Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Kar Dağıtımı Yapmayan Firmalara Ceza (Mı) Geliyor!

Değerli okurlarım, yazımın başlığını görünce birçok işletme yetkilisi bu kadarı da olmaz diyebilir ama Yeni TTK da ciddi ciddi tartışılmaya başlayan bir konudan bahsetmek istiyorum. O da ilgili yılda elde edilen karın yüzde 5 inin dağıtılmasının zorunlu olup olmadığıdır.

Öncelikle eski TTK’ya bir göz atalım. Eski TTK 466. Maddesine göre;

Safi kardan, birinci fıkrada yazılı yedek akçeden başka pay sahipleri için % 5 kar payı ayrıldıktan sonra, pay sahipleriyle kara iştirak eden diğer kimselere dağıtılması kararlaştırılmış olan kısmın onda biri;”İfadesi yer almaktadır. 

Yeni TTK’da ise;

Pay sahiplerine yüzde beş oranında kâr payı ödendikten sonra, kârdan pay alacak kişilere dağıtılacak toplam tutarın yüzde onu, ifadesi yer almaktadır.

Dikkat ederseniz eski TTK’dan farklı olarak Yeni TTK’da “ödendikten sonra” ifadesi dikkat çekmektedir. Bir başka deyişle sanki dönem karının yüzde 5’inin her ne olursa olsun ÖDENMESİNİ zorunlu kılan bir anlam çıkmaktadır.

Bu nedenle 2013 yılında kar beyan eden TÜM işletmeler tarafından mevcut karın yüzde 5’inin ortaklara dağıtılması 6102 sayılı kanunca zorunlu kılınmış gibi gelmektedir. Dolayısıyla söz konusu yüzde 5 karın ise stopaj gelir vergisinin ise en geç 31.12.2014 tarihine kadar beyan edilmesi gerekmektedir !!şeklindeki yorumlara sıkça rastlamaktayız.

Hukuk sistemimizde Anayasanın Üstünlüğü ilkesi vardır. Karın yüzde beşinin zorunlu olarak dağıtılması hususu Anayasanın 73. Maddesine de açıkça ters düşmektedir. Yasa koyucu, anayasal kurallara uymak koşuluyla, gelir, servet ya da harcamanın vergilendirilmesinde konulara, nitelik veya miktarlara göre kimi değişik ölçütler getirebilir, gelirin unsurlarına ve miktarlarına göre ayrı yükümlülükler ve oranlar belirleyebilir.

Buradan da anlaşılacağı üzere Yasa koyucu karın zorla dağıtılması değil, dağıtılacak olan karın miktarına ilişkin ölçüt ve kurallar getirebilir ancak. Bu ölçüt ve kuralların işlerlik kazanması için de karın dağıtılıp dağıtılmayacağına işletme sahip ve yöneticilerince genel kurulda karar verilmelidir.

Hukuk terminolojisinde, hukuk düzeninin bir kimseye sağladığı yetkilere hak denir. Evrensel hukuk sisteminde bu hak ve yetkinin kullanılması veya kullanılmaması KİŞİYE bırakılmıştır. Örneğin bir malı satarsan KDV ‘sini beyan etmek zorundasın. Ancak malı satıp satmamak kişiye kalmıştır. Malın satılmaması halinde o malın KDV’sinin bir kısmının beyan edilmesini istemek hukuken mümkün değildir. Aynı şekilde işletmeler kar elde ettikleri takdirde bu karı dağıtıp dağıtmamak da serbesttirler. Evrensel hukuk ilkeleri de bu yöndedir. Kar eden bir işletmeye karın zorla yüzde 5 ini dağıttırmak evrensel hukuk ilkeleriyle de örtüşmemektedir.

Zira TTK’nın kar dağıtımıyla ilgili 519.maddesinin gerekçesine de baktığımızda haklılığımız bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Kanun gerekçesinde;

“Bir önceki eski TTK kastedilerek “içeriğe temel olan düşünce ve hükümler değiştirilmemiştir” Denilmek suretiyle içerikteki uygulamanın aynen devam ettiği teyit edilmiştir. Oysa, kar dağıtım kararı alınmamasına ragmen her halükarda karın yüzde 5 inin dağıtılmasını zorunlu kılan devrim niteliğinde ki bir karar için kanun gerekçesinde böyle bir lafza ASLA YER VERİLMEZDİ.

Bu nedenle bazı denetim firmaları ve uzman görüşlerinin önerdiği karın yüzde 5 inin dağıtılması yönündeki düşünce, hem Anayasanın 73. Maddesi hem hukukun evrensel ilkeleriyle örtüşmediği gibi hem de kanun gerekçesiyle de tamamen ters düşmektedir.

Sonuç itibariyle; işletmelerin 2013 yıllık karlarının yüzde 5 inin dağıtılmasının zorunlu olması söz konusu olamaz.

16.04.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.