Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Değerlemesi Yapılan 258 Hesabın Bir Kısmının Gelir Hesabına Virmanlanması Sorunu Ve Muhasebesi

Başlamadan önce: BU MAKALE YENİDEN DEĞERLEME İŞLEMİNİN DIŞARIDAN BEYANNAME ÜZERİNDE DEĞİL MUHASEBE KAYITLARI ÜZERİNDE YAPILMASI VARSAYIMINA DAYANILARAK YAZILMIŞTIR.

Sayın meslektaşlarım, bu makaleye müteallik konu üzerinde henüz net bir şekilde mutabakata varılmış bir muhasebe kaydına ŞİMDİLİK rastlayamadım. Dolayısıyla bu makaleye konu hazırlamış olduğum muhasebe kayıtlarının hiçbir bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Sadece tavsiye niteliğindedir.

Değerli okurlar bilindiği üzere, 30.10.2024 tarihli Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 7529 sayılı kanunun 11 ve 12. maddeleri ile yapılmakta olan yatırımlar ve tasfiye ve iflas hallerinde enflasyon düzeltmesi yapılmaması ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu düzenleme mucibince;

10. Bu Kanun kapsamındaki muhasebe standartları uyarınca yapılmakta olan yatırımlar hesabında takip edilen tutarların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucunda oluşan ve bu hesabın alt hesabında izlenen düzeltme farkları, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir ve dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaz.

Özel fon hesabında bulunan bu tutarlar, yatırımın tamamlanarak ilgili iktisadi kıymetin aktifleştirilmesi gereken dönem ile bu dönemi takip eden dört hesap dönemi içerisinde eşit taksitler halinde dönem kazancının tespitinde dikkate alınır.

Hükmü yer almaktadır.

Buna göre, ilk yıl da dahil olmak üzere, toplamda 5 eşit taksitte değerleme farklarının gelir hesabına virmanlanması gerektiği sonucu çıkmaktadır.

Konuyu uygulamalı bir örnek ile ele alıp değerlendirelim.

Örnek: ABC A.Ş.’nin 258 hesapta 1.000.000 TL bakiyesinin olduğunu varsayalım;

Cironun ise şirketin henüz kazanç elde etmemesi nedeniyle, 2023 yılında 50 milyon TL altı olduğunu varsayalım.  Dolayısıyla bu şirket için enflasyon düzeltmesi ilk kez 31.12.2024’te yapılacaktır.

31.12.2024 enflasyon düzeltmesi;

1.000.000 x 1,28525 = 1.285.250 TL

.................................................................31.12.2024.....................................
258 Yap.Ol.Yat.  285.250 TL

            549.10 Özel Fonlar   285.250 TL
Aciklama: 7529 sy.kn.istinaden enf. farkının özel fona alınması
.........................................................................................................................

Örneğin Eylül 2024 tarihinde bu rakamın 250.000 TL'si aktifleşip 253 hesaba alınsın.

Yani 4 te 1''i.

7529 sayılı Kanun, aktifleştiği tarihten itibaren özel fondaki tutarın, yeniden değerleme oranı ile çarpılması gerektiğini belirtmektedir. Burada özel Fondaki 285.250 TL'nin 4'te 1'i olan 71.312,50 TL, tutarın, aktifleşen tutara isabet etmesi nedeniyle bu tutarı 549.10 hesaptan alıp yeniden değerlemeye tabi tutacağım ayrı bir 549 hesaba virmanlamam gerektiği sonucuna varabiliriz. Virmanlayacağım hesap 549.99 olsun.

------------------------------------------------------30.09.2024----------------------------------------

549.10 Özel Fonlar        71.312,50

                                                                                 549.99 Özel Fonlar    71.312,50

Açıklama: 7529 sy.kn. göre kazancın tespitinde dikkate alınacak fon ayırma işlemi

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 31.12.2024 tarihinde bu tutarı, yeniden değerleme oranı olan 1,4393 ile çarparız. (Burada yapılan asıl tartışma, yeniden değerleme oranının yıllık mı yoksa son 3 aya isabet eden tutar mı olduğu tartışmasıdır. Bizim görüşümüz, yeniden değerleme oranının yıllık olması gerektiğidir)

2024 yılı yeniden değerleme oranı ise Yüzde 4393’tür.

71.312,50 x 1,4393 = 102.640,00

102.640,00-71.312,50= 31.327,50

----------------------------------------------------------31.12.2024------------------------------------------

253 Hesap   31.327,50

                                                                           549.99   31.327,50

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bu kayıtla birlikte 549.99 hesabın bakiyesi yukardaki gibi 102.640 TL olacaktır.
Daha sonra bu tutarı, aktifleştirildiği yıl ile birlikte 4 eşit taksitte gelire atacağımız için tutarı totalde 5 'e bölüp virmanı yaparız.

102.640 / 5= 20.528,00 TL

Bu tutarı Gelire virmanlarız.

............................................................31.12.2024..............................................
549.99      20.528

                                                                  679 Diğer.Ol.Dış.Gel.    20.528
..............................................................................................................................

549.10 hesapta takip edilen kalan tutar ise 258 hesabın aktifleştirildiği yıl yeniden değerleme oranı ile çarpılacaktır ama şimdi değil.

Akabinde 549.99 hesapta kalan tutar, aktifleşen hesaba ait olduğundan, bu hesaptaki tutarı her yıl yeniden değerleme oranında artırıp, kalan 4 te birini 2025 te Gelire virmanlamamız gerekmektedir.

Faydalı olması dileğiyle…

19.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.