Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

GES Yatırımı Yapanlara Önemli Tavsiyem ve Maliye İdaresine Önemli Çağrı

Değerli okurlar, bu hafta Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında GES yatırımı yapanlara yönelik önemli bir tavsiyem olacak.

25.09.2024 TARİH VE 32673 SAYILI RESMİ GAZETE İLE DEĞİŞİKLİĞE GİDİLDİ

Yukarıda yer alan Resmi Gazete’de Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın

Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1)’De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

(Tebliğ No: 2024/3) yayınlanmıştır. Buna göre;

20/6/2012 tarihli ve 28329 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1)’in 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“e) Güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımları kapsamında yurt dışından temin edilecek güneş paneli ve güneş paneli taşıyıcı konstrüksiyon sistemleri ile, 28/2/2025 tarihinden önce 23 üncü maddenin dokuzuncu fıkrasında belirtilen usule uygun tamamlama vizesi müracaatında bulunulacak teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlar için olanlar hariç olmak üzere üretim süreci ingot dilimleme aşamasından veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak yurt içinde üretilmiş güneş hücreleri kullanılmadan üretilen güneş panelleri,”

Şeklinde yeni bend eklenmiştir.

GES YATIRIMINDAN YATIRIMDAN ELDE EDİLEN KAZANÇ İÇİN ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK

Bilindiği üzere GES yatırımlarında, yatırımdan elde edilen kazancın hesaplanmasında, yatırım harcamasının sabit kıymetlere olan oranlama yöntemine gidilmesi pek doğru değildir. Çünkü bu yönteme başvurulması için önce yatırımdan elde edilen kazancın tespit edilememesi lazım.

1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Tebliğinin 32.2.8 Bölümü aşağıdaki gibidir.

32.2.8. Tevsi yatırımlardan doğan kazançlarda indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması Tevsi yatırımlardan elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, bu kazanca indirimli vergi oranı uygulanacaktır. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise tevsi yatırım dolayısıyla indirimli vergi oranı uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenecektir.

Tebliğden de açıkça görüleceği üzere, Maliye İdaresi öncelikle yatırımdan elde edilen kazancı ayrı hesaplarda takip et diyor ve eğer bunu yapamazsan o zaman sabit kıymet oranlama yöntemine git diyor.

GES YATIRIMLARINDA YATIRIMDAN ELDE EDİLEN KAZANÇ KOLAYLIKLA TESPİT EDİLEBİLİR

GES yatırımlarında sabit kıymet oranlama yöntemi değil doğrudan yatırımdan elde edilen kazanç yöntemi benimsenmelidir. Çünkü, şirketin düzenlediği elektrik satış faturaları belli, GES ile ürettiği ve kendi makinelerinde kullandığı elektrik kilowatt birim miktarları da belli. İşte bunların gelir şeklinde hesaplanan toplamından GES için ayrılan amortismanın o döneme isabet eden kısmının düşülmesi ve yine kalan kısımdan hem yönetim hem de pazarlama giderlerinden hem de satışların maliyetinden uygun bir dağıtım anahtarıyla düşülecek giderler de tenzil edildikten sonra kalan tutar, bizim için YATIRIMDAN ELDE EDİLEN KAZANÇ oluyor. Ancak ne var ki şirketlerin düzenlediği düşük elektrik faturaları dolayısıyla yatırımdan uzunca bir süre kazanç elde edilemeyeceği görülüyor. Peki bunu nasıl telafi edeceğiz?

28/2/2025 TARİHİNDEN SONRA KAPAMA ŞARTINA DİKKAT

Yukarıdaki tarihten sonra GES yatırımı yapanlar, Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanca pay veremeyecekledir. Bu şu anlama geliyor; Sadece yatırımdan elde edilen kazanca pay verilecek.

Peki yatırımdan elde edilen kazanç bir türlü yukarıda saydığımız nedenlerden dolayı oluşmuyorsa bu takdirde yukarıda yer alan  tebliğin 32.2.13. Hak kazanılan yatırıma katkı tutarından diğer vergi borçlarından terkin yoluyla yararlanılması  başlıklı bölümüne gitmemiz icap ediyor.

YATIRIMA KATKI TUTARI VERGİ BORÇLARINA MAHSUP EDİLEBİLİR

Yatırım teşvik belgesi bazında yapılan yatırım harcamasına, yatırıma katkı oranının uygulanmasıyla belirlenen tutarın %10'luk kısmı, kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar talep edilmesi şartıyla, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç olmak üzere tahakkuk etmiş diğer vergi borçlarından terkin edilmek suretiyle kullanılabilir.

Terkin talebinde bulunulabilecek tutar, hak edilen yatırıma katkı tutarından indirimli kurumlar vergisi yoluyla kullanılan yatırıma katkı tutarının düşülmesinden sonra bulunan tutarın yarısından fazla olamaz. Diğer vergi borçlarının terkini suretiyle kullanılan tutarın bir katına isabet eden yatırıma katkı tutarından vazgeçildiği kabul edilir, diğer vergilerden terkini talep edilen tutar ile vazgeçilen yatırıma katkı tutarları dolayısıyla vergi matrahına indirimli oranda kurumlar vergisi uygulanmaz. Bu fıkra kapsamında diğer vergi borçlarından terkin edilebilecek toplam tutar, ilgili yatırım teşvik belgesi kapsamında fiilen yapılan yatırım harcamalarına, yatırıma katkı oranı uygulanmak suretiyle hesaplanan tutarın %10'undan fazla olamaz.” hükmüne yer verilmiştir.

İKİ KISTAS VAR

Söz konusu uygulamadan yararlanmak için 2 kıstas var.

Birinci kıstas, vergi borçlarına mahsup isteyeceğimiz tutar, yatırım teşvik belgesi bazında yapılan yatırım harcamasına, yatırıma katkı oranının uygulanmasıyla belirlenen tutarın %10'luk kısmını aşmayacak ve,

ikinci kıstas ise,  vergi borçlarına mahsup isteyeceğimiz tutar, hak edilen yatırıma katkı tutarından indirimli kurumlar vergisi yoluyla kullanılan yatırıma katkı tutarının düşülmesinden sonra bulunan tutarın yarısından fazlasını aşamayacak.

2024 YILI KURUMLARI İÇİN EN GEÇ KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN VERİLMESİ GEREKEN AYI TAKİP EDEN 2 AY İÇİNDE HAZİRAN 2025 (HAZİRAN DAHİL) TARİHİNE KADAR TALEP EDİLMESİ LAZIM

Bunu bir örnek ile açıklayalım;

(B) A.Ş.'nin 2024 hesap döneminde başlamış olduğu (Yatırıma 2024 tarihinde başlıyor) yatırım teşvik belgesi kapsamındaki komple yeni yatırımının toplam tutarı 10.000.000 TL'dir. 2024 hesap döneminde kısmen işletilmeye başlanan bu yatırımın 2.000.000 TL'lik kısmı 11/3/2024 tarihi itibariyle gerçekleştirilmiş ve (B) A.Ş. söz konusu yatırımdan 2024 hesap döneminin 3. geçici vergilendirme döneminde 1.000.000 TL kazanç elde etmiştir. (Yatırıma katkı oranı: %30, vergi indirim oranı: %50)

Toplam yatırıma katkı tutarı = Toplam yatırım harcaması x Yatırıma katkı oranı = 10.000.000 TL x %30 = 3.000.000 TL

2024/3. geçici vergilendirme dönemi itibariyle hak kazanılan yatırıma katkı tutarı =

Gerçekleştirilen yatırım harcaması x Yatırıma katkı oranı = 2.000.000 TL x %30 = 600.000 TL

Buna göre, (B) A.Ş.’nin yatırım teşvik belgesi kapsamındaki bu yatırımından 2024 hesap döneminin 3. geçici vergilendirme döneminde elde ettiği kazanca uygulanacak indirimli kurumlar vergisi oranı ile yararlanılan yatırıma katkı tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.

 İndirimli KV oranı = [KV oranı - (KV oranı x Vergi indirim oranı)] = [%25 - (%25 x %50)] = [%25 - %12,5] = %12,5

 - Yatırımdan elde edilen kazanç 1.000.000 TL

- İndirimli KV olmasaydı ödenecek KV (1.000.000 TL x %25) 250.000 TL

- İndirimli orana göre hesaplanan KV (1.000.000 TL x %12,5) 125.000 TL

- Yararlanılan yatırıma katkı tutarı (250.000 TL - 125.000 TL) 125.000 TL

(B) A.Ş.'nin yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımının kısmen işletilmesinden 2024 hesap döneminin 3. geçici vergilendirme döneminde elde ettiği 1.000.000 TL kazancına indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle faydalandığı yatırıma katkı tutarı 125.000 TL'dir. Dolayısıyla, yapılan yatırım harcaması nedeniyle 2024 hesap döneminin 3. geçici vergilendirme döneminde hak kazanılan 600.000 TL'lik yatırıma katkı tutarının bu dönemde faydalanılamayan (600.000 TL - 125.000 TL) 475.000 TL'lik kısmından izleyen hesap dönemlerinde bu yatırımdan elde edilen kazançlara indirimli vergi oranı uygulanmak suretiyle yararlanılabilecektir.

Mükellef 22/5/2025 tarihinde vermiş olduğu dilekçeyle, Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle hesaplanan yatırıma katkı tutarının %10’unun diğer vergi borçlarından terkin edilmek suretiyle kullanılmasını talep etmiştir. Mükellefin ilgili dönem gelir vergisi stopajı ve damga vergisi borcu 80.000 TL’dir.

Mükellefin terkin yoluyla yararlanabileceği yatırıma katkı tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

1. sınır: Diğer vergi borçlarından terkin edilecek tutar

= Hak edilen yatırıma katkı tutarı x %10 = 600.000 TL x %10 = 60.000 TL

Buna göre, mükellefin ilgili dönemde diğer vergi borçlarına terkin yoluyla kullanımını talep edebileceği yatırıma katkı tutarı, hak edilen yatırıma katkı tutarının %10’unu geçemeyecektir.

2. sınır: Terkin talebinde bulunulabilecek üst sınır

= (Hak kazanılan yatırıma katkı tutarı – yararlanılan yatırıma katkı tutarı) / 2 = (600.000 TL – 125.000 TL) / 2 = 475.000 TL / 2 = 237.500 TL

(B) A.Ş.’nin terkin talebinde bulunabileceği üst sınır 237.500 TL olup mükellefin terkin edilebilecek vergi borcu söz konusu üst sınırın altında kalmaktadır. Bununla birlikte, hak kazanılan yatırıma katkı tutarının %10’u olan 60.000 TL, 80.000 TL’lik borç tutarının altında kaldığından, mükellefin 22/5/2024 tarihinde yapmış olduğu başvuru doğrultusunda, hak kazanılan yatırıma katkı tutarının yalnızca 60.000 TL’lik kısmı 80.000 TL tutarındaki diğer vergi borcundan terkin edilebilecektir.

MÜKELLEF TEKRAR BİR DİLEKÇE VERMEK ZORUNDADIR

Bu terkin işleminin yapılabilmesi için mükellefin, 2025 hesap döneminin 3. geçici vergilendirme dönemi beyannamesini vermesini müteakiben, yukarıdaki hesaplamaları içeren terkine ilişkin yeni bir dilekçe vermesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, (B) A.Ş.’nin söz konusu tutarı diğer vergi borçlarından terkin etmesi durumunda, kullanılan tutarın bir katına isabet eden yatırıma katkı tutarından vazgeçilecektir.

Vazgeçilen yatırıma katkı tutarı =

Diğer vergi borçlarının terkini suretiyle kullanılan tutar x 1 = 60.000 TL x 1 = 60.000 TL

Burada mükellef sayrıca devreden yatırıma katkı tutarının 60.000 TL lik kısmını da artık kullanamayacak olup devreden tutarden bu tutarı düşmek suretiyle yeni devreden yatırıma katkı tutarını hesaplayıp belirtmesi gerekmektedir.

NOT: Mükelleflerin terkin suretiyle kullanacağı yatırıma katkı tutarları, mükellefler tarafından kurum kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınacağından, bu tutarların, geçici ve yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde "Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler" bölümünde yer alan "Diğer İndirim ve İstisnalar" satırında gösterilmek suretiyle kurum kazancından indirilmesi mümkündür.

---------------------------------------------------------------2025-------------------------------

360 ÖDEN.VER.VE FON.       60.000

                                                                     679/602             60.000

                                                                    - İstisna kazanç

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

MALİYE İDARESİNE ÖNEMLİ ÇAĞRI

Kurumlar ve geçici verginin ekler kısmında yer alan indirim kurumlar tablosu kısmında yatırıma katkı tutarını, yukarıda yer alan vergi borçlarına mahsuben kullanan mükellefler için herhangi bir satır yer almamaktadır. Bu takip sistemi e-beyanname üzerinde kurgulanmadıkça dilekçelerle bu takibin yapılması kanaatimce imkansızdır. Bu nedenle  kurumlar ve geçici vergi beyannamesinde konuyla ilgili satırların dahil edilerek sisteme entegre edilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Ayrıca tebliğin 32.2.13 kısmındaki örnekte, yatırıma 2023 döneminde başlanıyor ve tüm dilekçelerde 2023 döneminde veriliyor. Oysa Yatırıma 2023 yılında başlandıysa tebliğde 22/05/2023 tarihindeki verilen dilekçenin bu tarih değil 22/05/2024 yılında verilmesi gerekir diye düşünüyorum. Yine tebliğde aynı örneğin sonlarında yer alan 2023 hesap döneminin 3. geçici vergilendirme dönemi beyannamesini vermesini müteakiben verilen dilekçe tarihinde de bu tarihin 2023 değil 2024 hesap dönemi olması gerektiğini düşünüyorum.

Faydalı olması dileğiyle…

03.12.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Yılın Kampanyası: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.