Levent Z. Serdar
Avukat
leventzserdar@gmail.com

Çalışmaya Devam Eden İşçiye Arabuluculuk Yoluyla Kıdem Tazminatı Ödenir Mi?

Soru    : Fiili çalışması devam eden bir işçiye kıdem tazminatı ödenebilir mi?

Cevap :

Hayır.

1475 sayılı İş Kanunu'nun halen yürürlükte olan 14. maddesinde kıdem tazminatı ödenmesi için iş ilişkisinin son bulması gerektiği açıkça düzenlemektedir. Bir başka anlatımla iş ilişkisi sona ermeden kıdem tazminatı ödemesi yapılamaz.

İş sözleşmesi feshedilmediği halde çeşitli sebeplerle kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemelerin ise “avans” niteliğinde sayılması gerektiği Yargıtay’ın birçok kararında vurgulamaktadır[1].

---

Soru    : Personele giriş-çıkış yapılması halinde cevap değişir mi?

Cevap :

Kural olarak hayır.

Yargıtay’ın bu noktadaki baktığı kriter, fiili çalışmanın devam edip etmediğidir.

İşveren, ister işçisini işten çıkarıp bir gün sonra işe tekrar alsın, isterse de çıkış-giriş arasında birkaç gün beklesin, sonuç değişmeyecektir.

Yargıtay; bu gibi muvazaalı durumları hayatın olağan akışına aykırı görmekte ve kıdem tazminatını işçinin ilk işe giriş tarihinden itibaren hesaplayarak, kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemeleri ise avans niteliğinde kabul etmektedir. Bu hususta verilen emsal bir karar şu şekildedir[2]:

“Davacıların işten ayrıldıkları ve işten ayrıldıktan kısa bir süre sonra tekrar aynı işyerinde işe başladıkları, .. girdi çıktı işleminin yasaya uygun olmadığı özellikle iş hukukunun temel ilkelerinden olan zayıf konumunda bulunan işçinin işverene karşı korunması gerektiği kuralına aykırı olduğu gerekçesiyle isteklerin kısmen kabulüne …”

Belirttiğimiz kuralın en bilinen istisnası ise emeklilik sebebiyle iş akdini fesheden işçinin tekrar işe başlatılmasıdır. Bu durumda yapılan ödemeler kıdem tazminatı olarak kabul edilmekte, işçinin emeklilik feshinden sonraki dönemdeki çalışmaları, eski çalışmalarından bağımsız olarak değerlendirilmektedir[3].

---

Soru    : Çıktı-girdi sırasında taraflar arasında ihtiyari arabuluculuk yapılması halinde cevap değişir mi?

Cevap :

Hayır.

6325 sayılı Arabuluculuk Kanunu’nun 18. maddesinde“Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu maddeden hareketle, fiili çalışması devam ediyor olsa dahi çıktı-girdi sırasında ihtiyari arabuluculuk yoluyla geçmiş çalışmaların tasfiye edilebileceği ve kıdem tazminatı ödenebileceği düşünülmektedir.

Ancak Yargıtay bu uygulamanın hatalı olduğunu şu şekilde ifade etmiştir:

“Gerçekte bir fesih söz konusu olmadığı halde işçiye ihbar ve kıdem tazminatı adı altında bir ödemenin arabulucu önünde yapılan anlaşma ile kararlaştırılmış olması ödemenin avans niteliğini ortadan kaldırmaz. Aynı şekilde iş sözleşmesi sona ermediği halde yıllık ücretli izin hakkının arabulucu anlaşma tutanağı ile paraya tahvil edilmesi de kabul edilemez. Bu nedenle arabuluculuk tutanağının geçersiz olduğunun tespitine karar verilmelidir.”[4]

Yukarıda verilen emsal kararın tamamı incelendiğinde; işçinin 21.01.2019 günü işten çıkışının verildiği, 23.01.2019 günü ise tekrar işe girişinin yapıldığı ve bu girdi-çıktıya bağlı olarak da arabuluculukta kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla mesai, ulusal bayram genel tatil ve yıllık izin ücreti alacaklarına karşılık işçiye toplam 30.000,00 TL ödeneceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır. Nihayetinde yapılan ödemenin tamamı avans kabul edilerek, işçiye ilk işe giriş tarihinden itibaren hesaplanan kıdem tazminatının ödenmesi gerektiği vurgulanmıştır.

---

Soru    : Kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemelerin “avans” niteliğinde olması ne anlama gelir?

Cevap :

Yukarıda detaylıca izah olunduğu üzere işverenin kıdem tazminatı şartları oluşmadan, yukarıdaki yöntemler ile işçilerine kıdem tazminatı adı altında yaptığı ödemeler avans kabul edilmektedir.

İşçinin gerçekten kıdem tazminatına hak kazandığı hallerde, işveren tarafından geçmişte yapılan bu ödemeler yasal faiz eklenerek işçinin nihai kıdem tazminatı hak edişinden mahsup edilmektedir.

Bir başka anlatımla, işveren işçisine yasal faiz ile (%9) borç vermiş ve iş ilişkisi sona erdiğinde bu alacağını kıdem tazminatından mahsup etmiş olur.

---

---

[1] Yargıtay 22. Hukuk Dairesi - Esas: 2016/12989 - Karar: 2016/17229 - Tarih: 09.06.2016; Yargıtay 9. Hukuk Dairesi - Esas: 2022/8934 - Karar: 2022/8962 - Tarih: 13.09.2022 (corpus.com.tr)

[2] Yargıtay 9. Hukuk Dairesi - Esas: 2012/18282 - Karar: 2013/10813 - Tarih: 02.04.2013 (corpus.com.tr)

[3] Yargıtay 9. Hukuk Dairesi - Esas: 2022/6628 - Karar: 2022/8345 - Tarih: 27.06.2022 (corpus.com.tr)

[4] Yargıtay 9. Hukuk Dairesi - Esas: 2021/12911 - Karar: 2022/1387 - Tarih: 07.02.2022 (corpus.com.tr)

03.08.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.