maddesinin (4) numaralı fıkrasında yer alan "...ve yabancı firmalarca da teklif verilen..." Anayasa Mahkemesinin E. 2020/15 ve K. 2020/78 sayılı Kararı belirsizliğe neden olması gerekçesiyle Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi.

Anayasa Mahkemesi Karar Özeti aşağıda ki gibi yer almaktadır.

Bir ihalenin yerli ve yabancı katılımcılara açık olması bu ihalenin uluslararası ihale kabul edilebilmesi için yeterli olmayıp ayrıca yabancı firmalarca da teklif verilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede ihaleye yabancı firmalarca teklif verilip verilmemesine göre ihalenin uluslararası ihale niteliği değişmektedir. İhalenin ilanı ile birlikte ihaleye katılmak İsteyen isteklilerin, teklif vermeden önce kapsamlı bir maliyet çalışması yapmaları ve bu çerçevede, fiyat araştırması, iş kalemlerinin belirlenmesi gibi sektörel araştırmalar ile iktisadi ve teknik çalışmalar sonucunda ortaya çıkan maliyet hesabına uygun bir teklif sunmaları doğaldır.

Bununla birlikte teklif sunma aşamasında, İhaleye uluslararası ihale niteliği kazandıracak olan yabancı firmalarca da teklif verilmesi şartının gerçekleşip gerçekleşmeyeceği bilinemediğinden damga vergisi ve harç Ödemelerinin maliyet hesabına dahil edilip edilmemesi hususunda katılımcılar açısından öngörülemez ve belirsiz bir durumun ortaya çıktığı açıktır. Bu durum ise ihale uhdesinde kalan katılımcının söz konusu ihaleden kaynaklanan işlemler ve düzenlenen kâğıtlar nedeniyle ödemek zorunda olduğu damga vergisi ve harçlara ilişkin istisnadan yararlanma imkânının bulunup bulunmadığı konusunda bir belirsizliğe yol açmaktadır. Açıklanan nedenlerle kurallar Anayasa'nın 13. 48. ve 73. maddelerine aykırıdır.

Vergilendirmede genel kural, kanunla belirlenmiş konu ve kişilerden vergi, resim ve harç alınması olmakla birlikte kanun koyucu, kimi durumlarda vergi kapsamına alınan konuyu vergi dışında bırakabilmektedir. Ancak bunu yaparken vergilendirmenin diğer unsurlarında olduğu gibi vergi muafiyeti ve istisnasına ilişkin düzenlemelerin de makul bir düzeyde belirli ve öngörülebilir olması gerekmektedir. Nitekim vergi yükümlülüğünün sınırlarının öngörülebilmesi mümkün hâle gelir. Bu bağlamda, ihaleye katılacak isteklilerin, ihale sürecine ilişkin olarak damga vergisi ve harç ödemelerine ilişkin mali bir yükümlülük ile karşılaşıp karşılaşmayacaklarını öngörebilmeleri ve bunu bilerek hareket etme imkanına sahip olmaları gerekmektedir.

 Anayasa Mahkemesi 2020/15 ve K. 2020/78 sayılı Kararı ile birlikte ihaleye katılmak İsteyen isteklilerin, teklif vermeden önce kapsamlı bir maliyet çalışması yapmaları ve bu çerçevede, fiyat araştırması, iş kalemlerinin belirlenmesi gibi sektörel araştırmalar ile iktisadi ve teknik çalışmalar sonucunda ortaya çıkan maliyet hesabına uygun bir teklif sunmaları daha kolay gele gelmiştir. Bununla birlikte teklif sunma aşamasında, İhaleye uluslararası ihale niteliği kazandıracak olan yabancı firmalarca da teklif verilmesi şartının gerçekleşip gerçekleşmeyeceği bilinemediğinden damga vergisi ve harç ödemelerinin maliyet hesabına dahil edilip edilmemesi hususunda katılımcılar açısından öngörülemez ve belirsiz bir durum ortadan kalkmıştır.

KAYNAKÇA

-488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

-492 Harçlar Kanunu

-6728 Sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

-04/12/2020 tarih ve E.2020/15 ve K 2020/78 Sayılı Anayasa Mahkeme Kararı

06.05.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.