Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Enflasyon Düzeltmesine Başlamadan Önce Mizanda Bunları Yapın

Değerli okurlar, bu hafta enflasyon muhasebesi öncesinde bazı mizan kalemlerinde yapılmasını tavsiye edeceğim ve önemli gördüğüm hususlara değineceğim.  Ancak buna başlamadan önce tüm okuyucularımıza kolaylık sağlaması açısından Yİ-ÜFE tablosunun en son halini paylaşıp düzeltme katsayılarına da yer vereceğim

DÜZELTME KATSAYILARI (2023 YILI BRÜT SATIŞLARI 50 MİLYON TL ÜSTÜ OLANLAR İÇİN)

ENFLASYON DZT YAPANLAR İÇİN SON 3 AYLIK STOK DÜZELTME KATSAYISI: 1,01170

ENFLASYON DZT YAPANLAR İÇİN SON 3 AYLIK TAŞIMA KATSAYISI: 3.746,52/3.659,84 = 1,02368

DÜZELTME KATSAYILARI (2023 YILI BRÜT SATIŞLARI 50 MİLYON TL ALTI OLANLAR İÇİN)

2024 YILINDA ENFLASYON DZT YAPMAYANLAR İÇİN STOK DÜZELTME KATSAYISI: 1,12482

2024 YILINDA ENFLASYON DZT YAPMAYANLAR İÇİN TAŞIMA KATSAYISI: (3746,52 /2915,02=) 1,28525

YIL	OCAK	ŞUBAT	MART	NİSAN	MAYIS	HAZİRAN	TEMMUZ	AĞUSTOS	EYLÜL	EKİM	KASIM	ARALIK
2024	3035,59	3149,03	3252,79	3369,98	3435,96	3483,25	3550,88	3610,51	3659,84	3707,1	3731,43	3746,52
2023	2105,17	2138,04	2147,44	2164,94	2179,02	2320,72	2511,75	2659,6	2749,98	2803,29	2882,04	2915,02
2022	1129,03	1210,6	1321,9	1423,27	1548,01	1652,75	1738,21	1780,05	1865,09	2011,13	2026,08	2021,19
2021	583,38	590,52	614,93	641,63	666,79	693,54	710,61	730,28	741,58	780,45	858,43	1022,25
2020	462,42	464,64	468,69	474,69	482,02	485,37	490,33	501,85	515,13	533,44	555,18	568,27
2019	424,86	425,26	431,98	444,85	456,74	457,16	452,63	449,96	450,55	451,31	450,97	454,08
2018	319,6	328,17	333,21	341,88	354,85	365,6	372,06	396,62	439,78	443,78	432,55	422,94
2017	284,99	288,59	291,58	293,79	295,31	295,52	297,65	300,18	300,9	306,04	312,21	316,48
2016	250,67	250,16	251,17	252,47	256,21	257,27	257,81	258,01	258,77	260,94	266,16	274,09
2015	236,61	239,46	241,97	245,42	248,15	248,78	247,99	250,43	254,25	253,74	250,13	249,31
2014	229,1	232,27	233,98	234,18	232,96	233,09	234,79	235,78	237,79	239,97	237,65	235,84
2013	206,91	206,65	208,33	207,27	209,34	212,39	214,5	214,59	216,48	217,97	219,31	221,74
2012	203,1	202,91	203,64	203,81	204,89	201,83	201,2	201,71	203,79	204,15	207,54	207,29
2011	182,75	185,9	188,17	189,32	189,61	189,62	189,57	192,91	195,89	199,03	200,32	202,33
2010	164,94	167,68	170,94	174,96	172,95	172,08	171,81	173,79	174,67	176,78	176,23	178,54
2009	155,16	156,97	157,43	158,45	158,37	159,86	158,74	159,4	160,38	160,84	162,92	163,98
2008	143,8	147,48	152,16	159	162,37	162,9	164,93	161,07	159,63	160,54	160,49	154,8
2007	135,09	136,37	137,7	138,8	139,34	139,19	139,28	140,47	141,9	141,71	142,98	143,19
2006	123,51	123,83	124,14	126,54	130,05	135,28	136,45	135,43	135,11	135,73	135,33	135,16
2005	114,83	114,81	117,25	119,62	119,23	119,64	119,33	121,4	123,4	124,22	121,4	121,14

6111,6736,7143,7326 VE 7440 SAYILI KANUNA GÖRE STOK ARTIRIMI YAPANLAR İÇİN ÖNEMLİ HATIRLATMA

Bilindiği üzere, stok beyanında bulunan ve bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bilançolarına dahil ettikleri emtia için ayrı 525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılıklar Hesabını kullanmaktadırlar.

Öte yandan makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı bir hesap olan 526 Demirbaş, Makine ve Teçhizat Özel Karşılıklar Hesabını kullanmaktadırlar. Bu iki hesap da pasif karakterli bir özsermaye hesabıdır. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez. Bir diğer deyişle 525 hesabın bakiyesi istenildiği an 331 hesaba virman edilmek suretiyle ortaklara çıkış yapılabilir.

Bu iki hesapla ilgili kafalar oldukça karışık idi. Çünkü bu iki hesabın enflasyon muhasebesine tabi tutulduktan sonra geçmiş yıl karı veya zararı hesabına atılarak kapatılacağı söylemi oldukça yaygındı.

Oysa son tebliğde 6111,6736, 7143, 7326, 7440 sayılı Kanunlar kapsamında, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtianın kayda alınmasına ilişkin olarak oluşturulan karşılık hesapları; bilançoda düzeltilmiş değeriyle yer alır ibaresi yer almaktadır..

Dolayısıyla 31.12.2024 tarihinden önce 525 hesabın stok artırımından kaynaklanan kısmının illaki 331 hesabına virmanının yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

TERS BAKİYE VEREN 320 HESAPLARIN 340 HESABA VİRMANI

Bilindiği üzere enflasyon düzeltmesi parasal olmayan varlıklara yapılır. 320 hesap parasal bir kalem olduğu için bu hesaba enflasyon düzeltmesi yapılmayacaktır.

340 hesap ise parasal olmayan bir kıymettir. Bir diğer deyişle, 340 hesap; İşletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil edilen sipariş avansları hesabıdır. Bu hesabın bakiyesi ne kadar yüksek ise enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak vergi yükünü azaltıcı etkisi de o kadar olacaktır. Ancak 340 nolu hesap ters bakiye veren 320 hesaplardan oluşuyorsa 240 hesaba enflasyon düzeltmesi yapılmamasını tavsiye ederim. Çünkü arka planda 340 hesap parasal olan 320 hesaptan kaynaklanmaktadır.

31.12.2024 ÖNCESİ FATURASINI DÜZENLEDİĞİNİZ ANCAK TESLİM VEYA HİZMET GERÇEKLEŞMEDİYSE BU TUTARI 600 DEĞİL 380 HESAPTA TAKİP EDİN

Bilindiği üzere 380 hesap gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait kısımlarını ifade eder. Yukarıda enflasyon düzeltmesinin vergi etkisinden bahsettik. Enflasyon düzeltmesinde aktif tarafın düzeltilmesi vergi doğurucu bir etki, pasif tarafın düzeltilmesi ise vergi azaltıcı bir etki yapmaktadır. 380 hesap bir pasif hesap kalemidir. Dolayısıyla bu hesabın değerlemesi sonucu oluşan değerleme vergi azaltıcı bir etkiye sahiptir. Dolayısıyla bu tutarın değerlenmiş yeni haliyle 2025 yılına devri vergi planlaması açısından olumlu bir etki yaratacaktır. Ancak teslim gerçekleşince söz konusu 380 hesap farkının tekrar gelir hesabıyla kapatılacağını hatırlatmak isterim.

Sonuç olarak bu 2024 yılının son günlerinde faturasını düzenlediğiniz ancak teslim veya hizmetin gerçekleşmediği durumlar varsa bu hesabın 380 hesapta takip edilmesi ve bu vesileyle enflasyon düzeltmesine tabi tutularak geçici bir süre de olsa bir vergi avantajı sağlayacaktır.

ÇOK ÖNEMLİ NOT

Güncellenen yeni tebliğde daha önceki yıllarda ayrılmamış amortisman tutarlarının ayrılmış gibi kabul edilmeyeceği ve enflasyon düzeltmesinde dikkate alınmayacağı, ayrıca bu tutarların enflasyon düzeltmesi sonrasında da gider olarak dikkate alınamayacağı belirtilmiştir.

29.01.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.