Lütfi İnciroğlu
E. Çalışma Genel Müdür Yrd.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
l.inciroglu@hotmail.com

Evde Yaşlı, Hasta Ve Çocuk Bakımı Yapan Kimse İş Kanunu Kapsamında Mıdır?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre, ev hizmetlerinde çalışanlar kanun kapsamı dışında bırakılmıştır. 4857 sayılı Kanunda ev hizmetlerinden kastedilen temizlik, yemek, ütü gibi günlük ev işleridir. Ancak işçinin vasfından dolayı istihdam edildiği ve fakat evde iş gördüğü durumlarda İş Kanunu hükümleri uygulanmalıdır. Örneğin evde hasta, yaşlı kimselere bakan hemşire, çocuk bakıcısı[1], eğitim elemanı, özel aşçı, bahçıvan, şoför, bekçi gibi vasıflı kişiler İş Kanunu kapsamında de­ğerlendirilmelidir[2]. 

Nitekim Yargıtay’a göre, evde çocuk ve hasta bakımı yapan kişi İş Kanunu kapsamındadır[3]. Çocuk bakımı yanında arızi olarak ev işleriyle ilgilenmek İş Kanunu uygulamasında kalır[4]. Ancak Yargıtay verdiği bir kararında, aile fertlerini okula, kursa ve hatta işe götürüp getiren şoförü, ev hizmetlisi olarak değerlendirerek, İş Kanunu kapsamı dı­şında bırakmıştır[5]. Bununla birlikte, doktrinde savunulan bir görüşe göre, ev hizmetlerinde çalışma, İş Kanunu’nun kapsamının istisnaları arasında sa­yılmış olmakla, istisnaların dar yorumlanması ve çalışmaların daha çok İş Kanunu kapsamında değerlendirilmesi gerektiği yönündedir[6].

Konuyla ilgili Yar­gıtay Hukuk Genel Kurulu da 2018 yılında verdiği bir kararında, ev hizmet­lerinde çalışmaların evin içinde geçmesi gerektiğine vurgu yaparak, evlerde ağırlıklı olarak yapılan işin çocuk bakımı, yaşlı bakımı, hasta bakımı, bekçi­lik, bahçe işleri veya bahçıvanlık olması halinde, İş Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiğine hükmetmiştir[7].

Öte yandan, Sosyal güvenlik açısından ev hizmetlerinde sigortalı sayıl­mak için kişinin ücret karşılığında ve sürekli çalışan olması gerekir. Sürekli­lik kavramından ne anlaşılması gerektiği yüksek mahkeme kararlarına yansı­mıştır. Nitekim Yargıtay’a göre, “Haftalık normal çalışma süresinin yarısını aşan çalışma, sürekli çalışma sayılmakta ve haftada üç günden fazla süreyle ev hizmetlerinde çalışan işçinin sigortalı sayılması gerektiği kabul edilmek­tedir”[8]. Yargıtay 10 uncu Hukuk Dairesi kararlarında, ev işlerinde çalışan­ların sigortalı sayılması için haftanın çoğunluğunun ev işlerinde geçirilmesi gerektiği yönündedir[9].

Sonuç olarak, 4857 sayılı İş Kanunu’nda, ev hizmetlerinde çalışanlar kanun kapsamı dışında bırakılmıştır (m.4/1). İş Kanunu’nda, ev hizmetlerinden kastedilen temizlik, yemek, ütü gibi günlük ev işleridir. Ancak işçinin vasfından dolayı istihdam edildiği ve fakat evde iş gördüğü durumlarda İş Kanunu hükümleri uygulanmalıdır. Örneğin evde hasta veya yaşlı kişilere bakan hemşire, çocuk bakıcısı[10], eğitim elemanı, özel aşçı, bahçıvan, şoför, bekçi gibi vasıflı kişiler İş Kanunu kapsamında de­ğerlendirilmelidir.

---

[1] Y9HD.24.6.2020 T., E.2016/18218, K.2020/6372 Legalbank

[2] Y9HD.15.11.2016 T., E.2016/30168, K.2016/20156 Legalbank.

[3] Y9HD.24.6.2020 T., E.2016/18218, K.2020/6372 Legalbank

[4] Y9HD.31.5.2018 T., E.2016/20014, K.2018/12288 Legalbank

[5] Y9HD.09.10.2008 T., E.2007/27814, K.2008/25988 Legalbank

[6] ÇİL, Şahin, İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları, 9.Baskı, (2019-2021). Ankara 2022, s.91.

[7] YHGK.27.6.2018 T., E.2015/9-3384, K.2018/1281 Legalbank

[8] Y21HD.29.03.2018 T., E.2016/17935, K.2018/2989 Legalbank

[9] Y10HD.22.01.2018 T., E.2016/16077, K.2018233; ÇİL, İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları, s.92.

[10] Y9HD.24.6.2020 T., E.2016/18218, K.2020/6372 Legalbank

22.05.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.